- коғамның элеуметтік қабатының, бір елдің эр түрлі тарихи

Әлеуметтік-мәдени біліктілік і әр түрлі категорияларга қажетті 
біліктілік жиынтыгын еңгізетін кешенді құбыльіс болып табылады. 
Шетел тілін оқытуда дамытушылық рөл атқаратын, нәтижелі бола 
апатын 
әлеуметтік-мәдени 
біліктіліктің 
келесі 
компоненттерін 
ерекшелеуге болады:
- лингвоелтанулық компонент (мәдениаралық қарым-катынас 
жагдайларында лексикапық бірліктердің ұлттық-мәдени семантикамен 
колдануын білу);
әлеуметтік-лингвистикалық 
компонент 
(әлеуметтік 
кабаттардың, әр түрлі ұрпақ өкілдерінің, қогамдық топтардың, 
диалекттердің тілдік ерекшеліктері);
- мәдениеттанушылық компонент (әлеуметтік-мәдени, тарихи- 
мәдени, этно-мәдени орта);
- әлеуметтік-психологиялық (берілген мәдениетте қабылданган, 
ұлтттық-спецификалық модельдер мінез-құлқының коммуникативті 
техникаларын колданган және әлеуметтік-мәдени қарастылырган 
сценарийді білу) [3, 63-64 б. ].
Тілдің шетел тілі негізінде спецификасын қалыптастыру, оның 
мәдениаралық 
қатынастың 
коммуникативті 
функциясының 
қамтамасыз болуына байланысты. Бұл жағдайда әр түрлі әлеуметтік- 
мәдени кұрылымдардың негізінде калыптасқан тілдік құрылымдар 
өзара бір бірімен эр түрлі қабылданады. Себебі, қарым-қатынасты 
жасаушылар әр түрлі ортада әр түрлі ақпараттармен алмасады. Сол 
себепті, мәдениаралык қарым-қатынаста табыстың маңызды шарты -
ортақ 
коммуникативті прагматикалық түсінушіліктің пайда болуын 
қамтамасыз ету болып табылады/Окуш ылардың әлеуметтік-мәдени 
біліктілігін тіл ұстанушының коммуникативті мінез-құлқын, мэдени- 
психологиялық ерекшеліктерін ескерткен жагдайда қалыптастыру 
мүмкін.
Атакты ғалым Сысоев П. В белгілегендей әлеуметтік-мәденн 
біліктілікті білмеу, тілді және мәдениетті ұстанушынын карым- 
катынасы кезінде шешуші фактор болуы мүмкін [6, 32-35 б.]
Әлеуметтік-мәдени біліктілікті зерттеуді шетел тілін оқыту 
әдістемесінде көптеген галымдар еңбек етгі. Әсіресе, Сысоев П. В. 
әлеуметтік-мәдени 
біліктілікті 
шетел 
тілінде 
колданылатын 
әлеуметтік-мәдени 
контекстіндегі 
білімдердің 
деңгейі 
ретінде 
карастырады. Ол карым-қатынас тәжірибесіне және тілдің әр т\грлі 
жағдаяттарда 
қолданылуына 
байланысты 
элеуметтік-мэдени 
біліктілікті 1) білімге, 2) карым-қатынас тэжірибесіне және 3) тілді

колдану тәжірибесіне бөлген. Бұны көрнекі түрде тірек-сызба ретінде 
көрсетуге болады:
3-сурет
Мұндағы діл (белгілі бір мәдениет өкілдерінің әр түрлі 
м ін ез- 
құлқын 
танытып 
көрсететін 
ойлау 
қабілеті) 
өзіне: 
ж ал п ы
сипаттаманы, жағдаяттық сипаттаманы жэне мәдени өзін өзі тануды 
кірістіреді; 
әлеуметтік 
коммуникация 
(белгілі 
бір 
м әд ен и ет 
өкілдерінің ақпаратгы ауызша және жазбаша құралдары мен әдістері) 
өзіне тілді, тілдік ым-ишараларды және жазбаша коммуникацияны 
кіргізеді; ұлттық игілік (мәдени-танымдық құндылықтарды ұсынушы 
мәдени білім-концепттердің ұлттық керінісі) ғылым 
ж ә н е
өнер, тарих 
пен дін, туристік көріісгі орындар сияқты мәдени бағыттарға сілтенелі.
Әлеуметгік-мәдени біліктіліктің компонентті элементі ретіндеі і 
қарым-катынас тәжірибесі:
әлеуметтік-мәдени 
қолданбалы 
қарым-қатынас 
стиліи 
таңдауды;
- өзге тілді мәдениеттегі құбылыстың дұрыс баян етілуін;
- тілді және мәдениетті ұстанушының мінез-құпыгы меп 
қабылдауының жорамалдылығын;
- қарым-катынас кезіндегі әлеуметтік-мәдени жанжалдарлы 
еңсеру жіне шешу кабілеттілігін;
* окытылатын ел тілінің және коммуникация катысушыларыныц 
әлеуметтік-мәдени портретін құруды - болжайды.
Әлеуметтік-мәдени біліктілік жоспарындағы тілді 
кодану 
тәжірибесі:
- мэдениаралық коммуникация шеңберіндегі әлеуметтік-мэдени 
бекітілген тілдік бірліктерді тануды;

жүктеу/скачать 3.49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: