Жалпы рецептура
жүктеу/скачать 82.1 Kb.
|
| ЖҰМСАҚ ДӘРІЛІК ҚАЛЫПТАР
Жұмсақ дәрілік қалыптарға жағылмалар (жақпамайлар), пасталар, суппозиториялар, пластырьлер, линименттер жатады. Жағылмалар —Unguenta (атау сеп. ж-ше түрі — Unguentum, ілік сеп. ж-ше түрі — Unguenti, қысқартылуы —Ung Жағылмалар — консистенциясы тұтқыр, сыртқа қолданылатын жұмсақ дәрілік қалып. Жағылма негізі ішінде біркелкі бөлінген бір немесе бірнеше дәрілік заттардан тұрады. Құрамына байланысты: а) қарапайым, б) күрделі; қолданылу жеріне байланысты — дерматологиялық, мұрын жағылмасы, көз жағылмасы, стоматологиялық, қынаптық, тік ішектік, қуықтық деп бөлінеді. Жағылмалардың соңғы үш түрі арнайы шприцтардың көмегімен қолданылады. Әсер ету сипатына қарай жағылмалар екі топқа бөлінеді: а) жергілікті әсер көрсететін жағылмалар (теріге немесе шырышты қабыққа) және б) резорбтивті әсер көрсететін жағылмалар (мыса- лы, нитроглицерин жағылмасы). Жағылмалык негіздер ретінде қолданылады: 1) липофильді негіздер — майлар, ланолин, вазелин, парафин және т.б., силиконды негіздер; 2) гидрофильді негіздер — гельдер; 3) липофильді-гидрофильді негіздер — абсорбциялық, эмуль- сиялық. Жағылмаларды рецептте жазу ережелері Жағылмаларды рецептте жазу түрлері — магистралды, ресми, толық және қысқартылған. Қарапайым жағылма қысқартылған күйде жазылады. «Rр.:» сөзінен соң дәрілік қалыптың аты ілік септігінде «Unguenti», дәрілік заттың аты бас әріппен ілік септігінде жазылады, концентрациясы процентпен немесе граммен және жалпы жағылма мөлшері граммен көрсетіледі, келесі жолда — 0.8. Мысалы: Rр.: Unguenti Oxolini 0,25% — 5,0 D.S. Күніне 3—4 рет мүрынның шырыиіты қабатына жағу. Егер жағылма күрделі болса, дәрілік зат ӘБ дозаланса, жағылмаға толық түрде рецепт жазылады. Бұл түрде жағылмалық негізді нақты көрсету керек кезде немесе бірнеше жағылмалық негіз алынған жағдайда рецепт жазылады. Толық рецепт турінде ілік септігінде, мөлшері граммен көрсетіліп немесе ӘБ негізгі әрекет ететін зат пен жағылмалық негіздері коса жазылады. Келесі жолда M.fiat unguentum және одан кейін — 0.5. жазылады. Мысалы: Rр.: Oxolini 0,0125 Vaselini ad 5,0 М.f. ипgиепtит D.S. Күніне 3—4 рет мұрынның шырышты қабатына жағу. Офиңиналды жағылмалар рецептте қысқартылған түрінде жазылады (коцентрациясы көрсетілмейді), егер жағылма бірнеше концентрацияда шығатын болса — концентрациясы көрсетіледі. Мысалы: Rр.: Uпgиепti«Апtірsоrіаtісит» 20,0 D.S. Ұзақ уақыт боиы, күн сайын 1 рет жағу. Пасталар — Раstае (атау сеп. ж-ше түрі — Раstа, ілік сеп. ж-ше түрі — Раstае). Пасталар жағылмалардан ұнтақ сияқты заттардан тұратынымен ерекшеленеді (ұнтақ тәрізді заттардың мөлшері 25% кем болмау, 60—65% артык болмау керек). Дене температурасында пасталар жұмсарады. Пасталар адсорбциялаушы, кептіретін қасиетке ие. Қолданылуына байланысты стоматологиялык, дерматологиялық және т.б. болып бөлінеді. Пасталарға рецепт толық түрде жазылады. «Яр.:» сөзінен соң жағылмалы негіздің аты мен мөлшері граммен көрсетілген, ілік септігінде жазылған, негізгі әсер ететін заттан бастап, жалпы мөлшеріне дейінгі компонеттері көрсетіледі. Келесі жолда М.f. раstа және одан кейін — D.S. жазылады. Мысалы: Rр.: Апаеstһеsіпі 5,0 Атуlі 12,5 Vаsеlіпі аd 50.0 М.f. раstа D.S. Терінің зақымдалған аймағына жағу. Официналды пасталарға рецепт келесі түрде жазылады: «Rр.:» сөзінен соң дәрілік қалыптың аты ілік септігінде «Pastae», дәрілік заттың аты бас әріппен ілік септігінде жазылады және мөлшері граммен көрсетіледі. Келесі жолда D.S. жазылады. Мысалы: Rр.: Pastae Zinci-salicylatae 100,0 D.S.Зақымдалған аймаққа жағу. Суппозиториялар (балауыздар) — Suppositoria (атау сеп. ж-ше түр — Suppositorium, табыс сеп. ж-ше түрі — Suppositorium табыс сеп. к-ше түрі — Suppositoria Суппозиториялар — бөлме температурасында қатты, дене температурасында еритін немесе балқитын, дозаланған, жұмсақ дәрілік қалып. Суппозиториялар тік ішектік, қынаптық, таякшалар болып ажыратылады. Пішініне байланысты бөлінеді: а) шарлар (globula); б) жұмыртка тәрізді (ovula); в) пессария (pessaria) — ұшы тұйықталған жалпак дене тәрізді болады. Суппозиторияларға рецепт толық және кысқартылған түрде жазылады. Қысқартылған түрі: «Rр.:» сөзінен соң дәрілік қалыптың аты табыс септігінде жекеше түрде «Suppositorium», содан соң сит (с), дәрілік заттың аты бас әріппен жатыс септігінде және бір суп- позиторияның дозасы жазылады. Келесі жолда — D.t.d. N... және 5. Мысалы: Rр.: Suppositorium сит Сlусеrіпо 1,5 D.t.d. N 16 S. 1 суппозиториядан тік ішекке. Толық рецепт түрі: «Rр.:» сөзінен соң дәрілік заттың аты бас әріппен ілік септігінде, бір суппозиторияның дозасы жазылады. Форма беретін заттар ретінде какао майы, егер суппозитория тік ішектік болса 3,0 және кынаптық болса 4,0 қосады, келесі жолда көрсетіледі (рецептте негіз мөлшерін көрсетпесе де болады, бұл жағдайда форма беретін зат мөлшерінің орнына q.s. — quantum satis — қанша керек екенін жазу қажет). КелесіжолдаM.f. suppositorium rectale (vaginale), оданкейін —D.t.d.. N... және S. Мысалы: Rр.:Еирһуlіпі 0,2 ОlеіСасао 3,0 М.f.suppositorium rectale D.t.d.. N 10 S. 1 суппозиториядантікішекке. Коммерциялықатпеншыққансуппозиторияларкелесітүрдерецепттежазылады: «Rр.:» сөзіненсоңдәрілікқалыптыңатытабыссептігіндекөпшетүрде «suppositoria» жазылады, содансонтырнақшададәрілікзаттыңатыбасәріппенатаусептігінде, келесіжолдаN, оданкейін — D.S Мысалы: Rр.: Suppositoria «Апиsоlит» N 10 D.S. Тікішеккекүніне 2 рет. Пластырьлер — Етрlаstrа (атасеп. ж-шетүр — Етрlаstrum, іліксеп. ж-шетүр — Етрlаstrі, қыскартылуы — Етрl). Пластырьлер — сыртқақолдануғаарналған, денетемпературасындажұмсарғансоңтерігежабысатынқабілетібардәрілікқалып. Бүлкөнедәрілікқалыптардыңбіріболыпкеледі, сирекқолданылады. Линименттер — Linimenta (атаусеп. ж-шетүр — Linimentum, іліксеп. ж-шетүр — Linimentі, қысқартылуы — lіпіт.). Линимент — сыртқақолдануғаарналғанқоюсұйықтықтүріндегінемеседенетемпературасындабалқитынқоймалжыңдәрілікқалып. Гомогендігінебайланыстыбөлінеді: а) гомогенді (линименттер — ерітінді); б) эмульсиялық; в) суспензиялық. Дайындәрілікқалыптартүріндефармацевтикалықкәсіпорындаршығарады. Линименттергерецептжазғанкезде «Rр.:»сөзіненсоңдәрілікқалыптыңатыіліксептігінде «Linimenti», содансоңдәрілікзаттыңатыбасәріппеніліксептігіндежазылады, оданкейінконцентрациясы % көрсетіледіжәнежалпымөлшері. Келесіжолда — D.S. Мысалы: Rр.: Linimenti Synhomycini 10% — 30 тl D.S. Конъюктивтіқапқакүніне 2 ретенгізу. Гельдер — жағылмалардыңерекшетүріболыпкеледі, полимерлітасымалдаушылардыңнегізіндежасалады, нәтижесіндепішінін сақтайалатынжәнеикемдіболатынтұтқырконсистенцияғаиеболады. Кремдер — жағылмаларғақарағандатұтқырболыпкелетінжергіліктіқолдануғаарналғанжұмсақдәріліккалып. жүктеу/скачать 82.1 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|