Ертедегі Грекцияда матерализмнің одан әрі дамуы

Ертедегі Грекцияда матерализмнің одан әрі дамуы Демократтық (б.э. дейінгі V ғ) есімімен ол тұжырымдаған материаның атомдық тереторясымен тығыз байлынысты. Бұл теория бойынша дүниедегінің барлық негізі санасыз көп атаодарды. Атомистер дүниені әрі қарай бөлінбейтін бөлшектер - көзге көрінбейтін аса ұсақ атомдардан тұратын бір тұтас дүние деп түсіндірді. Ол атомдар бос кеңестікте қозғалды (жан – жақа сенделуде, ұшуда түрлі, «түрлі бағытта қозғалыста» болды). Атом мен бос кеңестік - берден - бірі шындық кеңстікте қозғалушы атаомдар өзара қосыла отырып түрліше зататрды денелерді түзеді. Демакрит пен Эпикурды ң материалистік идеяларын кейіннен ілгері дам ытқан ертедегі рим философы Тит Лукреций Кар (б.э. дейінгі 95 – 55 жж) болды. Лукрецийдің ойынша, әлем уақыт пен кеңестік жағынан шексіз, ал оған енетін дүниелер, оның ішінде жерде, сүреді оны құртатын барлық бөлшектер де уақытша өмір сүрді. Дүниені құдай жаратты деген түсінікті теріске шығара отырып, Лукреий сонымен қатар адам жаны мәңгі өлмейді деген діни идеалистік қағиданы сынады. Ешнәрсе жоқтан пайда болма йды деген нақыл сөздің иесі - Лукреций. Ертедегілердің стихиялық материализм жоғары бағалай отырып сонымен, бірге олардың философиясында идеалистік жеке – дара түсініктер де кбездесетіндер айтпасқа болмайды. Мәселен, ертедегі ең ірі материалистік Демокрит кесктіні мәңгі дерелік ередкше атомдардан тұратын құдай бар деп түсінеді, с ебаптілікті м еханистік тұрғыдан түсіндіруге бейім болып, диалектикаға қайшы келді. Эпикурдың фбилософиясында да дүниеде «әйтеуір бір құпия күш» бар екендігі ол күш жай себептілік принципіне бағынбайтындығы айтады. Маторилистітк көзқарасқа қарсы идеализм қалыптасты. Объективті идеализм ілімдерінің пайда болуына әсерін тигізген алғашқы ірі ойшыл афиндік Сократ (б.э. дейінгі 469 – 399 жж) еді. Мүсіншілік кәсіппен абйналыфбсқан Сократ өзі жазбаша түрде ештеңе қалдырған жоқ – ол өз ілімін әңгідмелесу және пікір таластыру түрінде абуызша баяндады. Сократ философьисяының негізгі мәселесін идиалистік тұрғыдан шешті. Бұл әсіресе тұрғыдан бұның сыртқы объективтік дүниені танып – білу мүмкіндігінен бас тартудан айқын көрінді: адамның сезім мүшелерінің танымдық қабілетті шамалы, сондықтан адам өз еркіне көрінетін нәрселердің ғана танып, бідле алды ал сыртқы табибғат, дүние оның еркіне көнбейді. Оның еркіне көнетін жаны ғана.