«жаратылыстану» институты
жүктеу/скачать 2.45 Mb.
|
| Дәріс № 1
Тақырыбы:Операциялық жүйелерге кіріспе Жоспар:
2. ОЖ классификациясы; 3. ОЖ-ге қойылатын талаптар. 4. ОЖ даму тарихы. Қызметіне байланысты барлық бағдарламалық құралдарды бірнеше класстарға бөлуге болады: операциоялық жүйелер; бағдарламалау жүйесі; аспаптық бағдарламалық құралдар және интегралданған пакеттер; қолданбалы бағдарламалар. Есептеу жүйесінің бағдарламалық қамтамасыздандыру құрамын бағдарламалық конфигурация деп атайды. Бағдарламалар арасында физикалық блоктар мен түйіндер арасындағы сияқты өзара байланыс болады – көптеген бағдарламалар аса төмен деңггейдегі басқа бағдарламаларға сүйене отырып жұмыс жасайды. Бағдарламалық қамтамасыздандыру деңгейлері: базалық, жүйелік, қызметтік, қолданбалы б.т. Операциондық жүйе – келесілермен қамтамасыз ететін бағдарламалар жиынтығы: ресурстармен басқару, компьютердің барлық аппараттық құралдары жұмысымен келісілген; процесстерді басқару, яғни бағдарламаларды орындау, олардың компьютер құрылғысымен, деректермен өзара әрекеті; қолданушы интерфейсі, яғни компьютер мен қолданушы арасындағы сұқбат, айқындалған қарапайым командаларды – ақпаратты өңдейтін операцияларды орындау. Қарапайым жағдайда ОЖ келесі негізгі компоненттерден тұрады: файлдық жүйеден, сыртқы құрылғылар драйверлерінен, командалық тіл процессорынан. Командалық процессор – қолданушы беретін қарапайым командаларды интерпретациялауға және орындауға, және оның ОЖ ядросымен өзара әрекеттесуіне жауап беретін бағдарлама. Операциялық жүйенің негізігі функциялары: ОЖ қызметі бойынша, есептерді өңдеу режимі бойынша, жүйемен өзара әрекеттесу тәсілі бойынша, құрастырылу (жүйенің архитектуралық ерекшеліктері) тәсілі бойынша жіктеуге бөледі. ОЖ жалпыға және арнайы тағайындалған болып бөлінеді. Арнайы тағайындалған ОЖ келесілерге бөлінеді: тасымалданатын микрокомпьютерлер және әр түрде құрастырылған жүйелер үшін, деректер қорын ұйымдастыру және басқару, нақты уақыттағы есептерді шешу және т.б. Есептерді өңдеу режимі бойынша бір бағдарламалық (мысалы, MS DOS) және мульти бағдарламалық (мысалы, Unix, Linux) режимді қаматамсыз ететін ОЖ ерекшелеп көрсетуге бөледі. Сұқбаттық режимде есептеуіш жүйемен жұмысты ұйымдастыру кезінде жеке қолданушылық (біртерминалдық) және мультитерминалдық (желілік) ОЖ туралы айтып кетуге болады. Нақты уақыттағы ОЖ (НУОЖ). ДК үшін аса кең таралған НУОЖ бірі QNX ОЖ болып табылады. ОЖ- есептеу жүйелерінің ресурстарын дұрыс пайдалануға және онымен ыңғайлы түрде жұмыс істеуге арналған басқару және жүйелік программалардың комплексі. ОЖ қызметі есептеу жүйесінде есептеу процестерін ұйымдастыру, әр түрлі есептерге ресурстарды дұрыс тарату, қолданушыларға есептерді өңдеуді және программалау процессін жеңілдететін көптеген сервистік құралдарды ұсыну. Ресурстарға процессорлық уақыт, жад, құрылғылар және т.б. жатады. ОЖ ақпараттық жабдықтау қолданбалы бағдарламаларға байланысты. ОЖ қолдану программалық жабдықтауды жалпылайды. Сондықтан, бағдарлама осы жүйені орнатуға болатын кез келген компьютерде жұмыс істей алады. Себебі, ол ақпарат танушы емес ОЖ-ның өзара байланысы. Көп қолданылатын ОЖ – MS DOS, Windows, Lunix. ОЖ екі байланыссыз функция атқарады: 1) Қолданушы программистке машинаны ыңғайлы түрде пайдалануға мүмкіндік береді; 2) Ресурстарды пайдалануын тиімді етеді. Ресурстарды басқару ресурс түріне байланыссыз екі жалпы есепті шешуді қажет етеді: 1) Ресурсты жоспарлау, яғни кімге, қашан, қандай көлемде бөлінуді анықтайды; 2) Ресурс жағдайын қадағалау, яғни ресурстың бос немесе бос емес екені жөніндегі мәліметтерді қадағалау, ал бөлінетін ресурстар үшін оның қандай бөлігі бөлінеді және қандай бөлігі бос екені жөнінде білу. Осы жалпылама екі есепті шешу үшін әртүрлі операциялық жүйелер әр түрлі алгоритмдерді пайдаланады соңында қолдану аймағында өнімділік міндемесін қосу арқылы оларды толық анықтайды және қолданушы интерфейсін құрады. ОЖ классификациясы. ОЖ компонентінің негізі ресурстарын басқаратын ішкі алгоритмнің мүмкіндіктері мен ерекшеленеді. ОЖ классификациясының негізгі белгілері: І. Ресурстары басқару алгоритмдерінің ерекшеліктері бойынша: 1) Көпқолданушылық режимін қолдау (бір мезгілде қатаржұмыс істей алатын қолданушылар саны бойынша): жүктеу/скачать 2.45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|