Жылдардағы ашаршылық куәгерлері сөйлейді талдықОРҒАН
жүктеу/скачать 7.01 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мұхаметчина Гүлмира Ө.А.Жолдасбеков атындағы экономика және құқық академиясы студенті Әлібаев Айтжан Нұрымқұлұлы
| Жабықбай қария
Әркімнің жан сыздатар өз қайғысы, өз қасіреті бар. Тіпті арада 70-жылдан астам уақыт өтсе де ол жөнінде ауызға алып әңгімелеу соншалықты ауыр, тіпті кейде мүмкін емес нәрсе. Алғашқы жүздескенімде Ақсу ауданы, Діңгек ауылының тұрғыны Жабықбай есімді қария да айтқысы келмеді. Менің сөзімді селсоқ тыңдап, ақырын жымиды: - Айта алмаймын, қызым, ауыр, өте ауыр,- деп қолын сілтеді. Бірнеше минутқа созылған үнсіздіктен кейін оның тұнжырай сөйлеген сөзі естілді. - 1932-1933 үрейлі ашаршылық жылдары қаншама адам жазықсыз қырылды,- деп әңгімеледі Жабықбай қария. - Сол кездегі оқиғаларды еске алудың өзі қорқынышты,- деп бір сәтке үндемей көзіне жас алды. Бес жасар жасөспірім шағында қария өз көзімен көрген жан түршігерлік суреттерді жадында сақтапты. - Далада өлген адамдардан аяқ алып жүргісіз, көше таң атпай мәйіттер тиеген арбаның жағымсыз шиқылынан жаңғырады. Есімде, ауылдағы бір шал адам етін жеп, бір айдай күнелтіпті,- деп күңкілдескен ел. - Мені әсіресе мына бір оқиға қайран қалдырды. Бір күні далада айқай-шу шықты. Не болды екен деп терезеден басымды созып қарасам, анадай жерде бір шұңқырдың ішінде жас қазақ жігіті етпетінен жатыр екен. Бүйірімен жерге жабысып, қолдарымен басын ұстап, қалш-қалш етеді, басын қан жапқан. Оның үрейді ұшыратындай арып-ашқан қу сүлдеріне қарау мүмкін емес еді... - Қандай аянышты қал десеңші, - деп күрсінді қария. Әбден титықтап аш өзегі шыдытпаған соң, біреулердің таба нанын жұла қашқысы келсе керек. Бірақ сүйретіліп жүрген жігіт бір аттап үлгермей, таяққа жығылып, басын жарыпты... Жазып алған Мұхаметчина Гүлмира Ө.А.Жолдасбеков атындағы экономика және құқық академиясы студенті Әлібаев Айтжан Нұрымқұлұлы Мен 1928 жылдың 12 сәуірінде қазіргі Ескелді ауданындағы Шымыр ауылында дүниеге келгемін. Ашаршалық кезінде Талдықорғаннан, осы біздің Шымыр, Қарабұлақ маңайынан адамдар Қоғалыға масақ, бидай алып келуге жаяу баратын. Сол жақта бидай бар дегеннен кейін кейбіреулер жолға шығып, жете алмай, шамалары жетпей, әлдері бітіп, жол үстінде қайтыс болып кететін. Талдықорған мен Қарабұлақтың ортасында жол-жөнекей өліп жататын. Сонда менің шешем Орынбасар Шоқықызы мен жеңгем Жібек жандарында әкемнің інісі Нұрман бар - үшеуі Қоғалыға барып, ол жақта бір айдай болып, екі қап бидай алып келген болатын. Сонда бара жатқан кезде, жолда ісініп жатқан өлі адамдарды көрдік, деп айтып келгені есімде. Шымыр ауылында қазірде Ашаршылықта қырылғандарға қойылған ескерткіш бар. Ол кезде Шымыр ауылы бүгінгі тұрған жерінен сәл жоғары болатын, ал ескерткіш тас тұрған жер ауылдың төмен жағы болатын. Қазір енді ауылдың ортасы болып қалды. Сол жердің маңайында кезінде ауылдың тұрған жері ауысып, жаңа үйлер салына бастағанда, топырақ астынан сүйектер шығатын. Сол жерге жүзге жуық ауылдың адамдарын, оларға қоса Талдықорған мен Қарабұлақтың екі ортасында жолда қайтыс болған адамдарды көмген. Барлығы екі жүзден астам деп айтатын ел. Біз сол жылдары Қарабұлақта тұратынбыз. Дәл үйіміздің жанында, қазіргі базардың орнында, көл болатын. Қыс уақытында сол көлдегі қатқан мұздың үстінде сырғанап ойнап жүрген кезде, өлген адамдардың денелерін шанамен төмен қарай апара жатқанын көретінбіз. Шымыр жаққа апара жататын... 1997 жылы ел аузында көп тараған сөз болғаннан кейін, адамдар бұл жәйт туралы жиі айта бастағаннан соң аудан әкімшілігінің ұйғарымымен тура сол жерге 1931-1933 жылдары Ашаршылықта құрбан болған адамдарға ескерткіш тас қойылды. Ал 2005 жылы сол жер қоршалып, ел жиылып, Құран оқып, мал сойылып, кешеннің ресми ашылуы болды. Жазып алған жүктеу/скачать 7.01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|