Пән бойынша қорытынды баға 40 % болуы тиіс, сондықтан экзаменнің бағасы (Э) пән бойынша 0,4 коэффициентке көбейтіледі

1. Мухитдинов Н.М., Бегенов в.Б., Айдосова С.С. Өсімдіктер морфологиясы және анатомиясы. Алматы, 508 б.

2. Әметов Ә.Ә. Ботаника. Алматы, 2001, 279 б.

3. А.Г.Мухаметгалиев, 3.А.Кабаева, Ботаника 1995

4. Казахстан флорасы. 9-томдық. Алма-Ата, 1956-1966

5. Яковлев Г.П., Челомбитько В.А. Ботаника //Санкт-Петербург, 2003, 647с.

6. Дербуш С.Н. Основные черты строения и жизнедеятельности растительных клеток, Учебное пособие.- Караганды, 2005.- 61 с.
Қосымша:

1. Ш.Н. Дүрмекбаева Өсімдіктер морфологиясы мен анатомиясының практикумы //Көкшетау, 2004ж. -100б

2. У.М. Мырзагалиев, Ботаника 2001ж

3. Абдрахманұлы О. Өсімдіктер систематикасы. Төменгі сатыдағы өсімдіктер. Алматы, 2003ж.

4. Өсімдіктер өмірі. Т,4-6. М., 1974-1982.

5. Бавтуто Г.А., Ерей Л. М. Практикум по анатомии и морфологии //Минск ЮОО «Новое знание», 2002, 464с.

6. Бавтуто Г.А., Еремин В.М., Жигар МП. Атлас по анатомии растений //Минск: Ураджай, 2001, 306 с.

7.Еленевский А.Г., Соловьева М.П., Тихомиров В.И. Ботаника. Систематика высших, или наземных, растений //М.: Асж1ета, 2001.- 429с.

8.Сергиевская Е. Систематика высших растений /практический курс.- Санкт-Петербург, 2002.-447 с.

Модуль: «Фармацевт-фармакогност»
Мамандығы: «5В110300» – Фармация

Дәрістер жинағы

Дәрістер жинағы «фармацевт-фармакогност» модулінің отырысында талқыланды және бекітілді «____» _______ 2012 ж, хаттама № ____

Модуль жетекшісі, доцент ____________________ Саякова Г.М.

Ботаника пәні. Ботаниканың салалары. Ботаника тарихы. Ботаниканың бөлімдері. Зерттеу объектісіне қарай бөлінуі. Өсімдіктер – жердегі өмір көзі. Биосфера. Заттардың табиғаттағы айналымы.

Өсімдіктерді ұйымдастырылуының деңгейлері. Тірі организмдердің жіктелуі. Патшалықтар. Тірі организмдердің белгілері. Өсімдіктер мен жануарлар, олардың тектерінің бірлігі.

Өсімдіктер дәрілік шикізаттың көзі ретінде. Ботаниканың фармация үшін мәні. Ботаник ғалымдардың Қазақстан Республикасының әртүрлі аймақтарының флорасын зерттеуге қосқан үлесі.

1. А.Г.Мухаметгалиев, 3.А.Кабаева, Ботаника 1995.

2. Өсімдіктер өмірі. Т,4-6. М., 1974-1982.

3. Казахстан флорасы. 9-томдық. Алма-Ата, 1956-1966.

4. Мухитдинов П.М., Бегенов Э.Б., Айдосова С.С. Өсімдіктер морфологиясы және анатомиясы. Алматы,

5. Әметов Ә.Ә. Ботаника. Алматы, 2001ж.

1. Яковлев Г.П., Челомбитько В.А. Ботаника //Санкт-Петербург, 2003г.

2. Хржановский В.Г., Основы ботаники с практикумом. М.Высшая школа. 1969г.

Бақылау сұрақтары (кері байланыс)

1. 
   Заттардың табиғаттағы айналымы дегеніміз не?
   
2. 
   Тірі организмдер қалай жіктеледі?
   
3. 
   Тірі организмнің белгілері дегеніміз не?
   
4. 
   Ботаниканың фармация үшін маңызы неде?
   
5. 
   Қазақстан Республикасына ботаник ғалымдардың қосқан үлесі?
   

Жасуша қасиеттері туралы қазіргі замандағы көзқарастар. Жасушаның құрамдық бөліктері, олардың пішіндері. Протопласт және олардың туындылары туралы түсінік. Протоплазма органеллаларының сипаттамасы. Жасушалық теория.

Вакуольдер, жасуша сөлі. Жасуша сөлінің құрамы және қасиеттері. Вакуольдердің қоректенудегі және зат алмасудағы ролі. Жасуша сөліндегі құрамдық заттарды дәрілік құралдар ретінде қолдану: алкалоидтар, гликозидтер, иілік заттар, витаминдер және басқалар.

Ядро. Физикалық күйі, формасы, жасушада орналасуы. «Ядро» кешенінің органеллаларының сипаттамасы. Ядро мен жасушаның бөліну типтері: амитоз, митоз, мейоз.

Жасуша – осмостық жүйе. Заттардың жасушаға түсуі. Осмостық қысым, тургор, плазмолиз, деплазмолиз. Заттардың жасушаға белсенді және пассивті түсуі.

Жасуша қабыршағы. Алғашқы және екіншілік қабыршақ. Жасуша қабыршағының түрлену өзгерістері және олардың мәні.

Экскреторлық заттар және олардың өсімдік органдарына тасталуы. Оларды дәрілік шикізаттың диагностикасында қолдану.

Қор заттары. Көмірсулардың, ақзаттардың, майлардың өсімдік жасушаларына орналасуы. Оларды дәрілік шикізаттың диагностикасында қолдану.

Өсімдіктер мен жануарлар арасындағы ортақ белгілер мен айырмашылықтар.

Иллюстративті материалдар: таблицалар, схемалар, реакциялар химизмі, слайдтар, презентациялар

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

Негізгі

1. А.Г.Мухаметгалиев, 3.А.Кабаева, Ботаника 1995

2. У.М. Мырзагалиев, Ботаника 2001ж

3. Өсімдіктер өмірі. Т 4-6. М., 1974-1982.

4. Әметов Ә.Ә. Ботаника. Алматы, 2001ж.

Қосымша

1. Бавтуто Г.А., Ерей Л.М. Практикум по анатомии и морфологии растений //МинскЮОО «Новое знание», 2002, 464с.

2. Бавтуто Г.А., Еремин В.М., Жигар М.П. Атлас по анатомии растений //Минск: Ураджай, 2001, 306 с.

Бақылау сұрақтары (кері байланыс)

1. 
   Өсімдіктер жасушасының құрылысына қазіргі заманғы көзқарас және оның жануар жасушасынан айырмашылығы
   
2. 
   Цитоплазма, оның жасуша өміріндегі маңызы: гиалоплазма, цитоплазманың мембранды компоненттері
   
3. 
   Жасушада цитолплазиа қандай жағдайда орналасады?
   
4. 
   “Плазмолиз”, “деплазмолиз”, “вакуоль” түсінігіне анықтама беріңіз
   
5. 
   Вакуоль немен толтырылған және жасушада қалай орналасқан?
   

Түзетін (меристема) ұлпалар. Жасуша түрі, бөліну бағыты, жасуша құрлысының ерекшеліктері, шоғырлану орнына байланысты меристема түрлері, олардың туындылары. Атқаратын қызтеттері. Өсімдіктерде орналасуы.

Негізгі (қоректік фотосинтездеуші) ұлпалар: ассимиляциялы, қорлы, аэренхималы, негізгі.

Жасуша құрлысының ерекшеліктері. Атқаратын қызтеттері. Өсімдіктерде орналасуы.

Жабынды ұлпалар. Тегі бойынша жабынды ұлпалар түрлері: эпидермис (эпиблема), перидерма, қабық. Тегінің ерекшеліктері, жасуша құрлысы, жасуша түзінділері (кутикула, түктер, устьица) және функциялары. Атқаратын қызтеттері. Өсімдіктерде орналасуы.

Иллюстративті материалдар: таблицалар, схемалар, слайдтар, презентациялар

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

Негізгі

1. А.Г.Мухаметгалиев, 3.А.Кабаева, Ботаника 1995

2. У.М. Мырзагалиев, Ботаника 2001ж

3. Өсімдіктер өмірі. Т 4-6. М., 1974-1982.

4. Казахстан флорасы. 9-томдық. Алма-Ата, 1956-1966.

Қосымша

1. Жизнь растений. Т 4-6. М., 1974-1982.

2. Тахтаджан А. Л. Систематика магнолиофиотов. Л., 1987.440с.

3. Бавтуто Г.А., Ерей Л.М. Практикум по анатомии и морфологии растений //МинскЮОО «Новое знание», 2002, 484с.

4. Бавтуто Г.А., Еремин В.М., Жигар М.П. Атлас по анатомии растений //Минск: Ураджай, 2001, 326 с.

Бақылау сұрақтары (кері байланыс)

1. 
   Түзілуші ұлпалар. Меристемалардың жіктелуі.
   
2. 
   Жабынды ұлпалардың жалпы сипаттамасы.
   
3. 
   Жапырақ бүрлері қалай пайда болады?
   
4. 
   Бүйірлі өркендердің бүрлері қалай пайда болады?
   
5. 
   Устьица жасушасындағы ерекшеліктерді талдаңыз.
   
6. 
   Жапырақтан судың булануын азайту үшін эпидерма қандай бейімділікке ие?
   
7. 
   Кутикула дегеніміз не және оның табиғаты мен маңызы?
   

Бөліп шығарушы ұлпалар. Бөліп шығарушы ұлпалардың сыртқы және ішкі секрециялар құрлысының ерекшеліктері. Бөлінген өнімнің фармацияда қолданылуы. Атқаратын қызтеттері. Өсімдіктерде орналасуы.

Механикалық ұлпалар. Механикалық ұлпалардың жіктелуі. Колленхима, тасты жасушалар, склереид, склеренхималар (сүріктелген және тінді талшықтар) құрлысы, олардың өсімдік мүшесінде орналасуы. Атқаратын қызтеттері. Өсімдіктерде орналасуы.

Өткізгіш ұлпалар. Өсімдіктегі тоқ заттары туралы түсінік. Ксилема мен флоэманың құрлысы және қызметі. Өткізгіш ұлпалардың түрлері. Атқаратын қызтеттері. Өсімдіктерде орналасуы.

1. А.Г.Мухаметгалиев, 3.А.Кабаева, Ботаника 1995

2. У.М. Мырзагалиев, Ботаника 2001ж

3. Казахстан флорасы. 9-томдық. Алма-Ата, 1956-1966.

1. Яковлев Г.П., Челомбитько В.А. Ботаника // Санкт-Петербург, 2003, 647с

2. Васильев А.Е. и др. Ботаника: Анатомия и морфология растений.

3. Бавтуто Г.А., Ерей Л.М. Практикум по анатомии и морфологии растений //МинскЮОО «Новое знание», 2002, 464 с.

4. Бавтуто Г.А., Еремин В.М., Жигар М.П. Атлас по анатомии растений //Минск:Ураджай, 2001, 306 с.

Бақылау сұрақтары (кері байланыс)

1. 
   Ішкі, сыртқы секрецияларының құрылысының ерекшеліктері.
   
2. 
   Механикалық ұлпалар қанша бөлімге жіктеледі?
   
3. 
   Өткізгіш ұлпалар қандай қызмет атқарады?
   
4. 
   Ксилема және флоэма дегеніміз не? Олар қандай қызмет атқарады?
   
5. 
   Өткізгіш шоқтардың қызметтері қандай?
   

Вегетативтік ағзалардың құрылымындағы заңдылықтар. Өркендік және тамырлық жүйелер туралы түсінік.

Тамыр жүйелерінің типтері. Тамыр зоналары. Ұрық қабаттары. Микориза. Біржарнақты және қосжарнақты өсімдіктердің алғашқы құрылымдық ұлпалары. Перицикл және эндодерма. Камбийдің негізін қалау.екіншілік құрылым. Жуандаған тамырлар ерекшеліктері. Тамыр қызметі. Минералдық қоректену. Макро- және микроэлементтер туралы түсінік.

Иллюстративті материалдар: таблицалар, схемалар, слайдтар, презентациялар

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

Негізгі

1. А.Г.Мухаметгалиев, 3.А.Кабаева, Ботаника 1995

2. У.М. Мырзагалиев, Ботаника 2001ж

4. Өсімдіктер өмірі. Т 4-6. М., 1974-1982.

5. Казахстан флорасы. 9-томдық. Алма-Ата, 1956-1966.

Қосымша

1. Яковлев Г.П., Челомбитько В.А. Ботаника // Санкт-Петербург, 2003, 647с

2. Васильев А.Е. и др. Ботаника: Анатомия и морфология растений. Учебное пособие. - М.: Просвещение, 1978, 480 с

3. Бавтуто Г.А., Еремин В.М., Жигар М.П. Атлас по анатомии растений //Минск:Ураджай, 2001, 306 с.

1. 
   Тамыр жүйелері дегеніміз не?
   
2. 
   Тамыр зоналарының түрлері қандай?
   
3. 
   Тамырдың екіншілік құрылымы.
   
4. 
   Тамырдың қызметтері қандай?
   
5. 
   Макро-, микроэлементтер туралы не білесің?
   

Сабақтың ұлғаю конусы, туника және корпус теориясы. Меристемалық сақинаның қалыптасуы және оның тамырдың шоқтық және бейшоқтық құрамына өтуі. Ағаштық өсімдіктердің сабағының құрылымының ерекшеліктері. Жалпақ жапырақтық және қылқан жапырақтық тұқымдардың айырмашылықтары. Ағаштың заболоны және өзегі туралы түсінік. Жылдық сақиналар. Сабақ қызметі.

1. У.М. Мырзагалиев, Ботаника 2001ж

2. Өсімдіктер өмірі. Т 4-6. М., 1974-1982.

3. Казахстан флорасы. 9-томдық. Алма-Ата, 1956-1966.

1. Курс низших растений. Под ред. М.В. Горленко. М.: Высшая школа, 1981,520с.

2. Жизнь растений. Т 4-6. М., 1974-1982.

3. Тахтаджан А. Л. Систематика магнолиофиотов. Л., 1987.440с.

4. Флора Казахстана. В 9-ти томах. Алма-Ата, 1956-1966.

Бақылау сұрақтары (кері байланыс)

1. 
   Сабақтың негізгі қызметі қандай?
   
2. 
   Жылдық сақиналар дегеніміз не?
   
3. 
   Ағаштың заболоны және өзегі дегенді қалай түсінесіз?
   
4. 
   Сабақтың ұлғаю конусы, туника және корпус теориясын қалай түсінесіз?
   
5. 
   Меристемалық сақинаның қалыптасуы дегеніміз не?
   

Жапырақтардың орналасуы. Жапырақ қойыны, жапырақ ізі туралы түсінік. Жапырақ тақтасының морфологиясы. Жай және күрделі жапырақтар.

Біржарнақты және қосжарнақты, қылқанжапырақты өсімдіктердің жапырақтарының анатомиялық құрылысы. Жарықтық және көлеңкелік жапырақтар.

Жапырақ қызметі: фотосинтез (қараңғы және жарық фазалары), тыныс алу, транспирация.

1. А.Г.Мухаметгалиев, 3.А.Кабаева, Ботаника 1995

2. У.М. Мырзагалиев, Ботаника 2001ж

3. Өсімдіктер өмірі. Т 4-6. М., 1974-1982.

4. Казахстан флорасы. 9-томдық. Алма-Ата, 1956-1966.

Қосымша

1. Жизнь растений. Т4-6. М., 1974-1982.

2. Яковлев Г.П., Челомбитько В.А. Ботаника // Санкт-Петербург, 2003, 647с

3. Васильев А.Е. и др. Ботаника: Анатомия и морфология растений. Учебное пособие. - М.: Просвещение, 1978, 480 с

4. Бавтуто Г.А., Ерей Л.М. Практикум по анатомии и морфологии растений //МинскЮОО «Новое знание», 2002, 464 с.

5. Сергиевская Е. Систематика высших растений /практический курс.-Санкт-Петербург, 2002.- 447 с.

1. 
   Жапырақтың негізгі қызметін ата.
   
2. 
   Біржарнақты, қосжарнақты өсімдіктердің анатомиялық құрылысын айтып беріңіз.
   
3. 
   Жай және күрделі жапырақтар дегеніміз не?
   
4. 
   Жапырақ тақтасының морфологиясы қандай түрлерге бөлінеді?
   
5. 
   Жарық және көлеңке жапырақтары қандай болады?
   
6. 
   Фотосинтез процесін түсіндіріңіз.
   
7. 
   Тыныс алу, транспирация дегеніміз не?
   

Организмдер жіктелуінің ұстанымдары. Таксономиялық бірліктер: түр, туыс, қатар, класс, бөлім. Бинарлық номенклатура. Өсімдіктердің төменгі және жоғарғы сатылары туралы түсінік.

Жасушалар формасы, құрылысы, көбеюі, таралуы, бактериялар мен көк-жасыл балдырлардың мәні. Ортақ және ерекше белгілер. Балдырлар – су организмдерінің экологиялық тобы. Сары-жасыл, жасыл және қоңыр балдырлар. Жасуша құрылымының жалпы сипаттамасы, көбеюі, ұрпақтардың кезектесуі, медицинада қолданылуы. Бактериялар мен көк-жасыл балдырлардың маңызы, таралуы, көбеюі, жасуша құрылымы, қалыбы. Жалпы және өзгеше ерекшелігі. Сары-жасыл, жасыл және күрең балдырлар. Вегетативті және тұқымды дененің жасуша құрылымы, тұқымды дененің эволюциясы, көбею тәсілдері. Жіктелуі.

Иллюстративті материалдар: таблицалар, схемалар, слайдтар, презентациялар

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

Негізгі

1. А.Г.Мухаметгалиев, 3.А.Кабаева, Ботаника 1995

2. У.М. Мырзагалиев, Ботаника 2001ж

3. Өсімдіктер өмірі. Т 4-6. М., 1974-1982.

4. Казахстан флорасы. 9-томдық. Алма-Ата, 1956-1966.

Қосымша

1. Флора Казахстана. В 9-ти томах. Алма-Ата, 1956-1966.

2. Яковлев Г.П., Челомбитько В.А. Ботаника // Санкт-Петербург, 2003, 647с

3. Васильев А.Е. и др. Ботаника: Анатомия и морфология растений. Учебное пособие. - М.: Просвещение, 1978, 480 с

4. Бавтуто Г.А., Ерей Л.М. Практикум по анатомии и морфологии растений //МинскЮОО «Новое знание», 2002, 464 с.

5. Бавтуто Г.А., Еремин В.М., Жигар М.П. Атлас по анатомии растений //Минск: Ураджай, 2001, 306 с.

1. 
   Түр, туыс, қатар, класс, бөлім бір-бірінен айырмашылықтарын ата.
   
2. 
   Бинарлық номенклатура дегеніміз не?
   
3. 
   Төменгі және жоғарғы сатыдағы өсімдіктергесипаттама беріңіз.
   
4. 
   Балдырлар денесінің эволюциясы қандай?
   
5. 
   Талломаны ұйымдастыруда әртүрлі деңгейде мысалдар келтіру.
   
6. 
   Қандай белгілердің негізінде балдырлардың әртүрлі бөлімін ажыратады?
   

Саңырауқұлақтардың мекендеу орны, жалпы сипаттамасы. Жануарлар мен ортақ белгілері. Өсімдіктер мен ортақ белгілері. Саңырауқұлақтардың құрылысы. Көбеюі. Саңырауқұлақтар калссификациясы. Төменгі сатылы саңырауқұлақтар: өкілдері – ашытқы, зең, ақ зең немесе мукор. Жоғары саңырауқұлақтар – қалпақтылар. Паразитті саңырауқұлақтар. Қастауыштар, тат, діңқұлақ саңырауқұлақтар. Ерекшеліктері.

Қыналар - организмнің симбиотикалық тобы. Таллома құрысының ерекшеліктері, көбею әдістері. Қыналар бөлімінің мекендеу орны, құрылысы, қоректену әдістері. Түрлері. Өсу ерекшеліктері.

Иллюстративті материалдар: таблицалар, схемалар, слайдтар, презентациялар

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

Негізгі

1. А.Г.Мухаметгалиев, 3.А.Кабаева, Ботаника 1995

2. У.М. Мырзагалиев, Ботаника 2001ж

3. Өсімдіктер өмірі. Т 4-6. М., 1974-1982.

4. Казахстан флорасы. 9-томдық. Алма-Ата, 1956-1966.

Қосымша

1. Жизнь растений. Т4-6. М., 1974-1982.

2. Яковлев Г.П., Челомбитько В.А. Ботаника // Санкт-Петербург, 2003, 647с

3. Васильев А.Е. и др. Ботаника: Анатомия и морфология растений. Учебное пособие. - М.: Просвещение, 1978, 480 с

4. Бавтуто Г.А., Ерей Л.М. Практикум по анатомии и морфологии растений //МинскЮОО «Новое знание», 2002, 464 с.

5. Бавтуто Г.А., Еремин В.М., Жигар М.П. Атлас по анатомии растений //Минск: Ураджай, 2001, 306 с.

1. 
   Саңырауқұлақтар дегеніміз не? Органикалық әлемдегі олардың маңызы қандай?
   
2. 
   Саңырауқұлақтардың вегетативті денесінің эволюциясы қандай бағытта жүреді?
   
3. 
   Саңырауқұлақтардың филогенетикалық маңызы қандай морфологиялық белгілермен беріледі?
   
4. 
   Саңырауқұлақтардың белгілі экологиялық топтарын сипаттаңыз
   
5. 
   Органикалық әлемдер жүйесіндегі лишайниктер жайлы қазіргі заманғы көзқарас қандай?
   
6. 
   Қандай балдырлар мен саңырауқұлақтар лишайниктердің құрамына кіреді және олардың өзара арақатынасы қандай?
   
7. 
   Саңырауқұлақтардың белгілі экологиялық топтарын атаңыз.
   
8. 
   Қандай балдырлар мен саңырауқұлақтар лишайниктің құрамына кіреді және олардың арақатынасы?
   
9. 
   Трутовик пен шампиньонның шаруашылықтағы маңызы қандай?
   
10. 
    Саңырауқұлақтардың негізгі топтарын атаңыз.
    

Жоғары сатылы өсімдіктердің бөлімдері. Жоғары тұқымды және жалаң тұқымды

өсімдіктер. Мүк тәрізділер, олардың жыныстық және вегетативті көбеюі. Мүктәріздес өсімдіктердің жалпы сипаттамасы, мекендеу орны. Өкілдері.

Шаруашылықтағы маңызы. Гаметофит және спорфит жайлы түсінік. Споралар саны. Бауырлықтар және жапырақсабақты мүктер. Ұрпақтың кезектесуі және ядролық фазаның ауысуы. Жыныстық ұрпақтың редукциясы. Тұқымның түзілуі.

Плаунтәріздес өсімдіктер бөлімі. Мекендеу орны, ерекшеліктері. Плаундардың мүктерден басты айырмашылығы. Негізгі өкілдері. Маңызы.