Жұмыс бағдарламасы «Педагогика және психология»

Ф СО ПГУ 7.18.1/08

к рабочей программе Форма

дисциплины, разработанной Ф СО ПГУ 7.18.1/08

на основании рабочего

учебного плана специальности

БЕКІТЕМІН

________________ Пфейфер Н.Э.

«___»_____________200___ ж.

Құрастырушы: аға оқытушы Абильдинова Г. К. _________________

Психология және педагогика кафедрасы

Жұмыс бағдарламасы

«Педагогика және психология» пәні бойынша

050203-Тарих, 050204-Мәдениеттану, 050604-Физика,050609 География, 050608-Экология, 050402- Аспаптау орындаушылық мамандығының студенттеріне арналған

Жұмыс бағдарламасы мамандығының жұмыс оқу жоспары негізінде әзірленді және ПМУ ғылыми кеңесінің мәжілісінде бекітілді.

Кафедра мәжілісінде ұсынылды “____ ” ____________ 200__ж. Хаттама № __

“_____” ____________ 200__ ж. Хаттама № ____

ОӘК Төрайымы ____________ Е.Н. Жуманкулова
КЕЛІСІЛДІ

Факультет деканы ____________ Ж.Т. Сарбалаев “_____”____________200__ж.

ОӘБ бастығы ________________А.А. Варакута “_____”___________200__ж. 1 Пәннің мақсаты мен міндеттері

Адамзат тарихының барысында адамдар кездескен барлық мәселелердің ішіндегі ең шиеленіскені – адам табиғатының жұмбақ болып табылуы. Әртүрлі бағыттарда ізденістер жүргізілді, көптеген тұжырымдамалар шығарылды, бірақ та қазіргі кезге дейін анық және айқын жауап жоқ. Адамдар бір-бірінен сыртқы көрінісімен ғана емес ойда болмаған, кездейсоқ күрделі қылықтарымен ерекшеленеді.

Жеке тұлғаның қазіргі психологиясы ғылыми пән бола тұра, дұрыс мағынаға немесе фольклор, интуицияға сүйенбей, эксперименталды түрде дәлелдене алатын тұжырымдамалар да адам табиғаты туралы ойша ой жүгіртуді трансформаттайды.

1.2 Пәнді оқу мақсаты: адамның дамуы, жетілуі үшін қажетті психологиялық білімдер мен оның өмірлік және кәсіптілік іс-әрекеттерін тиімді ұйымдастыру мүмкіндігін беретін педагогикалық білімдерді меңгерту болып табылады.

1.3 Міндеттері:

- тұлға мәні, оның танымдық іс-әрекеттерін реттеу тәсілдері, тұлғаның жекелеген ерекшеліктері жайлы психологиялық білімдер жүйесін беру;

- болашақ маман бейнесіне сәйкес тұлғаны тәрбиелеу, оның өзін-өзі тәрбилеуіне қатысты педагогикалық білімдерді меңгерту;

- кәсіптік және өмірлік іс-әрекеттерді дұрыс ұйымдастыру үшін қажетті әр түрлі жағдайларды талдай білуге үйрету.

Пәнді игеруде студенттер білуге тиісті:

- жоғары ж‰йке жүйесін;

- тұлға құрылымы, байқалу белгілерін, даму жағдайларын;

- танымдық іс-әрекет құрамына кіретін психикалық процестер мәнін;

- тұлғаның жекелеген психикалық ерекшеліктерін;

- болашақ маман бейнесі құрылымдық элементтері және оларды қалыптастыру ерекшеліктерін;

- ұлттық тәрбие негіздердін;

- «тәрбиелеу» және «өзін-өзі тәрбиелеу» мәні мен ерекшеліктердін;

- ұлттық тәрбие негіздерін;

- тұлға дамыуна әсер ететін тәрбие бағыттары, отбасы тәрбиесінің адам дамуына әсерін.

- өзінің жекелеген психикалық ерекшеліктерін анықтай білуді;

- тәрбие және оған қатысты халықтық педагогика негіздері жайлы білімдерді өзін дамытуда, жетілдіруде қолдан білуді;

- өзінің тұлғалық ерекшеліктерін ескере отырып, өзін-өзі тәрбиелеу бағдарламасын жасау білуді;

- танымдық іс-әрекетті дамыту әдістерін іс-жүзінде қолдана білуді..

2 Пререквизиттер:

- философия

- әлеуметтану

- саясаттану

- мәдениеттану

Сабақ түрлері ұжымдық, топтық және жеке дара.

Курс аяқталған соң, меңгерілген білім бойынша студенттер емтихан тапсырады.
Тематический план Форма

дисциплины СО ПГУ 7.18.2/07

Жалпы психологияның пәні. «Психология» сөзінің шығу төркіні. Психология ғылыми білімдер жүйесі ретінде. Ғылыми психологиялық таным спецификасы. Психология құбылыстарының классификациясы: процесс, қалып, қасиеттерге бөлінуі. Жалпы психологияның єдіснамалыќ функциялары. Зерттеуді мүмкін ететін психикалық құбылыстарды суреттеу. Психологияның принциптері: бейнелеу, субъект (антропологиялық), даму, сана мен іс-әрекеттін бірлігі, психикалық құбылыстардың жүйелік детерминациясы. Психология салалары мен олардың міндеттері.

Психология әдістері туралы жалпы түсінік. Психикалық құбылыстарды зерттеудің объективті әдістері. Психологиялық зерттеулерді құру принциптері. Негізгі және қосалқы зерттеу әдістері. Байқау әдістерінің түрлері. Байқауды өткізуге қойылатын талаптар. Бақылау, өзіндік бақылау. Әңгімелесу адамдардың іс-әрекеті өнімдерін анализдеу психологиялық әдістер ретінде. Оның артықшылықтары мен кемшіліктері. Табиғи және лабораториялық эксперименттер. Психикодиагостикалық тесттер. Сананы зерттеудің психосемантикалық әдістері. Жеке адамды зерттеудің психобиографиялық әдістері. Психологиялық эксперименттің қысқаша сипаттамасы. Психологиядағы қосалқы әдістер: әңгімелесу, тест, сауалнама (анкета), қызмет нәтижелерін зерттеу. Салыстырмалы-генетикалық әдіс. Психикалық процестерді қалыптастыру мен моделдеу зерттеу әдісі ретінде. Салыстырмалы-патологиялық әдіс. Психологиялық зерттеулерде математикалық әдістер мен техникалық құралдарды қолдану.

Психологиялық ғылымның пайда болуыдағы тарихи. Психологияның көп пәнділігі: сұрақ тарихына. Ғылыми психологиялық сөздіктің түрлілігі. Тұрмыстық және ғылыми психологияның негізгі айырмашылықтары мен жүйелі талдау. Ғылыми психологиялық зерттеудің нәтижелері, олардың теориялық және қолданбалы мәні.

Психика ұғымы. Психикалық көрініс спецификасы. Психика белсендігі. Психология тарихындағы психиканын критерияларын іздеу. Психикадағы субъективті және объективті критериялар. Сезімталдық түсінігі психиканың элементар формасы ретінде.

Іс-әрекет пен психиканың даму сатылары. Туа біткен және индивидуалды - өзгергіш мінез-құлық. Инстинкт түсінігі, жануарлар интеллектісі және үйрену.

Ми және психика. Психика эволюциялык дамудың жемісі және нэтижесі.

Психикалық даму ұғымы. Психиканың эволюциялық даму кезеңдері.

Жануарлардағы үйренушілік. Мінез-құлықтың рефлекторлык теориясы. Декарттың жүмысындағы рефлекс туралы идеялар. И.М.Сеченовтің Ч.Шерингтонның, И.П.Павловтың, П.К.Анохиннің, Н.А.Бернштейннің еңбектеріндегі рефлекторлық теорияның дамуы. Жануарлардын іс-әрекеті жайлы түсінік және эволюция жолында оның күрделенуі. Жануарлардың іс-әрекетінің заттық мазмүны мен құрылымының өзарақатынасы. Жануардағы бейнелеу формасы. Жануарлардын мінез-құлық мотивациясы. Биологиялық мағына түсінігі. Жануарлардағы коммуникация процесі және мінез-құлықтың топтық формасы.

Іс-әрекет туралы жалпы түсінік. Адам іс-әрекетінің қоғамдық және шыѓармашылыќ сипаты. Іс-әрекеттің құрылымы. Интериоризация және экстериоризация процестерінің мәні.Іс-әрекет түрлері: ойын, оқу, еңбек. Ойын әрекетінің дамуы балалардың жастық мөлшеріне сай кезеңдері. Ойын әрекеті дамуынан психикалық процестерінің тәуелділігі. Әр-түрлі іс-әрекеттердің қалыптасу заңдылықтары. Білім, икем, дағды. Икем мен дағдының қалыптасуы.

Түйсік пен қабылдау туралы ұғым. Түйсікті бейнелеу теориясы тұрғысынан түсіну. Түйсіктердің рефлекторлық табиғаты. Рецепторлар мен талдағыштар. Түйсіктердің хабарларды іріктеп алуы. Түйсіктерді топтастырып бөлу. Түйсіктердің түрлері.

Түйсіктердің жалпы қасиеттері. Сезгіштік және оны өлшеу. Адаптация. Синестезия. Жаттығу негізінде түйсік сапасының өрістеуі. Түйсіктердің компенсаторлык мүмкіншіліктері.

Қабылдаудың зат түрде болуы, тұтастығы, құрылысы, тұрақтьлығы және мәнді түрде реттелуі. Адамның бағыты мен қабылдауы. Апперцепция. Қабылдаудың іс-әрекетке тәуелділігі. Қабылдаудың объектісі мен фоны (жағдайы).

Қабыддауды топтастырып бөлу. Қабылдаудың түрлері.

Қабылдауда қимыл-қозғалыс әрекеттерінің ролі. Көзбен керіп қабылдаудың көлемі. Бақылау. Кеңістік пен уакытты қабылдау. Көздің алдануы (иллюзия). Бақылау және оның болу шарттары.

4 тақырып. Зейін, оның түрлері мен қасиеттері. Ес туралы ұғым.

Зейін туралы жалпы түсінік. Зейін маңызы. Зейін түрлерінің сипаттамасы: ырықты, ырықсыз, үйреншікті. Ырықсыз зейінді тудыратын себептер. Зейінді болудын шарттары. Зейіннің толқуы. Зейіннің тұрақтылығы, шоғырлануы, көлемі, аударылуы, бөлінуі қасиеттерінің сипаттамасы. Зейін физиологиялық негіздері. И. П. Павловтің қозудың оптималдық ошағы жайлы теориясы мен Н. А. Ухтомский доминанта туралы ілімімен түсіндірілуі.

Ес туралы жалпы түсінік. Адам өмірі мен іс-әрекетіндегі өсуінің маңызы. Ассоциациялар туралы ұғым. Ассоциациялардың түрлері ұқсастық, іргелестік, қарым-қарсылық. Естің физиологиялық негіздері.

Ес процесстері: есте қалтыру, есте сақтау, тану, қайта аңғырту, ұмыту. Есте қалтырудың шарттары, қайта жаңғыртудың әдістері. Ес түрлері: есте қалдыратын материалдардың мазмұнына қарай; эмоциялдық, қимылдық, образдық, сөз-логикалық; мақсаттылығына қарай; ырықсыз, ырықты, есте сақтау мейініне қарай; қысқа уақытты, оперативті-генетикалық. Естің жеке дара ерекшіліктері. Эйдетикалық ес.

Ойлау әрекеті - таным процесінің ең жоғарғы түрі екендігі туралы ұғым. Ойлау және жеке адам.Ойлаудың детерминация принципіне бағынуы. Ойлау және тікелей танып білу. Психологияда ойлау процесінің зерттелуі. ¥ғым. Ойлау әрекеттері. Ойлау процесіндегі талдау мен біріктіру.

Ой мен сөйлеу. Ойлау мен сөйлеудің байланысты бірлігі. Ойлаудың физиологиялык негізі. Үнсіз сөйлеу және сөйлеудегі жасырын реакцияның ойлау процесінде атқаратын рөлі. ¥ғымның қалыптасуындағы сөздің маңызы. ¥ғымның жасалуы - тарихи процесс.

Оқу процесінде ұғымдардың қалыптасу жолдары. Ойлау - әрекет. Ой эрекетінің мақсаты. Ойлану және міндеттерді шешу. Ой әрекетінің ықтималды құрылысы. Ойлаудың түрлері және оның өзіне тән даралық ерекшеліктері.

Оқушылардың ойлануын зерттеудің әдістері.

Сөйлеу туралы жалпы түсiнiк. Қарым-қатынас ретiндегi сөйлеу. Сөйлеу мен ойлаудың байланысы. Сөйлеу түрлерi.

Қиял жайындағы түсінік. Қиялдың қоғамдық мәні. Қиял - адамның нақты іс-әрекетінің өзіндік бір түрі.

Қиялдың кажетті мәліметтердің тым жетімсіз кезіндегі мәселе жағдайлардың (түйінді мәселелердің) сырын ашуда атқаратын ролі. Қиялдын "бейнелі ой" екендігі. Қиялдың көркем туындылар мен ғылыми шығармада алатын орны. Қиял процесіндегі алдын ала бейнелеу. Қиялдың түрлері. Әрекетсіз киял, мұң. Арман және практикалык іс-әрекет.

Қиялдың талдау мен біріктірушілік сипаты. Қиялдану кезінде бейнелерді іріктеп алып, біртұтас образ жасау амалдары. Қиялдың физиологиялык негізі. Қиялдың дара қасиеттері. Қиялдың балалардың ойыны мен ересек адамдардың шығармашылық кызметінде атқаратын ролі.

6 тақырып. Сана құрылымы: Сана психика дамуының жоғарғы деңгейі ретінде. Ерік сананың сипаттамасы ретінде. Эмоция, сезім әлемі сананың сипаттамасы ретінде

Психика және сана. Сананын құрлысы және оның негізі психологиялык сипаты. Сана және санадан тыс процестер.

Ерік туралы түсінік. Адамның ниет қалауларының өрісі және ерікті іс-әрекеттері. Ерікті эрекеттердің негізгі сапалары. Құштарлық және ықлас-ынта. Адамның талаптануы. "Тәуекелге бел байлау - субъекттің белгілі іске қарқынды кірісуі". "Тәуекел - деген желқайық, өтесің де кетесің" (Мәтел).

Ерікті әрекет және оның құрылысы. Ерікті әрекет сатылары. Шешім қабылдау және оның психологиялық сипаты. Өз еркімен әркімнің езін-өзі күштеуі.

Бақылауды шектеу. Жауапкершілік. Ерік сапаларын қалыптастырып отырудың жолдары. Ерікті әрекеттерді қалыптастыруда ұжымның ролі. Ерік және адамның өз еркін тәрбиелеудің міндеттері.

Эмоция туралы жалпы түсінік. Эмоциялық күйлердің сыртқы көріністері. Күрделі эмоциялардын түрлері мен ерекшеліктері. Көңіл, аффект, құмарлық, стресс. Фрустация. Жеке адам уайымдарының субъективті құндылығына байланысты – альтруисттік, коммуникативтік, глориялық, гедонистік, практикалық, пугникалық, акизитивтік, эстетикалық, романтикалық. Фундаменталды эмоциялардағы – қуану, танқалу, ұялу, ашулану, қорқу, т.б. сиапттамасы.

Сезім туралы үғым. Адамның сезімі мен қажеттіліктері. Сезімнің таным әрекеттерінде және практикалық істерінде атқаратын ролі. Сезім күйінін сигналдық және реттегіш қызметі.

Сезімді бастан кешірудің түрлері. Эмоция. Аффектер. Көңіл-күй. Стресс. Сезімнің қозғаушы күші. Адам сезімінің тарихи өмірде тәуелділігі.

Сезім және жеке адам. Жоғарғы дәрежедегі сезімдердің мазмұн-мәні. Адамгершілік сезімдері. Сүйіспеншілік - адам сезімінің аса биік дәрежедегі ұнамды көрінісі. Сезімнің түрлері. Жеткіншек жаспен жасөспірім жастық кезендегі сүйіспеншілік сезімі. Ақыл-ой және эстетикалык сезімдер, сезімнің бұл түрлерін мектеп оқушыларының бойында қалыптастыру.

7 тақырып. Тұлғаның жекелеген психикалық ерекшеліктері: Тұлғаның психологиялық құрылымы.

Жеке тұлға туралы психологиядағы түсінік. Жеке тұлғаның мәні жайындағы ілім. Даралық және жеке тұлға. Жеке тұлға – адамдардың іс-әрекетінде өзара қарым-қатынасы арқылы зерттелетін субъект. ¥стаздың оқушыны тәрбие ісінде зерттеп біліп, оның жеке басының ерекшеліктерімен санасып қарым-қатынас жасауы.

Жеке тұлғаның құрылысы. Даралық және оның құрылысы мен өзіндік ерекшеліктері. Дара адам құрылымындағы биологиялык және әлеуметтік сипаттар. Жеке тұлғаның бойындағы әлеуметтік сапалар және жүйелі түрдегі құрылысы.

Жеке тұлғаның белсенділігі. Жеке тұлғаның әрекетшілдігі мен оның өмір тіршілігінде ұстаған жолы. Шет елдеріндегі жеке тұлға жайындағы теориялык көзқарастар.

Жеке тұлғаның бағыт-бағдары. Мінезіндегі ниет-тілектері. Ниеттерінін түр-сипаты. Қызығулары. Жеке тұлғаның сенімі мен дүниетанымы. Жеке адамның мақсат- мүддесі және оны қалыптастыру жолдары.

Жеке адамның езіндік санасы. Баланың жеке басының дамуында "МЕН" түсінігін білуі. "МЕН" бейнесі жеке адамның өзіндік мүддесін білдіретін ұғым. Өзін- өзі бағалау және оның жеке тұлғаның өз басын танып -білуіндегі ролі. Талпыну деңгейі. Жеке адамды психологиялық тұрғыдан қорғау және осы мәселе жөнінде психоаналитиктердің түсініктерін сынау. Жеке тұлғаны қалыптастыру. Жеке тұлғаны қалыптастыру туралы психология мен педагогикадағы түсініктер. Жеке тұлғаны дамытудың қозғаушы күші. Оқушының жеке басын зерттеу әдістері.

Темперамент туралы ұғым. Жеке адамның дамуындағы темпераменттің тұрақтылығы мен орнықтылығы. Темпераменттер туралы ілім, терминологиясының тарихи мәні. Темпераменттерге тән психикалық қасиеттердің ауқымы. Жеке темперамент типтері және олардың психологиялык сипаттамасы.

Темпераменттің физиологиялық негіздері. Жоғары нерв қызметінің типтері мен темперамент. Темпераменттердің өзгерілу мәселелері. Темперамент касиеттерінің пайда болуына тұқым қуалаушылык арқылы берілетін факторлардың әсері. Адамның еңбектенуі мен оқу ісіндегі темпераменттің ролі. Темперамент және адамның іс-әрекетіндегі даралык өрнегі. Мектеп оқушыларының темперамент ерекшеліктерімен санаса отырып, оку-тәрбие істерін жүргізу.

Мінез туралы түсінік. Мінез және адамның даралық өзгешелігі. Мінезді білу - оқушылармен дұрыс карым-катынас жасаудың шарты. Мінездің құрылысы. Адамның мінез-құлык ерекшеліктерінің әлеуметтік ортамен өмір сүрген жағдайына байланысты келуі. Мінез касиеттері. Мінез сапалары.

Мінез бітімі мен оның көрінісі. Мінез және темперамент. Адам мінезіндегі туа пайда болатын өзгешеліктермен жүре пайда болатын қасиеттер. Психологиядағы мінез дамуы туралы ілім. Қылық және мінездің қалыптасуы. Мінез және жағдай.

Қабілет жайында түсінік. Қабілет және іс-әрекет. Қабілеттің көлем және сапа жағынан сипаттамасы. Қабілеттің құрылысы. Қабілеттілікті аныктау өлшеу мәселелері. Қабілеттің компенсациялык сипаты. Қабілеттіліктің жалпы түрлері мен жеке түрлері. Шығармашылык қабілеттер. Талант. Талантты дамытып қалыптастыру.

Нышан және қабілет. Қабілеттіліктің туа берілетін және жүре пайда болатын қасиеттері. Қабілеттіліктің жоғары нерв кызметінің жалпы және жеке типтеріне қатынасы. Қабілеттілікті қалыптастыру. Қабілетті дамытып отырудың оқыту әдісіне тәуелділігі. Қабілеттердің қалыптасуында ықылас -ынтаның икемділіктің алатын орны. Қабілет және еңбек. Қабілеттілік және оқушылардың мамандық бағдар алуындағы міндеттер.

9 тақырып. Қарым-қатынас психологиясы. Қарым-қатынас және оның атқаратын қызметі.

Қарым-қатынас туралы түсінік. Қарым-қатынастың сан салалары. Коммуникативті қатынас. Интерактивті (өзара ынта-ықлас) және перцептивті (тікелей сезімдік) қатынастар. Қатынас пен іс-әрекет бірлігі.

Қатынас жасау - хабар алмасу әрекеті. Қарым-катынас және тіл. Ауызша сөйлеу - адамдар арасындағы тілмен қатынас жасаудын ерекше түрі. Мұғалімнің сөйлеу мәнері мен шәкірттермен карым-қатынасымен оқушылардың дұрыс сөйлеу қабілеттерін қалыптастырып отыруға тигізетін ықпалы.

Қатынас - адамдардың өзара іс-әрекеттерін реттеп отыру құралы. Қатынас жасау процесіндегі "рольдер" мен "рольдер күту" концепциясы. Ұстаздық кызметтегі әдептілік пен әдепсіздік қатынастарының мән жайы. Ұстаздар мен шәкірттер арасындағы қарым-қатынас орнаудың психологиялык ерекшеліктері. Жеке адамдар арасындағы дау-дамайдың пайда болу себептері және оларды реттеп отыру шаралары. Өзара қарым-қатынас нығайып, араларында кездескен кедергілерді жеңіп отыру жолында ұстаз-педагогтардың тигізетін ықпалы.

Қатынас - адамдардың бір-бірін жеке түсінуінің шарты. Адамның өзге адамды танып-білуінің психологиялык ерекшеліктері. Өзге адамның мінез-құлық ерекшеліктерін сипаттап беруге мән беру себептері. Оқу – тәрбие істерінде тәрбиешінің шәкірттер жайындағы өзіндік пікірлер мен субьективті көзқарасын өзгерте алуының жолдары. «Мадақтаудың тиімділігі». Қарым -қатынастағы кері байланыс. Қатынастағы әлеуметтік психологиялық машыктану және мектептегі психологиялык кызмет.

Жеке тұлға және ұжым (оқушылар, студенттік, еңбек). Ұжымда өзара іс-әрекет. Басшы және басқару стилдері

Топтар және оның классификациясы. Топтьщ түрлері: шартты; түпкілікті; үлкен және кіші; ресми және ресмисіз т.б топтар. Топтардың даму деңгейі олардың іс-әрекет процесінде жеке адамдар арасындағы өзара қарым-қатынастардың қалыптасуы арқылы сипатталады. Топтардың даму деңгейінің өсуіне карай бөлінуі: ұжымдар, ассоциалар, корпорациялар, диффузиялық топтар.

¥жым - топтың ең жоғары түрі. Кіші топ - оның ерекше көрінісі (феноменологиясы). ¥жым ішінде адамдардың іс- әрекеттері арқылы өзара қатынастарынын сипаты. Адамдардың басқа топтарынан ұжымнын өзіндік психологиялық айырмашылықтары. Өзара тандау. Социометрия. Топтағы адамдар арасында бірін - бірі серік - тікелей тандау себептері. Референттік (іріктелген) топ және оны зерттеп білудің әдісі. Лидерлік (жетекшілік). Класс ұжымынын лидері.

Топтар мен ұжымдардағы бірігу (интеграция). Ұжымдық теңестіру(идентификация). Топтағы ұйымшылдық. Сынып ұжымы. Бірлесіп атқаратын істердегі жетістіктер не сәтсіздіктер үшін жауапкершілікті жүктеу мен мойындаудың психологиялық ерекшеліктері. Мектепте ұжымды қалыптастыру, ұжымдылық принципін нығайту ісінде ұстаздың алатын орны. Оқушылардың бірлесіп атқаратын істері ұжымды өрістетіп отырушы фактор. ¥жымдылық және оқытуды топастыра отырып, шебер ұйымдастыра білу.

Педагогика ѓылымына кiрiспе. Педагогика объектiсi жєне оныњ єдiстерi. Педагогика ѓылымдарыныњ ж‰йесi. Адам туралы ѓылымдар ж‰йесiндегi педагогиканыњ рµлi мен орны, басќа ѓылымдармен байланысы (философия, психология, физиология, т.б.). Педагогиканыњ ѓылым ретiнде дамуы мен ќалыптасуы. Педагогикалыќ ж‰йелердiњ әдіснамасы. Педагогиканыњ пєнi мен мiндеттерi. Педагогиканыњ негiзгi категориялары (тєрбие, оќыту, ќалыптастыру, бiлiм беру, педагогикалыќ процесс), олардыњ µзара байланысы. Педагогиканыњ негiзгi принциптерi.

Педагогикалық зерттеулердің әдіснамалық негіздері. Эмпирикалық-эксперименталдық әдістері. Теориялық денгей әдістері.

12 тақырып. Тұтас педагогикалық процесс жүйе ретінде.

Бiрт±тас педагогикалыќ процесс м±ѓалiм iс-єрекетiнiњ объектiсi ретінде. Педагогикалыќ процестiњ белгiлерi, сапалары жєне µзiндiк сипаттары. Ќарама-ќайшылыќ - педагогикалыќ процестiњ ќозѓаушы к‰шi. Біртұтас педагогикалыќ процестің заңдары, заңдылықтары және принциптері туралы түсінік. Біртұтас педагогикалыќ процестің принциптеріне сипаттама. Біртұтас педагогикалыќ процестің принциптерінің өзара қарым-қатынасы.

Тәрбие педагогика ғылымының негізгі категориясы ретінде. Тұлғаның дамуына әсер ететін факторлар: тұқымқуалаушылық, орта, тәрбие. Тұлғаның әлеуметтенуі.

Тєрбие маќсатыныњ єлеуметтік негіздері. Қазіргі заманның талаптарына сай тәрбиенің негізгі мақсаты. Тєрбиенiњ шыѓуы туралы. Тєрбие-ќоѓамдыќ функция ретінде. Мемлекеттегi бiлiм беру ж‰йесiнiњ дамуына ыќпал еткен факторлар (Спарта мен Афина тєрбие ж‰йесi ‰лгiсiнде). Оќушылардыњ ѓылыми д‰ниетанымын ќалыптастыру. Тєрбиеніњ формалары мен єдістер ж‰йесі. Оќушы т±лѓасына мектептіњ, отбасыныњ, ќоѓамныњ µзара єрекеттестігініњ ыќпалы.

Оқыту ұйымдастыру формаларға сипаттама. Сабақтар түрлері. Оқушылардың танымдық процестердің сабақтың үстінде ұйымдастыру. Оқыту әдістеріне сипаттама. Оқыту әдістерінің мазмұны мен мәні. Оқыту әдістерін таңдау.

Ќазіргі мектептегі білім беру мазм±ны. Оќыту - педагогикалыќ процестiњ ќ±рамдас бµлiгi. Оќытудыњ тєлiми м‰мкiндiктерi. Оќытудыњ ќызметтерi, маќсаттары мен мiндеттерi. Дидактика - оќыту мен бiлiм беру теориясы. Оќыту процесiнiњ мєнi. Оќыту процесiнiњ єдiснамалiк негiздерi. Оќытудыњ психологиялыќ негiздерi. Оќытудыњ психологиялыќ теориялары, ассоциативтi-рефлекторлыќ аќыл-ойды кезендеп ќалыптастыру теориялары т.б.

Оќыту процесiнiњ ќ±рылымы, негiзгi сатылары. Оќытудыњ зањдылыќтары мен ќаѓидалары. Оќыту процесiнiњ негiзгi ќызметтерi: дамытушы, оќытушы, тєрбиелеушi.

Оќыту єдістемесіне т‰сінік жєне оныњ классификациясы. Оќыту єдістерініњ мєні мен мазм±ны. Оќыту єдістерін тањдау. Оќушылардыњ ±жымдыќ танымдыќ іс-єрекеттерініњ ±йымдастырушылыќ-педагогикалыќ негіздері.

18 тақырып. Отбасы тәрбиенің негіздері.

Отбасы тәрбиенің негізігі міндеттері. Қазіргі отбасының жалпы сипаттамасы. Отбасы тәрбиенің мазмұны.

1. Жалпы психологияның пәні. «Психология» сөзінің шығу төркіні.

2. Психология ғылыми білімдер жүйесі ретінде.

3. Психология салалары мен олардың міндеттері.

4. Психология әдістері туралы жалпы түсінік.

5. Негізгі және қосалқы зерттеу әдістері.

6. Психологиялық ғылымның пайда болуыдағы тарихи.

2 тақырып. Ми және психика.

1. «Психика» туралы түсінік. Психикалық процестер, қасиеттер олардың жалпы сипаттамасы.

2. Психиканың эволюциялық даму кезеңдері.

3. Өзін-өзі анықтау әдістемесі (тест).

4. Ми құрылымы мен қызметті. Мидың ақпаратты қабылдау, өндеу және сақтау қызметті.

5. Жануарлар мен адам психикасындағы айырмашылықтар.

1. Іс-әрекет туралы жалпы түсінік. Іс-әрекеттің құрылымы.

2. Іс-әрекет түрлері: ойын, оқу, еңбек.

3. Түйсік туралы түсінік. Түйсікті бейнелеу теориясы тұрғысынан түсіну.

4. Рецепторлар мен талдағыштар. алуы. Түйсіктерді топтастырып бөлу. Түйсіктердің түрлері.

5. Қабылдау туралы түсінік. Қабылдауды топтастырып бөлу. Қабылдаудың түрлері.

6. Қабылдауда қимыл-қозғалыс әрекеттерінің ролі. Кеңістік пен уакытты қабылдау. Көздің алдануы (иллюзия).

4 тақырып. Зейін. Ес.

1. Зейін туралы жалпы түсінік, оның түрлері.

2. Зейіннің тұрақтылығы, шоғырлануы, көлемі, аударылуы, бөлінуі қасиеттерінің сипаттамасы.

3. Зейін физиологиялық негіздері.

4. Ес туралы жалпы түсінік, оның түрлері.

5. Ес процесстері.

6. Естің физиологиялық негіздері.

7. Естің жеке дара ерекшіліктері.

1. Ойлау туралы жалпы түсінік, оның түрлері.

2. Ойлау және жеке адам.

3. Ойлау туралы ғылыми көзқарас, формалары және ой қызметі.

4. Сөйлеу туралы жалпы түсiнiк, оның түрлері.

5. Қарым-қатынас ретiндегi сөйлеу. Сөйлеу мен ойлаудың байланысы.

6. Қиял жайындағы түсінік, оның түрлері және теориялары.

7. Қиялдың дара қасиеттері. Қиялдың физиологиялык негізі.

8. Қиялдың балалардың ойыны мен ересек адамдардың шығармашылық кызметінде атқаратын ролі.

6 тақырып. Сана құрылымы. Ерік. Эмоция. Сезім.

1. Сана және бейсана. Сананын құрылысы және оның негізі психологиялык сипаты.

2. Ерік туралы түсінік, оның түрлері және теориялары.

3. Ерік құрылымы, оның сапалары.

4. Эмоция туралы жалпы түсінік.

5. Күрделі эмоциялардын түрлері мен ерекшеліктері.

6. Сезім туралы түсінік, оның ерекшеліктері.

7. Сезім қызметтері және оның негіздері.

8. Сезім түрлері және жоғарғы дәрежедегі сезімдер.

7 тақырып. Тұлғаның жекелеген психикалық ерекшеліктері: Тұлғаның психологиялық құрылымы

1. Жеке тұлға туралы психологиядағы түсінік.

2. Даралық және жеке тұлға.

3. Жеке тұлғаның құрылысы.

4. Жеке тұлғаның белсенділігі. Жеке тұлғаның әрекетшілдігі мен оның өмір тіршілігінде ұстаған жолы.

5. Шет елдеріндегі жеке тұлға жайындағы теориялык көзқарастар.

6. Жеке тұлғаның бағыт-бағдары.

8 тақырып. Темперамент. Мінез. Қабілет.

1. Темперамент туралы ұғым, оның түрлері және теориялары.

2. Жеке адамның дамуындағы темпераменттің тұрақтылығы мен орнықтылығы.

3. Темперамент және іс-әрекет.

4. Мінез туралы түсінік, түрлері, қасиеттері.

5. Мінездің ұлттық ерекшеліктері.

6. Мінез бітімі мен оның көрінісі.

7. Қабілет жайында түсінік, оның түрлері.

8. Нышан және қабілет.

9. Талант. Талантты дамытып қалыптастыру.

1. Қарым-қатынас туралы түсінік, оның түрлері. Қарым-қатынастың салалары.

2. Қатынас жасау - хабар алмасу әрекеті. Қарым-катынас және тіл.

3. Мұғалімнің сөйлеу мәнері.

4. Ұстаздар мен шәкірттер арасындағы қарым-қатынас орнаудың психологиялык ерекшеліктері.

5. Жеке адамдар арасындағы дау-дамайдың пайда болу себептері және оларды реттеп отыру шаралары.

1. 
   Топтар және оның классификациясы.
   
2. 
   Топтьщ түрлері: шартты; түпкілікті; үлкен және кіші; ресми және ресмисіз т.б топтар.
   
3. 
   ¥жым - топтың ең жоғары түрі. Кіші топ - оның ерекше көрінісі .
   
4. 
   Топтар мен ұжымдардағы бірігу. Ұжымдық теңестіру. Топтағы ұйымшылдық. Сынып ұжымы.
   
5. 
   Мектепте ұжымды қалыптастыру, ұжымдылық принципін нығайту ісінде ұстаздың алатын орны.
   

1. Педагогика пәні, міндеттері, категориялары және тарихы.

2. Педагогика ѓылымдарыныњ ж‰йесi.

3. Ғылыми–педагогикалық зерттеу әдістері.

4. Педагогикалық зерттеулердің әдіснамалық негіздері.

5. Эксперименталдық-эмпирикалық әдістері. Теориялық денгей әдістері.

1. Қазақ йшылдарының тәрбие туралы пікірлері.

2. Халықтық тәрбиенің қазіргі тәрбиеден айырмашылығы.

3. Жеке тұлғаның даму процесіндегі халықтық педагогикалық ролі.

4. Қазақ ойшылдарының салт-дәстүрлер туралы ой-пікірлері.

12 тақырып. Тұтас педагогикалық процесс жүйе ретінде.

1. БПП мәні, негізгі компоненттері.

2. Бiрт±тас педагогикалыќ процесс м±ѓалiм iс-єрекетiнiњ объектiсi ретінде.

3. Біртұтас педагогикалыќ процестің заңдары, заңдылықтары және принциптері туралы түсінік.

4. Ќарама-ќайшылыќ - педагогикалыќ процестiњ ќозѓаушы к‰шi.

13 тақырып. Тұлғаның дамуы, тәрбиесі, әлеуметтенуі және қалыптасуы.

1. Тәрбие педагогика ғылымының негізгі категориясы ретінде.

2. Тұлғаның дамуына әсер ететін факторлар: тұқымқуалаушылық, орта, тәрбие.

3. Тұлғаның әлеуметтенуі.

1. Тєрбие маќсатыныњ єлеуметтік негіздері. Тєрбиенiњ шыѓуы туралы.

2. Тєрбие - ќоѓамдыќ функция ретінде.

3. Тєрбиеніњ формалары мен єдістер ж‰йесі.

4. Тәрбиенің түрлері.

15 тақырып. Қазақстанда білім беру жүйесінің дамуы.

1. Білім берудің мазмұны, принциптері.

2. Білім берудің мазмұнына әсер ететін факторлар.

3. Қазіргі мектептің білім беру мазмұнына сипаттама.

4. Қазақстанда жаңашыл мектептердің педагогикалық процесс теориясының меңгеруі.

16 тақырып. Оқытудың ұйымдастыру формалары. Оқыту әдістері.

1. Оқыту ұйымдастыру формаларға сипаттама.

2. Сабақтар түрлері. Оқушылардың танымдық процестердің сабақтың үстінде ұйымдастыру.

3. Оқыту әдістеріне сипаттама. Оқыту әдістерінің мазмұны мен мәні. Оқыту әдістерін таңдау.

4. Ќазіргі мектептегі білім беру мазм±ны.

5. Оќытудыњ ќызметтерi, маќсаттары мен мiндеттерi.

6. Дидактика - оќыту мен бiлiм беру теориясы.

17 тақырып. Оқушының танымдық белсенділігін арттыруда жаңашыл жолдары. Оқу-тәрбие жұмысын есепке алу және бағалау.

1. Оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудың мәні.

2. Сабақтың үстінде оқушылардың танымдық белсенділікті арттыру жолдар.

3. Есепке алудың мәні. Есепке алудың түрлері.

4. Оқушылардың біліммен іскерлікті есепке алу мен бағалау жолдары.

18 тақырып. Отбасы тәрбиенің негіздері.

1. Отбасы тәрбиенің негізігі міндеттері.

2. Қазіргі отбасының жалпы сипаттамасы.

3. Отбасы тәрбиенің мазмұны.

1. Білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптеріне сипаттама беру және Қазақстан Республикасы білім беру орындарының қызметтерін ашып көрсету.

2. ҚР Конституциясы, ҚР “Білім туралы” Заңы.

3. ҚР гуманитарлық білім беру тұжырымдамасы, т.б. құжаттар, олардың негізгі қағидаларын педагогикалық қызметте іске асыру.

4. Республикадағы орта білім беру жүйесінің маңызды жақтары мен даму барысын көрсету.

20 тақырып. Мектеп жұмысын жоспарлау.

1. Жалпы білім беретін мектептің жұмыс жоспарын құрастыруға қойылатын маңызды талаптар.

2. Мектептің жылдың жұмыс жоспарының негізгі мазмұнын ашу. Мектептің жылдық жұмыс жоспарының негізгі тарауларын сипаттау. Жылдық жоспардың сыртқы көрінісінің ерекшеліктерін ашу.

3. Мектеп ішіндегі құжаттамалардың түрлері.

Педагогикалық эксперимент.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: [1], қосымша әдебиет [10], [11].

2 тақырып: Біртұтас педагогикалық процестің компонентері

Біртұтас педагогикалық процестің компонентері бөліктерінің заңдылықтарының арасындағы байланыстары туралы, оның ішкі құрылымын көрсететін ұғымды қалыптастыру.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: [2] 25-46 бет, [3] 39-60 бет, [6] 58-84 бет

3 тақырып. Сынып жетекшісінің негізгі міндеттері

Жалпы білім беретін мектептің оқу сыныбындағы тәрбиелік жүйені анықтау.

Сынып жетекшісінің негізгі міндеттерін айқындау. Сынып жетекшісінің ең маңызды қызметтерін анықтау. Оқушылардың сыныптағы іс-әрекетін ұйымдастырудың ерекшеліктерін ашу.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: [2] 128-189 бет, [4] 96-107 бет, [5] 87-103 бет, [6] 108-122 бет

Әр түрлі типті сабаққа мінездеме бере отырып, оның негізгі кезеңдерінің маңызын ашу.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: [3] 128-189 бет, [8] 96-107 бет, [9] 87-103 бет, [6] 108-122 бет

5 тақырып. Оқыту процесіндегі оқушылардың танымдық белсенділігі, іскерлік әрекетін ұғымдарының мәнін ашу.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: [2] 128-189 бет, [4] 96-107 бет, [5] 87-103 бет, [6] 108-122 бет

Басқару қызметтерін сипаттау. Мұғалімнің мамандық дәрежесін көтеру туралы түсінік беру.

Рефераттар тақырыптары

1. 
   Педагогика ғылыми пән ретінде.
   
2. 
   Педагогиканың басқа ғылымдармен өзара байланысы.
   
3. 
   Методологияның педагогика ғылымының дамуына әсері.
   
4. 
   Ғылыми ақиқат ерекшелігі.
   
5. 
   Тәжірибенің құрылысы мен формалары.
   
6. 
   Шығармашылық пен ғылыми таным өзара байланысы.
   
7. 
   Эмпирикалық зерттеулердің негізгі әдістері.
   
8. 
   Жеке тұлғаның дамуы, тәрбиесі және қалыптасуындағы іс-әрекеттің және қарым-қатынастың алар орны.
   
9. 
   Төменгі мектеп жасының жас ерекшелігі, оның оқыту-тәрбие жұмысында ескерілуі.
   
10. 
    Баланың қабілеттілігі мен дарындылығы, оларды алдын ала болжау.
    
11. 
    Халықтық педагогикада баланың жас ерекшеліктерін ескерту.
    
12. 
    Мектеп оқушысының жеке тұлғалық дамуының жас мөлшерлік кезеңдері.
    
13. 
    Бастауыш сынып жасындағы балаларға сипаттама.
    
14. 
    Мектеп оқушысының жеке тұлға ретіндегі табиғи мүмкіндігі.
    
15. 
    П.Ф.Каптерев педагогикалық процесс туралы.
    
16. 
    М.А.Даниловтың еңбектерінде «педагогикалық процесс» туралы ұғымының дамуы.
    
17. 
    Қазақстандық ғалымдардың біртұтас педагогикалық процесс теориясын дамытудағы ролі.
    
18. 
    Жаңашыл мектептердің педагогикалық процесс теориясын меңгеруі.
    
19. 
    Педагогикалық процесс мұғалім мен оқушылардың өзара әрекеттерінің мәні.
    
20. 
    Мұғалімнің педагогикалық процестің тәрбиенушінің іс-әрекетін реттеуші ролі.
    
21. 
    Жастарды кәсіптік іс-әрекетке дағдыландыруда әлеуметтендіру шараларының маңызы.
    
22. 
    Оқушылар дүниетанымының қалыптасуы – мектептің іс-әрекетінің басты бағыты.
    
23. 
    Білім беру процесіндегі оқушылар дүниетанымының қалыптасуы.
    
24. 
    Дүниетаным қалыптасуындағы мұғалімнің алар орны.
    
25. 
    Оқушылар тәрбиесінде халық педагогикасын қолдану.
    
26. 
    В.А.Сухомлинский (немесе А.С.Макаренко) еңбектеріндегі гуманистік педагогика әдістері.
    
27. 
    Оқушыларды тәрбиелеуде Абайдың, Ы.Алтынсариннің әдеби және педагогикалық мұраларын пайдалану.
    
28. 
    Оқушылар ұжымының тәрбиелеу мүмкіндіктері.
    
29. 
    Балалар ұжымының эмоциялық өмірі.
    
30. 
    Жанұя тәрбиесінің құқықтық негіздері.
    
31. 
    Жанұя шежіресі мен оның бала тәрбиесіндегі орны.
    
32. 
    Мектеп пен жанұяның ынтымақтастық әрекеттестігінің формалары.
    
33. 
    Қазіргі таңдағы дидактиканың оқыту және дамыту мәселелері.
    
34. 
    Л.В.Занков жасаған бастапқы оқытудың тәжірибелік жүйесінің дидактикалық ұстанымдары.
    
35. 
    Қазіргі жағдайда Қазақстан мектептеріндегі білім беру мазмұнының мәселелері.
    
36. 
    Мұғалімнің сабаққа дайындығы.
    
37. 
    Дарынды балаларды оқытудың мәселесі.
    
38. 
    Үлгермеушіліктің жолын болдырмау.
    
39. 
    Халықтық дәстүрлердегі педагогикалық ынтымақтастық ретіндегі біріккен іс-әрекет.
    

Выписка из рабочего Форма

учебного плана Ф СО ПГУ 7.18.1/10

специальности(ей)

050211 – Филология: қазақ тілі

1. 
   Жалпы психология. В.В.Богословскийдің, А.Г.Ковалевтің, А.А.Степановтың аударылған оқу құралы. А., Мектеп, 1980
   
2. 
   Психология. Қ.Жарықбаев. А., Білім, 1993
   
3. 
   Жалпы психология. Т.Тәжібаев. А., Қазақ университеті. 1993
   
4. 
   Әдеп және жантану. Қ.Жарықбаев, Табылдиев Ә. А., Атамұра-Қазақстан, 1994
   
5. 
   Қазақ тәлім-тәрбиесі. Қ.Жарықбаев, Қалиев С.К. А., Санат, 1995
   
6. 
   Жас және педагогикалық психология. Мұқанов М. А., 1981
   
7. 
   Балалар психологиясының танымдық жаттығулар мен тапсырмалар. А., Рауан, 1994
   
8. 
   Ақназаров Б.З. Сынып жетекшісі. Алматы, 1980
   
9. 
   Бержанов К.Б. Тәрбие мен оқытудың бірлігі. Алматы, 1973
   
10. 
    Болдырев Н.И. Сынып жетекшісі. Алматы, 1980
    
11. 
    Болдырев Н.И. Методика работы классного руководителя. М., 1984
    
12. 
    Байдельдинова Г.К. Семья и школа формирует человека. Алматы, 1984
    
13. 
    Сынып жетекшісінің анықтамалығы. Алматы, 1982
    
14. 
    Капралова Р.М. Сынып жетекшісінің ата-аналармен жүргізетін жұмысы.
    
15. 
    Синица И.Е. Педагогикалық әдеп және ұстаздық шеберлік. А., 1987
    
16. 
    Бержанов К.Б. Тәрбие мен оқытудың бірлігі. Алматы, 1980
    
17. 
    Тәрбие жұмысының үлгі мазмұны. Алматы, 1985
    
18. 
    Педагогика: Оқулық/Абай атындағы Ұлттық Педагогикалық Университеттің педагогика кафедрасының авторлар ұжымы – Алматы: Print-S, 2005.- 430 б.
    
19. 
    Хмель Н.Д. Педагогический процесс в общеобразовательной школе. В помощь лектору. Алма-Ата, 1990
    
20. 
    Хмель Н.Д., Тригубова Н.Н., Бозжанова К.Б., Хан Н.Н. Диагностика педагогического процесса как условие развития творчества учителя. Алматы, 1996
    
21. 
    Подласый И.П. Педагогика. М., 1996
    

22. 
    Ұлттық психология. Елікбаев Б.Н. А., Қазақ университеті. 1992
    
23. 
    Ұлттық психологияныњ сипаты. Жукеш К. А., 1993
    
24. 
    Қызықты психология. Алдамұратов Ә. А., Қазақ университеті. 1992
    
25. 
    Курс общей возрастной и пед. психологии. М.В.Гамезо. М., Просвещение, 1982
    
26. 
    Общая психология. А.В.Петровский. М., Просвещение, 1986
    
27. 
    Общая психология. В.В.Богословский. т.б. М., Просвещение, 1981
    
28. 
    Хрестоматия по общей психологии. МГУ, 1979
    
29. 
    Практикум по общей психологии. М., Просвещение, 1990
    
30. 
    Практикум по возрастной и пед. психологии. М., Просвещение, 1981
    
31. 
    17.Психология. Немов Р.С. М.ѓ, Просвещение, 1996.
    
32. 
    Жантану негіздері. Сәбет БАП-БАБА. А., Дәнекер 2001.
    
33. 
    Зверева В.И. Диагностика и экспертиза педагогической деятельности. М., 1998
    
34. 
    Битинас Б.П., Катаева Л.И. Педагогическая дигностика. Сущность, функции, перспективы. //Педагогика, 1993. №2
    
35. 
    Кобзарь Б.С., Макарова Л.М. Обучение студентов диагностике воспитательной работы //Педагогика, 1993. №2
    
36. 
    Кочетов А.Н., Коломинский Я.Л. Педагогическая диагностика в школе. В помощь лектору. Алма-Ата, 1990
    
37. 
    Хмель Н.Д. Теоретические основы профессиональной подготовки учителя. Алматы, 1998
    
38. 
    Амонашвили Ш.А. Личностно-гуманная основа педагогического процесса.Минск.1990
    
39. 
    Беспалько В.П. Слагаемые педагогической технологии. М., 1989
    
40. 
    Ильина Т.А. Педагогическая технология // Буржуазная педагогика на современном этапе. Под ред. В.А.Мальковой, Б.Л.Вульдсона. М., 1984
    
41. 
    Кусаинов Г.М. Новая педагогическая технология: методология теории и практики. Усть-Каменогорск. 1997
    
42. 
    Мировые образовательные технологические новые тенденции, проблемы адаптации и эффективность. // Материалы респуб. науч. метод. конфер. 25-26 апреля; Алматы, 1997
    
43. 
    Педагогический поиск // сост. И.П.Пан. М., 1988
    
44. 
    Педагогическая технология / сост. Н.Е.Щуркова, М., 1992
    
45. 
    Селевко Г.И. Современные образовательные технологии: Учебное пособие, М., 1998
    
46. 
    Дидактика средней школы. / под ред. М.Н.Скаткина. М., 1982
    
47. 
    Кириллова Г.Д. Методы обучения в современной школе. М., 1985
    
48. 
    Лернер И.Я. Дидактические осноыв методов обучения. М., 1981
    
49. 
    Новые методы и средства обучения: Сб. научных трудов. М
    
50. 
    Каптерев П.Ф. Избранные педагогические сочинения. М., 1982
    
51. 
    Коменский Я.А. Избранные педагогические сочинения. в 2-х т. М, 1982
    
52. 
    Крысько В.Г. Психология и педагогика в схемах и таблицах Мн М, 2000
    
53. 
    Оконь В. Введение в общую дидактику. М., 1990
    
54. 
    Садыков Т.С., Абылкасымов А.Е. Дидактические основы обучения в высшей школе. А., 2000
    
55. 
    Теоретические основы содержания общего среднего образования. / под. ред. В.В.Краевского и И.Я.Лернера. М., 1983