ЖҰмыс бағдарламасы пән: Топырақ биологиясы Оқу түрі: күндізгі Факультет: Химия және биология



бет2/4
Дата17.06.2016
өлшемі0.52 Mb.
#141563
түріЖұмыс бағдарламасы
1   2   3   4


6. Пәннің мазмұны.

Р/н

Дәрістің тақырыбы мен мазмұны

Сағат

саны

ТОҚ

Әдебиет тер




І Бөлім. Кіріспе.












Кіріспе.

1




1,2,3,4,5




ІІ Бөлім. Топырақ биотасы












Топырақ биотасының экологиялық топтары.

Тірі табиғат патшалығы жайлы қазіргі кездегі көзқарастары. Топырақ биотасы және оның экологиялық топтары. Продуценттер, консументтер, ыдыратқыш – редуценттер.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Жоғары сатыдағы өсімдіктер топырақтағы органикалық заттардың көзі.

Өсімдік тамырларының топырақ қасиеттеріне әсері, топырақ профиліне микроорганизмдердің бөлінуі. Тамырдан бөлінетін заттар.



1

М

1,2,3,4,5,6,7,8,9



Топырақ балдырлары.

Топырақ балдырларына жалпы сипаттама, олардың таралуы, саны, биомассаның топырақтағы ролі. Балдырлардың негізгі таксономиялық топтары. Топырақтағы өкілдері.



1

М

1,2,3,4,5,6,7,8,9



Қарапайымдар.

Топырақтағы қарапайымдардың негізгі формалары. Негізгі топтарына сипаттама: тамыраяқтылар, мұртшалылар, кірпікшелі инфузория. Таралуы, саны, топырақтағы ролі.



1

М

1,2,3,4,5,6,7,8,9



Топырақ жәндіктері

Топырақ жәндіктеріне жалпы сипаттама, оларды экологиялық, трофикалық және көлемді топтарға бөлу. Олардың топырақ түзілу процесіндегі активтілігі, топырақ жәндіктерінің негізгі топтарына сипаттама. Жұмыр және сақиналы құрттарға, жауын құртының топырақ түзілуіндегі ролі.



1

Пл

1,2,3,4,5,6,7,8,9



Саңырауқұлақтар систематикасы

Саңырауқұлақтар систематикасына сипаттама: миксомицеттер, зигомицеттер, аксомицеттер, базидиомицеттер, жетілмеген саңырауқұлақтар.Топырақ ашытқылары, олардың топырақ құрамындағы процестерге әсері.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Қыналар

Құрылысы және көбейуі. Саңырауқұлақтар мен қыналардың және балдырлардың бір-біріне әсері. Қынаның түрлері. Қыналар биоценозы.



1

Эл

1,2,3,4,5,6,7,8,9



Прокариоттар

Клетка құрылысының ерекшелігі. Бактериялар: морфологиялық топтары және физиологиялық көптүрлілігі. Топырақтағы бактериялаврдың және актиномицеттердің саны. Прокариоттардың топырақтағы топтар құрамы: микоплазмалар. Археобактерия: вирустар мен фагтар.



1

Эл

1,2,3,4,5,6,7,8,9




ІІІ Бөлім Биосферадағы негізгі элементтердің айналу циклына топырақ түзілу процесінде микроорганизмдердің қатынасы












Биосферадағы негізгі элементтердің айналу циклына топырақ түзілу процесінде микроорганизмдердің қатынасы

Жер бетіндегі биологиялық вйналысқа, топырақ және атмосфера арасындағы газ алмасуға, литосферадағы эдементтерді биологиялық айналысқа түсіруде микроорганизмдердің қатынасы.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Микроорганизмдер зат алмасуының ерекшелігі

Катаболизм және анаболизм. Аноболитикалық процестердің көптүрлілігі, азотты, көміртекті қоректену, автотрофты және гетеротрофты алмасу; микроорганизмдердің өсу факторлары. Микроорганизмдер биологиялық индикатор сияқты. Микроорганизмдердің энергия алу жолдары: ашу, тотығу. Ферменттер және реттеушілер.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Көміртектің түзілу және оттегінің айналысы

Негізгі көміртектің оттегінің айналысы. Фотосинтез және органикалық заттардың минералдануына микроорганизмнің қатысы. Топырақтағы өсімдіктектес полимерлердің жалпы схемасы.



1

Эл

1,2,3,4,5,6,7,8,9



Топырақтағы суда еритін углеводтардың аэробты және анаэробты өзгеруі

Ашытудың типтері, оларды ашытушылар. Табиғатта крахмалдың, пектиннің және ксиланның микробты жолдармен ыдырауы. Бұл процестің практикалық маңызы. Целлюлозаны ыдырататын микроорганизмдерді пайдалану: глюкоза мен спирт алу, лигниннің микроорганизмдермен ыдырауы, бұл процесте саңырауқұлақтардың ролі, гумустың түзілуі, оттегінің пайда болуы. Молекулалық оттегінің зиянды әсері.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Сутегінің пайда болуы және тотығуы

Топырақтағы микроорганизмдер қызметі – сутегінің негізгі көзі. Аэробты және анароэробты жағдайда микроорганизмдердің сутегіні пайдалануы. Сутекті бактериялар және олардың практикалық маңызы.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Азоттың пайда болу циклы

Табиғатта азотты айналысының жалпы схемасы. Топырақтағы азот байланысының процесіне жалпы баға. Симбиотикалық азот фиксаторлары – түйін бактериялары тағы басқа бактериялар. Бұршақты өсімдіктер емес диазотрофты микроорганизмдер. Ризосферада азоттың фиксациясы және филлосферада. Фотосинтез бен азотфиксацияның байланысы.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Нитрификация

Бұл биологиялық процестің ашылу тарихы және қоздырушылары нитрофикацияның бірінші және екінші фазалары. Гетерофты нитрофикация. Нитрофикация процесін бағалау. Нитрофикацияның ингибиторлары. Әртүрлі типті топырақтағы нитрофикация активтілігі. Топырақтағы минералды азоттың иммобилизациясы.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Фосфордың пайда болуы

Топырақтағы фосфор қосылыстарының формалары. Фосфорлы органикалық қосылыстардың минералдануы микроорганизмдермен қышқыл түзуші автотрофты және гетеротрофты микроорганизмдермен қиын еритін кальций фосфаттарының жиналу механизмі. Фосфордың микробиологиялық құрылымы. Өсімдіктерді фосформен қамтамасыз етуде микоризалардың ролі.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Калийдің пайда болуы

Бірінші және екінші минералды тектерден қыналар мен микроорганизмдердің калийді ыдыратуы. Микробтар метаболиттің минералдармен бір-біріне әсері типтері. Хелатизация үгілудің негізгі факторы есебінде.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Топырақ түзілудегі биологиялық процестер

Өсімдік қалдықтарының ыдыруы және төсеніштердің пайда болуы. Гумус түзілуде микроорганизмдер тіршілігінің маңызы. Микробты меланинмен гумус. Микроорганизмдермен гумустың ыдырауы. Топырақ микроорганизмдердің автохтанды және зимогенді топтары. Гумустың ыдырауына микроорганизмдердің қатысы туралы қазіргі кездегі көзқарастар. Кометоболизм және соокисление. Минералдардың жаңа түзілуінің пайда болуында топырақ микроорганизмдердің қатысы.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



ІV Бөлім. Топырақ биологиясының экологиялық және қолданбалы аспектілер












Топырақ биологиясының экологиялық және қолданбалы аспектілер. Топырақ биологиясына байланысты экологиялық принциптері мен концепциялары туралы жалпы түсініктер. Экологиялық нишадағы популяциялардың орнын анықтауы. Шектеулі факторлар және бейімделу факторлары туралы түсінік. Эврибионттар және стенобионттар. Гамеостаз. Сунцессия.

1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Топырақ тіршілік ортасы есебінде.

Топырақ тіршілік ортасы есебінде макро-, мезо- және микроорганизмдер. Топырақ профилі бойынша организмдердің таралуы және жылжуы. Өсу формалары және тыныштық кезеңі. Топырақтың қатты бөлігі сустар есебінде және микроорганизмдердің бекуі. Микроорганизмдердің адсербция құбылысы. Топырақтың қатты бөлігінің ферменттер иммобилизациясы.



1

Эл

1,2,3,4,5,6,7,8,9



Су активтілігінің топырақ құрамындағы микроорганизмдер тіршіігіне маңызы

Осмостық қысымның микроорганизм тіршілігіне әсері және маңызы. Микроорганизмдердің дамуына РН-тың әсері



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Топырақтың тыныс алуы

Топырақ ауасы, құрамы мен көлемі. Микроорганизмдердің аэробтарға және анаэробтарға бөлінуі. Организмдерден бөлінетін газдар, оларды топырақтың сіңіруі, топырақ атмосфера арасындағы айналысы. Топырақтан газдың бөлінуінде бактериальды кедергілер.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Топырақ ылғалдылығының және температурасының микроорганизмдердің активтілігіне әсері

Ылғалдылыққа байланысты микроорганизмдерді экологиялық топтарға бөлу. Топырақтағы микробтар популяциясының заңдылығы.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9



Топырақтағы биологиялық құрамдастар

Биотикалық құрамдастық туралы концепция. Құрамдастықтағы құрамдық және функционалдық бөлімдер. Трофикалық және метаболитикалық байланыстар. Нейтралдылық концепция, амменсализм, паразиттілік, жыртқыштық, коммменсализм, мутуализм. Симбиоз, метаболизм, сиптрофия, антогонизм. Антибиотиктер және олардың практикалық маңызы. Микроорганизмдердің өсімдіктер қарым-қатынасы. Ризосфера, ризоплана, микориза, топырақ токсикозы. Топырақтағы жәндіктермен микроорганизмдермен қатынасы.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9

26.

Топырақтың биодиагностикасы және биологиялық активтілігі. Топырақ биотасын зеріттеу әдістері

Топырақ микроорганизмдерін анализдеудің жалпы принциптері. Топырақтағы микроорганизмдерді табу оларды есепке алу. Қоректену ортасын дайындау. Стирилдеудің негізгі принциптері. Оптикалық микроскоптармен жұмыс істеу принциптері. Тірі организмдер препараттарын жасау принциптері. Топырақ микроорганизмдерін өсіру. Топырақтың майда омыртқасыздарын, қарапайымдарын зерттеу әдістері.



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9




V Бөлім. Топырақ микроорганизмдерінің экологиялық функциясын зерттеу әдістері










27

Топырақ микроорганизмдерінің экологиялық функциясын зерттеу әдістері

Көміртегінің айналысқа түсуге қатысын микроорганизмдерді анықтау. Крахмалдың целлюлозаны, пектиді ыдыратуға, метанның түзілуіне, тотығуына , гумусты заттардың түзілуіне, ыдырауына қатысатын микроорганизмдер



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9

28

Азоттың айналысындағы – процестер амминификация, денитрофикация , нитрофикация , фикация , азотофикацияға қатысатын микроорганизмдерді көру, еске алу

Азот айналымына қатысатын микроорганизмдер.

Азот айналымының маңызы


1

Пл

1,2,3,4,5,6,7,8,9

29.

Фосфорға , күкіртке , темірге , марганецке айналуына әсер ететін микроорганизмдерді анықтау методтарын үйрету.

Фосфор, күкірт элементтерінің табиғатта айналымы



1




1,2,3,4,5,6,7,8,9




VІ Бөлім. Топырақ биотасын зерттеуде экологиялық әдістер және биотикалық қоғамдастықтағы қарым- қатынасты зеріттеу әдістері










30.

Топырақ биотасын зеріттеуде экологиялық әдістер және биотикалық қоғамдастықтағы қарым- қатынасты зеріттеу әдістері

Шыны бетіндегі, капилляр педаскопындағы өскен микроорганизмдерді бақылау. Топырақ микроорганизмдеріндегі адсорбцияны зерттеу әдістері. Топырақ микроорганизмдерін люменицентно-микроскопиялық және электронно-микроскомиялық әдістермен қадағалау.

Биотикалық қоғамдастықтағы қарым-қатынасты зерттеу әдістері. Өсімдік тамыры жанындағы микроорганизмдер мен топырақ жануарларымен қатынасын зерттеу әдістері.


1




1,2,3,4,5,6,7,8,9




Барлығы

30







7. Практикалық сабақтарының жоспары


р/н

Тақырып аты

Сағат

саны


бақылау

түрі


әдебиет

1 тарау. Топырақ биотасы

1

Топырақ биотасының негізгі топтарымен танысу

1.Топырақ биотасы

2.Топырақ биотасының топтары


1

СЖ

1,2,3,4,5,6,7,8,9

2

Топырақ жәндіктері

1.Топырақ жәндіктерінің түрлері

2.Жұмыт және сақиналы құрттар


1

СЖ

1,2,3,4,5,6,7,8,9

3

Микроорганизмдерді көбейту

1.Микроорганизмдердің түрлері

2.Микроорганизмдерді көбейту жолдары


1

СЖ

1,2,3,4,5,6,7,8,9

4

Микробиологиялық ыдыстарды стерилдеу әдістері

1.Микробиологиялық ыдыстар

2.Стерилдеу әдісі

3.Автоклвтың құрылысымен танысу



1

СЖ

1,2,3,4,5,6,7,8,9

5

Топырақ балдырлары

1.Топырақ балдырларына жалпы сипаттама

2.Балдырлардың негізгі таксономиялық топтары.


1

СЖ

1,2,3,4,5,6,7,8,9

6

Топырақтың микроскопиялық саңырауқұлақтары

1.Топырақ саңырауқұлақтарына жалпы сипаттама

2.Микроскопиялық саңырауқұлақтардың маңызы


1

СЖ

1,2,3,4,5,6,7,8,9

7

Бактериялар

1.Бактериялардың морфологиялық топтары

2.Бактериялардың физиологиялық көптүрлілігі.


1

СЖ

1,2,3,4,5,6,7,8,9

8

Актиномицеттер

1.Саңырауқұлақтар систематикасы

2.Актиномицеттер және олардың қызметі


1

СЖ

1,2,3,4,5,6,7,8,9

9

Топырақтың омыртқасыз жәндіктерімен танысу

1.Топырақтың омыртқасыз жәндіктері

2.Моллюскалар, насекомдар


1

СЖ

1,2,3,4,5,6,7,8,9

2 тарау. Топырақ биотасын экологиялық әдістермен зерттеу

10

Заттарды анықтауда микробиологиялық әдістер

1.Микробиологиялық әдістер

2. Топырақ қарапайымдарын микроскоп асытнда бақылу


1

СЖ

1,2,3,4,5,6,7,8,9

11

Симбиотикалық емес аэробты және анаэробты азотофиксаторлар

1.Нитрофикация, денитрофикация, аммонификация

2.Темір тотықтарын және целлюлоза бұзушы микроорганизмдер процесін анықтау


1

СЖ

1,2,3,4,5,6,7,8,9

12

Топырақ биотасын экологиялық әдістермен зерттеу

1.Топырақ биотасының экологиялық әдістері

2.Люминецентті және электронды микроскоппен топырақ әрітінділері препараттарын қарау


1

СЖ

1,2,3,4,513,6,7,8,

3 тарау. Топырақ биотасының өзара қарым-қатынасы мен тыныс алуы

13

Саңырауқұлақтар және балдырлар – қыналардың симбиотикалық қарым – қатынасы

1.Қыналар құрылысын микроскоп астында бақылау

2.Симбиотикалық қатынастың маңызы


1

СЖ

1,2,3,4

14

Топырақ актиномицеттері мен балдырлар аралас формалар

1.Топырақтың биологиялық активтілігін микробиологиялық және биохимиялық әдістермен анықтау

2. Топырақ балдырлары, құрылысы, формалары.


1

СЖ

1,2,3,4

15

Топырақтың тыныс алуы

1.Топырақтың ферменттік активтілігін анықтау әдістері

2.Микроорганизмдердің энергия алу жолдары


1

СЖ

1,2,3,4




Барлығы

15










Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет