Жобалау пайда болған алғашқы кезеңдерде жобаны ғылыми-негізделіп, дәл есептелген түрде жасалатын және негізінен технологиялық қызметтерді пайдаланылатын белгілі бір нәрсенің нобайы деп түсіндірілген болатын
Жоғарғы сыныптарда жобалау әрекеті
жүктеу/скачать 3.3 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жобалау «субъектісі» және «объектісі»
| Жоғарғы сыныптарда жобалау әрекеті оқу барысында өзінің мінез – құлқын реттеу, өзіндік әрекетін басқару құралына айналады. Оқушылар жобалау әрекеті арқылы жоғары сыныпта өзінің білім алу троекториясын таңдауға жауапкершілікпен, саналы түрде келуіне жағдай жасайды және өзінің оқу әрекеттері мен әлеуметтік қызметтерін басқаруға қабілеттілігіне айналады.
Жоғары сынып оқушылары үшін жобалау әрекеті қызметтік роль де атқарады, яғни оқушылар жобаны жүзеге асыруда қалыптасқан тәжірибелері мен қабілеттерін оқу әрекетінде, қарым – қатынаста, ақпаратпен жұмыс жасауда, проблеманы шешуде, шешім қабылдауда пайдалана алады. Бірақ бұлар негізінен оқу үрдісінде ғана қолданылады. Жобалау «субъектісі» және «объектісі» ұғымдары. «Субъект» ұғымына келсек, мысалы, біреуді субъект атанды, субьект болады деуге болмайды. Субъектілік – адамның сипаттамасы емес, ол оның іс - әрекетінің, өз әрекеті иесі екендігінің сипаттамасы. Егер адам өз бетімен, еркін әрекеттер орындау үстінде болса, осы жерде ол субъектілік әрекет иесі. Осыған орай, субъектіліктің орнын, субъектілік жағдайын белгілеуге болады. Жобалау әрекетіндегі субъект ұғымы әрекет теориясы негізінде қарастырылуы тиіс. Оны кеңінен талдамастан, тақырып шеңберінде төмендегідей қысқаша түсіндіруге болады. Біріншіден, әрекет субьектісі өзгеріп отырады. Оқытудағы жобалаудың бастамасында ондағы әрекеттердің субъектісі – педагог қана. Әрекет оқушыларға әлі берілген жоқ, өйткені оқушы оны әзірше өзі құрастыра алмайды. Жобалауды ұйымдастырудың алғашқы кезеңінде оқушы өз бетіндік әрекеттерді өзі ұйымдастыру деңгейін әлі игермегендіктен бұл педагогтың субъектілігін талап етеді. Жобалау объектісі де өзгеріп отырады. Әрекет басында ол нақты белгіленеді, яғни мұғалім оқушыларға не істеу керек (мақсат), нені өзгерту, жасау (обьект) екенін анықтап береді. Одан әрі бұл элементтер нақтыланады, оқушылар сол объектіге қатысты мәліметтерді талдау, жағдайды бағалау арқылы күтілетін нәтижелерді одан әрі нақтылайды. Жоба субъектілігі де өзгере алады, бұл жерде екі жоба және екі субьект болатынын атап айту қажет болады. Біреуі - оқушылар жобасы, оның бастамасында балалар тек қатысушы ретінде болғанымен, одан әрі нақты әрекеттер орындау барысында жобалау субьектісі бола алады. Әр оқушыға жеке тапсырмалар беріліп, оның орындалуы оқушының өз тарапынан жүзеге асырылса, бұл – нақты оқушы субьектілігінің көрінісі. Ол тапсырма орындалмаса субъектілік жүзеге асырылмауы да мүмкін. Субъектілік жағдайды кеңейтуге, дамытуға да болады, ол жобаны жеке немесе топпен орындаудағы өз бетіндік әрекеттердің нығаюы, қалыптасуы жүзеге асырылады. Жобалау әрекетін топпен орындаудың маңызы зор, өйткені топтың субьектілігі жоғары болады. Өйткені жобаны орындауда жобаның субъектілігі ретінде топтың қолдауы ерекше роль атқарады. Келесісі – педагогикалық (білім беру) жоба. Оның жобалау субъектісі әуел бастан педагог: педагог субъектілік болатын жағдайды жобалайды, педагог өз жобасын – оқушылардың жобалау әрекетін ұйымдастыруды жүзеге асырады, оқушылардың дамуын қамтамасыз ететін оқу жағдайын тудырады, басқарады. Жоғарыда кеңінен берілген екі жобаның объектілері де екі түрлі болады. Оқушы жобасында бұл – пәндік ситуация, сол ситуацияға байланысты жобалау мақсаты, әрекеттері, идеясы жүзеге асырылады. Ал, педагогикалық жобалаудың обьектісі – оқушылардың жобасы. Педагог бұл жағдайда ұйымдастырушылық қызмет атқарады.Айта кету керек, оқушылар жобасының көлеміне қарай педагогикалық басқару бір педагог шеңберінен шығып, мектепшілік қолдауды қажет етуі мүмкін. Мысалы, сабақ кестесін өзгерту, аудиториялар мен класс кеңістіктерін бөлу, ақпараттық ресурстардың қолжетілімділігін ұйымдастыру т.б. Ол жағдайда жобаның субъектілері – тұтас команда, педагогикалық ұжым да бола алады. жүктеу/скачать 3.3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|