Жоспар Кіріспе Негізгі бөлім

Кей ұғымдар

• Ventralis
• Dorsalis
• Inferior
• Superior
• Axis verticalis (longitudinalis)
• Axis transversus
• Axis sagittalis
• Medialis
• Lateralis
• Intermedius
• Internus
• Externus
• Profundus
• Superficialis
• Proximalis
• Distalis
• Palmaris (volaris)
• Plantaris
• Radialis
• Ulnaris
• Fibularis
• Tibialis

• 1 – төбе
• 2 – маңдай
• 3 – көз
• 4 – ауыз
• 5 – иек
• 6 – алдыңғы мойын
• 7 – бүйір мойын
• 8 – бұғана
• 9 – алақан
• 10 – білекалды
• 11 – алдыңғы шынтақ
• 12 – артқа иық
• 13 – қолтық
• 14 – кеуде
• 15 – қабырғаасты
• 16 – эпигастрий
• 17 – кіндік
• 18 – бүйір құрсақ
• 19 – шап
• 20 – қасаға
• 21 – ішкі сан
• 22 – алдыңғы сан
• 23 – алдыңғы тізе
• 24 – алдыңғы сирақ
• 25 – артқы сирақ
• 26 – алдыңғы сирақ-табан
• 27 – табан сыртқы
• 28 – өкше
• 29 – алақан сыртқы
• 30 – алдыңғы білек
• 31 – білек
• 32 - артқы білек
• 33 – артқы шынтақ
• 34 – артқы иық
• 35 – алдыңғы иық
• 36 – сүтбезі
• 37 – дельтатәрізді
• 38 – бұғана-кеуде үшбұрышы
• 39 – қолтық шұңқыры
• 40 – төс-бұғана-емізік
• 41 – мұрын
• 42 - самай

• 1 – төбе
• 2 – самай
• 3 – маңдай
• 4 – көз
• 5 – зигоматикалық (скуловая)
• 6 – жақ
• 7 – төменгі жақасты үшбұрышы
• 8 – төс-бұғана-емізік
• 9 – акромиальді
• 10 – жауырынаралық
• 11 – жауырын
• 12 – дельтатәрізді
• 13 – кеуденің бүйір аймағы
• 14 – артқы иық
• 15 – қабырғаасты
• 16 – артқы шынтақ
• 17 – артқы білек
• 18 – алдыңғы білек
• 19 – алақан
• 20 – өкше
• 21 – табан
• 22 – табансырты
• 23 – алдыңғы сирақ
• 24 – артқы сирақ
• 25 – артқы тізе
• 26 – артқы сан
• 27 – анальды
• 28 – глютеальды (ягодичная)
• 29 – сегізкөз
• 30 – бүйір құрсақ
• 31 – бел
• 32 - жауырынасты
• 33 – омыртқа
• 34 – артқы иық
• 35 – артқы шынтақ
• 36 – артқы білек
• 37 – алақан сыртқы
• 38 – алдыңғы иық
• 39 – жауырынүсті
• 40 – артқы мойын
• 41 – шүйде

Анатомиялық сызықтар

• Linea mediana anterior
• Linea mediana posterior
• Linea sternalis
• Linea parasternalis
• Linea medioclavicularis (mamillaris)
• Linea axillaris anterior
• Linea axillaris media
• Linea axillaris posterior
• Linea scapularis
• Linea paravertebralis

Латынша анатомиялық терминдер

• Латын терминдерінің орысша және қазақша баламалары бола тұра, латынданған түрін жиі беру кездеседі:
• Diaphragma – грудобрюшная переграда – көкет - диафрагма
• Trachea – дыхательное горло - кеңірдек
• Acinus – пузырек - ацинус
• Pericardum – околосердечная сумка – жүрек қабы - перикард
• Aponevrosis – жалпақ сіңір – апоневроз

Латынша терминдерді қазақ тіліне аударғанда, орыс тіліне аударған кездегідей, кейбір терминдерді транслитерациялауды және транскипциялауды пайдаланған:

Латынша терминдерді қазақ тіліне аударғанда, орыс тіліне аударған кездегідей, кейбір терминдерді транслитерациялауды және транскипциялауды пайдаланған:

• «Гипофиз» (латынша hypophysis ) – гипофиз;
• «Лимфа» (латынша lympha) – лимфа;
• «Миокард» (латынша myocardium) – миокард;
• «Паренхима» (латынша parenchyma) – паренхима;
• «Пронатор» (латынша pronator) – пронатор;
• «Нейрон» (латынша neuron) – нейрон
• «НЕфрон» (латынша nephron) – нефрон

Халықаралық номенклатураны құрудың жауапты редакторы, белгілі кеңес анатомы С.С Михайлов: «қазір орыс анатомия номенклатурасын жасау кезеңінде транскрипция және транслитерация әдісін пайдаланбау мүмкін емес. Тіл дамытудағы мүмкін жолдарының бірі осы тәсілдер»,- деп жазды.

Халықаралық номенклатураны құрудың жауапты редакторы, белгілі кеңес анатомы С.С Михайлов: «қазір орыс анатомия номенклатурасын жасау кезеңінде транскрипция және транслитерация әдісін пайдаланбау мүмкін емес. Тіл дамытудағы мүмкін жолдарының бірі осы тәсілдер»,- деп жазды.

Медициналық терминология – «жүйелердің жүйесі». Ол медицинаға байланысты бірнеше медициналық, медико-биологиялық т.б. ғылымдар мен білім салаларының терминологиялық жүйелерінен тұрады. Латын тілі терминологиясы негізгі 3 жүйеден тұрады:

1) Анатомиялық және гистологиялық атаулар.Қазіргі Халықаралық анатомиялық атаулар 1955жылы анатомдардың Халықаралық конгресінде қабылданды. Бүгінгі күнге дейін ол бірнеше рет толықтырылып, өзгерістер енгізілді. Алғашқы Советтік басылымның кіріспе сөзінде бұл халықаралық деңгейде қабылданған ғылым тарихындағы латын тілінде бірінші анатомиялық терминдер екені атап көрсетілген. Латын тіліндегі анатомиялық және гистологиялық атауларды дұрыс қолдану үшін, латын тілі пәнін мұқият оқып, терминдерді дұрыс айта білуге үйрену,олардың грамматикалық формасы мен мағынасын жете түсініп, сөздіктің көмегімен және өз бетімен терминдерді латын тілінде жасай білуі керек.

1) Анатомиялық және гистологиялық атаулар.Қазіргі Халықаралық анатомиялық атаулар 1955жылы анатомдардың Халықаралық конгресінде қабылданды. Бүгінгі күнге дейін ол бірнеше рет толықтырылып, өзгерістер енгізілді. Алғашқы Советтік басылымның кіріспе сөзінде бұл халықаралық деңгейде қабылданған ғылым тарихындағы латын тілінде бірінші анатомиялық терминдер екені атап көрсетілген. Латын тіліндегі анатомиялық және гистологиялық атауларды дұрыс қолдану үшін, латын тілі пәнін мұқият оқып, терминдерді дұрыс айта білуге үйрену,олардың грамматикалық формасы мен мағынасын жете түсініп, сөздіктің көмегімен және өз бетімен терминдерді латын тілінде жасай білуі керек.