Ж‰рек, ќан тамырлар ж‰йесі
Тыныс алу жүйесінің қалпына келуі
жүктеу/скачать 0.67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бақылау сұрақтарының үлгісі
- ОҚИҒАЛЫҚ есептер
| Тыныс алу жүйесінің қалпына келуі. Тыныс алу жүйесінің физиологиялық қалпына келуі жасушалық деңгейде өтеді, өйткені тыныс алу мүшелері камбиальды элементтерден тұрады, ал репаративті қалпына келуіне 2-ші типті жасушалар қатысады, өйткені митоз жолымен көбеюге қабілетті. Сонымен қатар, бронхтар мен бронхиолалардың базальды жасушалары да өкпенің резекциясы кезінде альвеолалардың эпителийінің жасушаларына дифференциялануға қабілетті. Дәнекер тіндік элементтер өздерінің камбиальды жасушалары арқылы қалпына келеді. Қалпына келу процессінің адамның жасына байланысты ерекшеліктері болады. Тек өкпенің өсуі аяқталмаған жас организмде ғана сылынған өкпе тінінің қалпына келуі бронхиолалардың, альвеолалардың және тамырлардың жаңадан пайда болуы арқылы өтеді. Ересек адамда өкпенің резекциясы кезінде жаңадан альвеолалар пайда болмайды, компенсация мүшенің қалған бөлігінің альвеолаларының гипертрофиясы арқылы жүзеге асады.
БІЛІМ ДЕҢГЕЙІН ТЕКСЕРУГЕ АРНАЛҒАН ТЕСТІЛЕР 1. Кеңірдектің қабырғасы қандай қабықшалардан тұрады A). эпителиальды, дәнекер тіндік B). шырышты, талшықты-шеміршекті, адвентициальды C). шырышты, бұлшық етті, адвентициальды D). шырышты, бұлшық етті, сірі E). эндометрий, миометрий, периметрий 2. Тыныс алу жолдары эпителийінің құрамына кіретін жасушаларды атаңдар A). кірпікшелі, бокал тәрізді, ендірме, жиекшелі, Клар жасушалары, эндокриндік B). базальды, тікенек тәрізді, жазық C). І және ІІ типті альвеолоциттер, альвеолярлық макрофагтар D). меланоциттер, эпидермальдық макрофагтар (Лангерганс жасушалары), Меркел жасушалары E). жиекшелі, бокал тәрізді, жиекшесіз, эндокриндік 3. Тыныс алу жолдарының талшықты-шеміршекті қабықшасы қандай тіннен тұрады A). жазық бұлшық ет тінінен және эластикалық талшықтардан B). эластикалық ойықты мембраналардан, жазық миоциттерден және борпылдақ талшықты дәнекер тінінен C). тығыз пішінделген талшықты дәнекер тінінен D). борпылдақ талшықты дәнекер тінінен, белокты-шырышты бездердің секреторлық бөлімдерінен, тамырлардан, жүйке талшықтарынан, лимфалық түйіншелерден E). гиалинді, эластикалық шеміршек тіндерінен, тығыз талшықты дәнекер тінінен 4. Мұрын қуысында шырыш өндіруге қатысатын жасушаны атаңдар A). эпителийдің М- жасушалары B). бокал тәрізді жасушалар, көпжасушалы эндоэпителиальды бездер және ақуызды-шырышты бездер C). эпителийдің Клар жасушалары D). төмен және биік ендірме жасушалар E). эпителийдің жиекшелі жасушалары 5. Дыбыс байламдары (шын және жалған) қапталады A). көп қабатты жазық мүйізденбейтін эпителиймен B). эндотелиймен C). бір қабатты көп қатарлы призмалық кірпікшелі эпителиймен D). көп қабатты жазық мүйізденетін эпителиймен E). өтпелі эпителиймен 6. Ауа өткізу жолдарының қандай бөлігі көп қабатты жазық мүйізденбейтін эпителиймен қапталған A). мұрын қуысы B). көмей C). дыбыс байламдары D). кеңірдек E). бронхтар мен бронхиолалар 7. Өкпенің респираторлық бөлімінің құрылымдық-қызметтік бірлігін атаңдар A). альвеола B). ацинус C). альвеолярлық қапшық D). альвеолярлық жол E). бөлікше 8. Тыныс алу жүйесінің негізгі құрылымдық-қызметтік бірлігі A). бронхтар B). терминальды бронхиолалар C). ацинус D). альвеолярлық қапшықтар E). респираторлық бронхиолалар 9. Өкпе ацинусының құрамын атаңдар A). респираторлық бронхиолалар, альвеолярлық жолдар және қапшықтар B). ұсақ бронхтар, терминалды және респираторлық бронхиолалар C). безді және центроацинозды жасушалар D). терминалды бронхиолалар, альвеолярлық қапшықтар E). капиллярлар шумағы және екі қабатты капсула 10. Өкпенің респираторлық бөлімінде газ алмасу өтеді A). интерстицияда B). терминалды бронхиолаларда C). ұсақ бронхтар мен терминалды бронхиолаларда D). альвеолаларда E). орта және ұсақ бронхтарда 11. Альвеолаларды не қаптайды A). нейросенсорлық, тіректік және базальды жасушалар B). кірпікшелі, ендірме, бокал тәрізді және эндокриндік жасушалар C). кірпікшелі жасушалар және брохиолярлық экзокриноциттер (Клар жасушалары) D). альвеолярлық макрофагтар E). І және ІІ типті эпителиоциттер 12. Сурфактанттың қызметі A). мукоцилиарлық тасмалдауға қатысу B). метаболизмдік, рецепторлық C). альвеолалардың беткейінің тартылысын төмендету, тосқауылдық, бактерицидтік D). бронхтардың тонусын реттеу E). альвеолалардың бетінің биопотенциалының тұрақтылығын сақтау 13. Сурфактантты түзуге қандай жасушалар қатысады A). бокал тәрізді жасушалар B). альвеолярлық макрофагтар C). өкпе капиллярларының эндотелийі D). ІІ типті альвеолоциттер E). І типті альвеолоциттер 14. Плевра жапырақшалары құралған A). эндотелийден және жұқа дәнекер тіндік қабаттан B). мезотелийден және жұқа дәнекер тіндік қабаттан C). борпылдақ талшықты дәнекер тінінен D). мезотелийден және жазық бұлшық ет тінінен E). мезотелийден және плевральды сұйықтықтан 15. Ауа өткізу жолдарының шырышты қабықшасының эпителийінің қандай жасушалары сурфактантты ыдыратуға қатысады A). Клар жасушалары B). бокал тәрізді жасушалар C). кірпікшелі жасушалар D). жиекшелі жасушалар E). эндокриндік жасушалар 16. Ауа өткізу жолдарының шырышты қабықшасының эпителийінің қандай жасушалары улы заттарды залалсыздандыруға қатысады A). бокал тәрізді жасушалар B). жиекшелі жасушалар C). Клар жасушалары D). кірпікшелі жасушалар E). эндокриндік жасушалар 17. Өкпе сыртынан қапталған A). эластикалық мембранамен B). жыбырлағыш эпителиймен C). дәнекер тінлық капсуламен D). көп қабатты жазық эпителиймен E). мезотелиймен 18. Альвеолярлық макрофагтардың даму көзі A). эктодерма B). энтодерма C). мезодерма D). мезенхима E). спланхнотом 19. Ауа өткізу жолдарының эпителийінің даму көзі A). эктодерма B). энтодерма C). мезодерма D). мезенхима E). спланхнотом 20. Аэрогематикалық тосқауылдың құрамы A). эндотелиоцит және капиллярдың базальды мембранасы, капилляр маңы кеңістігі, базальды мембрана және эпителиоретикулярлық жасуша B). эндотелиоцит және капиллярдың базальды мембранасы, шекаралық табақша, тіректік эпителиоциттер C). сурфактант, І типті альвеолоцит, базальды мембрана, эндотелиоцит D). ІІ типті альвеолоцит, базальды мембрана, меншікті табақшаның дәнекер тіні, базальды мембрана және эндотелиоцит E). эндотелиоцит, базальды мембрана, подоциттер 21. Клардың секреторлық жасушалары өндіреді A). гликогенді B). шырышты C). сурфактантты D). гормондарды E). ферменттерді 22. Бронхтың эпителийінің қалпына келуін қамтамасыз ететін жасуша A). нейроэндокриндік B). жиекшелі C). бокал тәрізді D). базальды E). кірпікшелі 23. Шырышты қабықшаның бұлшық етті табақшасының жақсы дамып жетілуі келесі мүшеде анықталады A). кеңірдекте B). кіші көлемді бронхта C). орташа көлемді бронхта D). ірі көлемді бронхта E). терминальды бронхиолада 24. Шырышты-ақуызды бездердің жақсы дамып жетілуі келесі мүшеде байқалады A). кеңірдекте B). ірі көлемді бронхта C). орташа көлемді бронхта D). кіші көлемді бронхта E). терминальды бронхиолада 25. Қандай бронхтың шырышты қабықшасын бірқатарлы кірпікшелі эпителий қаптап тұрады A). басты B). зональды C). сегментарлы D). орташа көлемді E). кіші көлемді 26. Ацинуста құрамында болмайды A). респираторлық бронхиола B). терминальды бронхиола C). альвеолярлық жол D). альвеолярлық қапшық E). альвеола 27. Аэрогематикалық тосқауылдың құрамына кірмейді A). респираторлық альвеолоцит B). эндотелиоцит C). альвеолярлық макрофаг D). сурфактант қабаты E). базальды мембраналар 28. Альвеоланың құрамына кірмейді A). Клар жасушалары B). тесіктер C). респираторлық альвеолоциттер D). альвеолярлық макрофагтар E). секреторлық альвеолоциттер 29. Ауа өткізу жолдары қапталған эпителий A). өтпелі B) көпқатарлы кірпікшелі C). бірқабатты призмалық D). бірқабатты текшелі E). бірқабатты жазық 30. Талшықты-шеміршекті қабықшасы 16-20 тұйықталмаған шеміршек сақиналарынан құралған тыныс алу жүйесінің түтікшелі мүшесін атаңдар A). орташа көлемді бронх B). үлкен көлемді бронх C). басты бронхтар D). кеңірдек E). көмекей 31. Талшықты-шеміршекті қабықшасы гиалинді шеміршектің үлкен табақшаларынан тұратын бронхиальды тармақтың бөлігі A). үлкен көлемді бронх B). орташа көлемді бронх C). кіші көлемді бронх D). көмекей E). кеңірдек 32. Қабырғасында эластикалық шеміршектің аралшықтары орналасқан тыныс алу жүйесінің түтікшелі мүшесін атаңдар A). үлкен көлемді бронх B). орташа көлемді бронх C). кіші көлемді бронх D). көмекей E). кеңірдек 33. Бұлшық етті табақшасы өте жақсы дамып жетілген шырышты және адвентициальды қабықшалардан құралған өкпешілік бронх A). басты B). үлкен көлемді C). орташа көлемді D). кіші көлемді E). терминальды бронхиолалар 34. Шырышты қабықшасы бірқатарлы текшелі кірпікшелі эпителиймен қапталған өкпеішілік бронхиалды тармақтың бөлігі A). орташа көлемді бронх B). сегментарлық бронх C). үлкен көлемді бронх D). басты бронх E). терминальды бронхиолалар 35. Өкпе ацинусы тұрады A). респираторлық бронхиолаларда, альвеолярлық жолдарда және қапшықтарда орналасқан альвеолалар жүйесінен B). терминальды бронхиоладан C). І-ші деңгейдегң респираторлық бронхиоладан D). ІІ-ші деңгейдегі респираторлық бронхиоладан E). бір альвеоладан 36. Өкпе альвеоласының респираторлық эпителиоциттерінің пішіні қандай A). жұлдыз тәрізді B). конус тәрізді C). жазықтанған, созылыңқы D). текшелі E). биік призмалық 37. Ауа жүретін жолдардың қандай бөлімдерінің шырышты қабықшасында бұлшық етті табақшасы болмайды A). сегментарлы бронхта B). кеңірдекте C). субсегментарлық бронхта D). орта көлемді бронхта E). кіші көлемді бронхта 38 Өкпе ацинусын құрайды A). терминалды бронхиолалардың тобы B). бір терминалды және екі респираторлық бронхиола C). респираторлық бронхиолалар, альвеолярлық қапшықтар және альвеолярлық жолдар D). терминалды бронхиолалар, альвеолярлық жолдар E). терминалды бронхиолалар, альвеолярлық жолдар және қапшықтар 39. Өкпе сыртынан немен қапталады A). мезотелиймен B). жыбырлағыш эпителиймен C). дәнекер ұлпалық капсуламен D). көп қабатты жазық эпителиймен E). эластикалық мембранамен 40. Мұрын қуысы қапталған A). адвентициальды қабықшамен B). сүйек үсті қабығымен C). көп қабатты жазық эпителийлі шырыш қабықшасымен D). көп қатарлы кірпікшелі эпителий шырышты қабықшамен E). сірі қабықшамен 41. Өкпенің альвеолярлық макрофагтары дамиды A). эктодермадан B). энтодермадан C). мезодермадан D). спланхнотомнан E). мезенхимадан 42. Өкпенің ауа өткізу жолдары дамиды A). ішек түтікшесінің қабырғасынан және мезенхимадан B). жүйке түтікшесінің қабырғасынан және мезенхимадан C). ауыз бұғазынан және мезенхимадан D). ішек түтікшесінің қабырғасынан және спланхнотом жапырақшаларынан E). спланхотом жапырақшаларынан және мезенхимадан 43. Өкпенің респираторлық бөлімі дамиды A). ішек түтікшесінің қабырғасынан және спланхнотом жапырақшаларынан B). жүйке түтікшесінің қабырғасынан және мезенхимадан C). ауыз бұғазынан және мезенхимадан D). ішек түтікшесінің қабырғасынан және мезенхимадан E). спланхотом жапырақшаларынан және мезенхимадан 44. Ұсақ бронхтардың эпителийінің құрамында болады A). І және ІІ типті эпителиоциттер B). кірпікшелі, щеткалы, эндокринді, секреторлық (Клар жасушасы) C). кірпікшелі, бокал тәрізді, эндокринді щеткалы D). кірпікшелі, щеткалы, секреторлық (Клар жасушасы) E). щеткалы, секреторлық (Клар жасушасы) 45. Терминалды бронхиолалардың эпителийінің құрамында болады A). І және ІІ типті эпителиоциттер B). кірпікшелі, щеткалы, эндокринді, секреторлық (Клар жасушасы) C). кірпікшелі, бокал тәрізді, эндокринді щеткалы D). кірпікшелі, щеткалы, секреторлық (Клар жасушасы) E). щеткалы, секреторлық (Клар жасушасы) 46. Респираторлық бронхоланың эпителдийнің құрамында болады A). І және ІІ типті эпителиоциттер B). кірпікшелі, щеткалы, эндокринді, секреторлық (Клар жасушасы) C). кірпікшелі, бокал тәрізді, эндокринді щеткалы D). кірпікшелі, щеткалы, секреторлық (Клар жасушасы) E). щеткалы, секреторлық (Клар жасушасы) 47. Бронхтардың бокал тәрізді жасушаларының қызметі A). гликопротеиндерді, гидролитикалық ферменттерді өндіреді B). хеморецептор болып табылады C). шырыш бөледі D). пептидті гормондарды және биогенді аминдерді өндіреді E). камбиальды болып табылады 48. Бронхтардың эндокринді жасушаларының қызметі A). гликопротеиндерді, гидролитикалық ферменттерді өндіреді B). хеморецептор болып табылады C). шырыш бөледі D). камбиальды болып табылады E). пептидті гормондарды және биогенді аминдерді өндіреді 49. Бронхтардың жиекшелі жасушаларының қызметі A). гликопротеиндерді, гидролитикалық ферменттерді өндіреді B). хеморецептор болып табылады C). шырыш бөледі D). пептидті гормондарды және биогенді аминдерді өндіреді E). камбиальды болып табылады 50. Бронхтардың базальды жасушаларының қызметі A). гликопротеиндерді, гидролитикалық ферменттерді өндіреді B). хеморецептор болып табылады C). шырыш бөледі D). камбиальды болып табылады E). пептидті гормондарды және биогенді аминдерді өндіреді 51. Шырышты-ақуызды және ақуызды-шырышты бездер қай мүшеде болмайды A). мұрын қуысында, көмекейде B). кеңірдекте C). ірі бронхтарда D). орташа бронхтарда E). ұсақ бронхтарда 52. І типті альвеолоциттерге тән емес A). пішіні жазық дұрыс емес B). газ алмасуына қатысады C). терминальды бронхиолада болады D). цитоплазмасында пиноцитоздық көпіршіктер болады E). эктодермадан дамиды 53. Кеңірдектің қабырғасында қай қабықша болмайды A). адвентициальды B). бұлшықетті C). талшықты-шеміршекті D). шырышты негіз E). шырышты 54. Кеңірдектің шырышты қабықшасының эпителийінде аталған жасушалардың қайсысы болмайды A). кірпікшелі B). эндокринді C). бокал тәрізді D). жиекшелі E). базальды 55. Кеңірдектің шырышты қабықшасында болмайды A). бұлшықет табақшасы B). меншікті табақша C). бокал тәрізді жасуша D). кірпікшелі жасуша E). базальды жасуша 56. Меншікті мұрын қуысының тыныс алу бөлігінің шырышты қабықшасының эпителийінде болмайтын жасуша A). микробүрлі B). кірпікшелі C). кератиноциттер D). бокал тәрізді E). базальды 57. Кеңірдектің көпқатарлы призмалық эпителийінің құрамында қай жасуша болмайды A). кірпікшелі B). бокал тәрізді C). эндокринді D). базальды E). апикальды-түйіршікті 58. Аэрогематикалық тосқауылдың құрамына кірмейтін элемент A). І типті эпителиоциттің цитоплазмасы B). ІІ типті эпителиоциттің цитоплазмасы C). эндотелиоциттің цитоплазмасы D). эпителиоциттің, эндотелиоциттің базальды мембранасы E). сурфактант 59. Кеңірдекте, ірі және орташа көлемді бронхтарда қандай қабықша болмайды A). шырышты B). шырыш асты C). бұлшықетті D). фиброз-шеміршекті E). адвентициальды 60. Альвеола аралық тосқауылдарда болмайды A). сурфактант B). фибробластылар C). эластикалық талшықтар D). лимфоциттер E). макрофагтар Бақылау сұрақтарының үлгісіТыныс алу жүйесі мүшелерінің дамуы. Мұрын қуысының құрылымы. Кеңірдек пен бронхтардың ішкі бетін жабатын қандай жасушалар шырыш бөліп шығарады? Өкпенің ауа өткізу жолдары мен респираторлық бөлімінің қабырғаларының құрамына кіретін дәнекер тінінің еркшелігі неде? Қандай бронхтардың қабырғасында бездер және аралшықтар түрінде шеміршек бар? Ауа өткізу жолдарының қандай бөлімдері қуысының өзгергіштігіне аса бейім және неліктен? Ауа өткізу жолдары тіндердің қандай түрлерімен қапталған? Ауа өткізу жолдары мен альвеолаларға тыныс алған ауамен түскен шаң бөлшектерін шығаруда қандай құрылымдар қатысады? Өкпе ацинустары қандай бөлімдерден тұрады? Ацинустың барлық бөлімдері үшін қандай құрылымдар жалпы болып табылады? Ауа-қан тосқауылын құрайтын құрылымдарды атаңыздар. Сурфактант деген не, маңызы және оның құрамдық компоненттерін қандай жасушалар бөліп шығарады? ОҚИҒАЛЫҚ есептерКеңірдектің препаратында бездің шығару өзегі мен секреторлық аяққы бөлімі табылды. Безді жасушалардың цитоплазмасы әртүрлі тинкториалдық сипат танытады: бір жасушаларда анық базофилия, ал екіншілерінде цитоплазма ашық түсті, аз боялған. Өнімдерінің химиялық құрамы бойынша бұл бездер қандай болады? Шаңды ауамен дем алғанда ауа өткізу жолдарына және альвеолаға бөгде заттар енеді. Ауа өткізу жолдарының қандай жасушалары ауаны тазартуға қатысады және оны қалай іске асырады? Бронхиалдық астма кезіндегі тұншығу ауа өткізу жолдарының кейбір құрылымдарының қызметінің бұзылуына байланысты. Бұл құрылымдарды атаңдар, неге бұл үрдістер болатынын негіздеп көріңдер. Бронхоспазм кезінде кіші көлемді бронхтардың тарылуы жүреді. Бұл құрылымдардың гистофизиологиясында осы құбылысқа қандай жағдайлар жауапты? Ауа өткізу жолдарының қабырғасының құрылысына қарап мүшені анықтаңдар: бірінші препаратта шырышты қабықшада көпқатарлы жыбырлағыш эпителий бар, бездер жақсы дамыған, гиалинді шеміршектің ірі табақшалары анықталады. Екіншісінде шырышты қабықшаның эпителиі екіқатарлы жыбырлағыш, бездер мен табақшалар жоқ. Демді сыртқа шығару барысында өкпенің көлемі кішірейіп, мүшеден СО2 шығарылады. Өкпенің альвеолааралық тосқауылының қандай құрылымдары альвеоланың көлемін кішірейтуге қатысады? жүктеу/скачать 0.67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|