Психологиялық эксперименттің қҧрылымы.
Психологиялық эксперименттің қҧрылымдық элементтері:
1. зерттелетін психологиялық феномендер – зерттеу пәні, тәуелсіз ауыспалы;
2. зерттеу пәніне әсер ететін жағдайлар – тәуелді ауыспалылар, әсер ету
факторлары;
3. зерттеуші бақылайтын немесе бақыламайтын басқа сыртқы әсерлер – сыртқы
ауыспалылар, бӛгде ауыспалылар.
Барлық эксперименталды жағдайлар эксперименталды болжам арқылы бір-бірімен
байланысты.
1.
Тәуелсіз ауыспалы (ТА) зерттелетін құбылысқа тәуелді емес – Экспериментатор
басқаратын эксперименталды жағдай, оның екі немесе одан кӛп деңгейлері болады.
2.
Тәуелді ауыспалы – эксперименталды әсер етуге тәуелді болады, оның
зерттеу пәні – эксперименталды манипуляция нәтижесінде ӛзгеретін психологиялық
құбылыс, процесс, жағдай т.б. болып табылады.
3.
Сыртқы ауыспалылар – экспериментке сырттан енгізіледі, эксперименттің
белгілі бір жағдайы болып саналады, бірақ зерттеу пәні болып табылмайды.
4.
Бақыланатын ауыспалылар – зерттеушінің эксперимент барысында бақылап,
бірқалыпты деңгейде ұстайтын жағдайлары.
5.
Кездейсоқ ауыспалылар – зерттеушінің еркінен тәуелсіз және кездейсоқ
түрде ӛзгеретін ауыспалылар.
6.
Бӛгде ауыспалылар – бақылау ережелерін бұзған жағдайда пайда болады.
Достарыңызбен бөлісу: |