348
Корпоративтік мәдениет
120.14 A1
Сапаны басқарудың халықаралық стандарты (ISQM) 1 корпоративтік
мәдениетке қатысты талаптарды және қолданбалы материалды
компанияның қаржылық есептілікті немесе сенімділікті қамтамасыз
ететін басқа да тапсырмаларды немесе байланысты қызметтерді
тексеру немесе шолу үшін сапа менеджменті жүйесін әзірлеу, енгізу
және пайдалану міндеттері тұрғысынан белгілейді.
Тәуелсіздік
[Қолданыстағы 120.12 A1-120.12 A2 тармақтарын нөмірлеу 120.15 A1 - 120.15 A5
тармақтарына өзгертіледі.]
Кәсіби скептицизм
[Қолданыстағы 120.13 A1 тармағының нөмірленуі 120.16 A1-ге өзгертіледі]
[Қолданыстағы 120.13 A2 тармағы төмендегі 120.16 A2 тармағымен
ауыстырылады.]
120.16 A2
Қаржылық есептілік аудитінде жеке және
ұжымдық негізде негізгі
қағидаттарды сақтау келесі мысалдарда көрсетілгендей Кәсіби
скептицизмді қолдануға ықпал етеді:
•
Адалдық кәсіби бухгалтерден тікелей және адал болуды талап
етеді. Мысалы, бухгалтер адалдық принципін ұстанады:
o
клиенттің
ұстанымына
қатысты
алаңдаушылықты
қарапайым және адал айту.
o
қарама-қайшылықты ақпарат сұрауларын жіберу және
жалған немесе адастыруы мүмкін мәлімдемелерге
қатысты
алаңдаушылықты
жою
үшін
қосымша
аудиторлық
дәлелдерді іздеу, қалыптасқан жағдайда іс-
әрекеттің тиісті тәртібі туралы негізделген шешімдер
қабылдау.
o
басқа нәрсе жасау үшін қысымға тап болған кезде немесе
әрекет
ықтимал
қолайсыз
жеке
немесе
ұйымдастырушылық салдарға әкелуі мүмкін болса да,
тиісті түрде әрекет етуге мүмкіндік беретін мінез-құлық
күшінің болуы. Дұрыс мінез-құлық мыналарды қамтиды:
(а)
Дилеммалар мен
қиын жағдайларға төзімділік;
немесе
(b)
Мән-жайлар талап еткенде, жағдайларға сәйкес
349
келетін тәсілмен басқаларға қарсы шығу
Сонымен қатар, бухгалтер аудиторлық дәлелдерге сыни баға
береді, бұл кәсіби скептицизмнің көрінісіне ықпал етеді.
•
Объективтілік кәсіби бухгалтерден кәсіби немесе іскерлік
пікірлерді төмендегілерге зиянсыз шығаруды талап етеді:
(а)
Екіжүзділік;
(b)
Мүдделер қақтығысы; немесе
(c)
Жеке
тұлғаларға, ұйымдарға, технологияларға немесе
басқа факторларға шамадан тыс әсер ету немесе
шамадан тыс тәуелділік.
Мысалы, бухгалтер объективтілік принципін келесі жолдармен
сақтайды:
(а) бухгалтердің кәсіби немесе
іскерлік пікірлеріне қауіп
төндіруі мүмкін клиентпен танысу сияқты жағдайларды
немесе қатынастарды тану; сондай-ақ
(b) клиенттің қаржылық есептілігі үшін маңызды мәселеге
қатысты аудиторлық дәлелдемелердің жеткіліктілігі мен
орындылығын бағалау кезінде осындай мән-жайлар мен
өзара қатынастардың бухгалтердің пікіріне әсерін қарау.
Бухгалтердің бұл әрекеті кәсіби
скептицизмнің көрінісіне
ықпал етеді.
•
Кәсіби құзыреттілік және тиісті күтім кәсіби бухгалтерден
білікті кәсіби қызметтерді ұсынуды қамтамасыз ету үшін
қажетті деңгейде кәсіби білім мен дағдыларды талап етеді және
қолданыстағы стандарттарға, заңдарға және ережелерге сәйкес
мұқият әрекет етеді. Мысалы, бухгалтер кәсіби құзыреттілік
және тиісті мұқияттылық қағидатын
төмендегілер арқылы
сақтайды:
(а) Елеулі бұрмалану тәуекелдерін тиісінше анықтау
мақсатында нақты клиенттің саласына және бизнес-
қызметіне қатысты білімді қолдану;
(b) тиісті аудиторлық рәсімдерді әзірлеу және орындау;
сондай-ақ
350
(с) аудиторлық дәлелдемелердің осы жағдайларда жеткілікті
және орынды болып
табылатындығын сыни бағалау
кезінде тиісті білімді қолдану.
Бұл мінез-құлықпен бухгалтер кәсіби скептицизмнің көрінісіне ықпал етеді.