343
120-БӨЛІМ
ТҰЖЫРЫМДАМАЛЫҚ
НЕГІЗ
Кіріспе
. . .
Талаптар және қолданбалы материалдар
Жалпы
Общий
. . .
[R120.5–120,5 A3 тармақтары төмендегі тақырыптармен бірге қолданыстағы
R120.5–120,5 A3 тармақтарын алмастырады.]
R120.5
Тұжырымдамалық негізді қолдану кезінде кәсіби бухгалтер
міндетті:
(а) Ізденуші ақыл;
(b) Кәсіби пайымдауды қолдану; сондай-ақ
(c) 120.5 A6 параграфында баяндалған үшінші
жақтың ақылға
қонымды және ақпараттардырылған тестісін қолдану қажет.
Ізденуші ақыл
120.5 A1
Ізденгіш ақыл-тұжырымдамалық негізді дұрыс қолдану үшін қажет
белгілі фактілер мен жағдайларды түсінудің алғышарты. Ізденгіш
ақыл мыналарды қамтиды:
(а)
жүзеге асырылатын кәсіптік қызметтің сипатын, көлемі мен
нәтижелерін
ескере отырып, алынған ақпараттың дереккөзін,
өзектілігі мен жеткіліктілігін назарға алуға; сондай-ақ
(b)
одан әрі тергеуге немесе басқа әрекеттерге ашықтық пен
дайындық.
120.5 A2
Алынған ақпараттың көзін, өзектілігі мен жеткіліктілігін қарастыру
кезінде
кәсіби бухгалтер, басқалармен қатар, мыналарды ескеруі
344
мүмкін:
•
Жаңа ақпарат пайда болды немесе фактілер мен жағдайлар
өзгерді.
•
Ақпарат немесе оның көзі алалаушылыққа немесе жеке
мүдделерге байланысты болуы мүмкін.
•
Бухгалтерге белгілі фактілер
мен жағдайларда ықтимал
маңызды ақпарат болмауы мүмкін деп қорқуға негіз бар.
•
Белгілі фактілер мен жағдайлар мен бухгалтердің үміттері
арасында сәйкессіздік бар.
•
Ақпарат қорытынды жасау үшін ақылға қонымды негіз береді.
•
Алынған ақпараттан басқа да ақылға қонымды қорытындылар
жасауға болады.
120.5 А3
R120.5 тармағы барлық кәсіби бухгалтерлерден негізгі қағидаттарға
төнетін қатерлерді анықтау, бағалау және жою кезінде ақыл-ойды
талап етеді. Тұжырымдамалық негізді қолданудың бұл шарты барлық
бухгалтерлерге, олардың кәсіби қызметіне қарамастан қолданылады.
Аудит, шолулық тексеру және ақпараттың
дұрыстығын растайтын
басқа стандарттарға, соның ішінде IAASB стандарттарына сәйкес
бухгалтерлер дәлелдемелерді сыни бағалауды қамтитын кәсіби
скептицизмге ие болуы керек.
Кәсіби пайымдау практикасы
120.5 A4
Кәсіби пайымдау нақты кәсіби қызметтің сипаты мен көлемін,
сондай-ақ тартылған мүдделер
мен қатынастарды ескере отырып,
фактілер мен жағдайларға сәйкес келетін тиісті оқытуды, кәсіби
білімді, шеберлік пен тәжірибені қолдануды қамтиды.
120.5 A5
Кәсіби бухгалтер қол жетімді іс-қимыл курстары туралы негізделген
шешімдер қабылдау және мұндай шешімдердің осы жағдайларға
сәйкес келетіндігін анықтау үшін тұжырымдамалық негізді
қолданған кезде кәсіби шешім қажет.Осы шешімді қабылдаған кезде
бухгалтер келесідей мәселелерді қарастыра алады:
•
Бухгалтердің білімі мен тәжірибесі қорытынды жасау үшін
жеткілікті.
•
Тиісті білімі немесе тәжірибесі
бар басқа адамдармен кеңесу
керек.
•
Бухгалтердің өз пікірлері немесе пікірлері оның кәсіби пікіріне
әсер етуі мүмкін.