§2. Бейбітшілікке қарсы қылімыстар

334
 
1. 
Басқыншылық согысты жоспарлау немесе дайындау
 -
 
он жылдан он бес жылга деиінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруга жазаланады. 
2. 
Басқыншылық согысты тутандыру немесе жүргізу - 
он бес жылдан жиырма жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруга не өмір бойына 
бас бостандыгынан айыруга не өлім жазасына жазаланады. 
Қылмыстың тікелей объектісі - халыктар арасындагы бейбітшілік. Мемлекеттердін бейбіт катар 
өмір сүруі жэне достыгы. 
Объективтік жагынан қылмыс басқыншылық согысты жоспарлау, әзірлеу немесе түтандыру 
аркылы жүзеге асырылады. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы өзінің 1974 жылгы 14 
желтоқсандағы 3314 (XXIX) карарында тұңғыш рет баскын- шылыктың (агрессияның) аныктамасын 
берген. Онда Біріккен Ұлттар Ұйымының Жаргысына сай келмейтін түргыда бір мемлекеттің өзінің 
қарулы күштерін екін- ші мемлекеттің егемендігіне, аумақтық тұтастығына және саяси тәуелсіздігіне 
қарсы қолдану немесе баскадай тэсілдерді пайдалану арқылы оларға ықпал етуі баскыншылык 
(агрессия) деп танылады деп корсетілген. 
Қылмыстың объективтік жағы бірнеше балама әрекеттерден түрады. Оның біріншісі - 
баскыншылык соғысты жоспарлау. Жоспарлауга халықаралық қүкық нормаларына қайшы түрде 
бейбіт түргындарға қарсы согыс эрекеттерін жүргізудің арнаулы жоспар- ларын жасау, согыс 
әрекеттерін жүргізуге багытталган эр түрлі әдістемелік қүралдар жа- сау, согыстың кұрбаны болатын 
мемлекетті белгілеу, басқыншылық соғыс әрекеттерін жүргізудің мерзімін жэне көлемін белгілеу 
әрекеттері жатады. 
Баскыншылық согысты эзірлеуге жоспарланган үрыс әрекеттерін жүзеге асыруга арналган 
накты іс-кимылдарга көшулер жатады. Мысалы согыс техникасын көптеп шыгара бастау; қарулы 
күштердің санын күрт көбейту, азық-түлік немесе жагар- жанармай корларын үлгайту, соғыс 
жагдайына сай келетін жаттығуларды жүзеге асыру, түрғындарды соғыс ісіне моральдық түрғыдан 
бейімдеп дайындау т.с.с. әрекеттер жа- тады. Баскыншылық согысты түтандыруга осындай согысты 
кез келген түргыда бастау жатады. БҰҰ Бас Ассамблеясының 1974 жылгы 4 желтоқсандагы 
қаулысына сэйкес басқыншылық актісіне: бір мемлекеттің карулы күштерінің баска мемлекеттің 
аумагына басып кіруі немесе согыс жолымен басып алуы, аннексия жасауы; басқа мемлекеттін 
аумагын бомбалау немесе басқа мемлекетке карсы кез келген кару түрлерін қолдану; 
баска мемлекеттің кұрылыктағы, теңіздегі немесе әуедегі күштеріне карсы шабуыл жасау,
1
т.с.с. 
эрекеттер жатады. 
Көрсетілген қылмыс формальдык құрамға жатады, сондықтан да заңда көрсетілген - 
басқыншылық соғысты жоспарлау, әзірлеу немесе тұтандыру эрекеттерінің біреуі іске асырылған 
уақыттан бастап кылмыс аякталған деп танылады. Қылмыс субъективтік жагынан тікелей 
қасақаналықпен істеледі. Қылмыстың субъектісі арнаулы. Қазақстан Республикасының жауапты 
мемлекеттік қызмет атқаратын лауазымды адамдары, оның түсінігі Қылмыстық кодекстің 307-
бабының 2-тармағында берілген. Қылмыстык кодекстің 156-бабының 2-тармагында осы кылмыстың 
ауырлататын түрі — баскыншылык соғысты тұтандыру немесе жүргізгені үшін жауаптылық 
белгіленген. Баскыншылык соғыста тұтандыру деп соғыс іс-әрекеттерін жүзеге асыруды, соғыс 
қимылдарын іске қосуды айтамыз. Баскыншылык согысты жүргізу деп тұтандырылған соғыс өртін 
аяғына дейін жеткізу, алға қойған мақсатқа толық жету эрекеттерін жалғастыруды айтамыз. 

жүктеу/скачать 7.26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: