Жұмыс істеген аспаптар туралы мәлімет
GPS- аралықты, уақытты және орналасу нүктесін анықтауға арналған навигациялық жерсеріктік жүйе. Жердің кез-келген жерінде, кез-келген ауа-райында сонымен қатар ғаламшардың ғарыштық аймағында нысанның орны мен жүру жылдамдығын анықтап бере алады. Жүйені АҚШ Қорғаныс министрлігі жасаған. Системаны қолданудың негізгі принципі-мекен-жайды, уақытты өлшеу бағыты мен синхронды қабылдаулар арқылы спутниктік навигациялық антенналар арқылы табу. Үш өлшемдік координаталарын анықтау үшін GPS-қабылдағышқа төрт теңдік қажет. Арақашықтық күннің жарық шығаруына тең, сигнал қабылдағыштың әр түрлі моменттілігі жәнеоның спутниктен синхронды сәулелену моменті.
Спутникті навигациялық жүйені құрастыру жайында идея 1950-жылдары пайда болды. Ол кезде КСРО ең алғаш жердің жасанды серігін ұшырды. Американдық ғалымдар мен Ричардом Кершнердің бстауымен сигналды байқады, сигнал кеңестік спутниктен байқалды. Доллер эффектісінің көмегімен сигналдың қабылдану спутник жақындаған сайын артатындығы, ал алыстаған сайын азаятындығы байқалды. Ашылымның маңыздылығы, егер де жердегі өзінің координаттарын нақты білсе, онда спутниктің арақашықтығы мен жылдамдығы анықтау мүмкіндігі арта түседі және де керісінше спутниктікң нақты орнын біліп, өзіміздің нақты координаталарымыз бен жылдамдығымызды біле аламыз. Бұл идея 20 жылдан кейін жүзеге асты. 1973жылы DNSS программасы ынтагерлікпен өзгертілді, кейіннен Navstar-GPS-ке өзгертілді, ал кейіннен GPS. Алғашқы тесттік спутник 1974 жылы 14 шілдеде орбитаға ұшырылған болатын. Ал соңғысы барлық спутниктің 24-нен соң қажеттісі жер бетін толық жабу үшін 1993 жылы орбитаға ұшырылды. Сөйтіп GPS құралдандыруға қойылды. GPS-ті қолдану ракеталарды қозғалмайтын нысанаға тікелей жііберуге мүмкіншілік тудырды, ал кейін судағы және ауадағы қозғалатын объекттер үшін де мүмкін болды.
GPS үш негізгі сегменттен тұрады. Космостық, жетекші және қолданушы. GPS спутниктері сигналды космостан жібереді, және де барлық GPS қабылдағыштар бұл сигналды өздерінің мекенін үш кескінді координаталы режимде көрсету үшін қолданылады. Космостық сегмент 32 спутниктен тұрады және де жердің ортаңғы орбитасында айналады.
Жетекші сегмент өзімен негізгі жетекші станция мен бірнеше қосымша станцияларды көрсетеді. Сонымен қатар жергілікті антенналар мен мониторинг станцияларын көрсетеді. Айтылған бірнеше ресурстар басқа да проекттермен ортақ болып табылады.
Қолданушы сегмент мыңдаған GPS приемниктерін көрсетеді және де АҚШ әскерлерінің қосуымен миллиондаған құрылғыларды таба алады.
Тахеометр (грек. tachyc, tacheos – шапшаң және …метр) – тахеометрлік түсіру кезінде қолданылатын геодезиялық аспап. Тахеометр арқылы белгілі бір нүктенің (пикеттің) бақылаушы тұрған (прибор орналасқан) нүктемен салыстырғандағы горизонталь және вертикаль бұрыштары, қашықтығы және өсімшесі (h) анықталады.Тахеометрлер дөңгелектік, номограммалық, авторедукциялық және ішкі базалық болып ажыратылады.
Достарыңызбен бөлісу: |