Электрлі-сәулелік трубкалы монитор

Электрлі-сәулелік трубка шыны колба ретіндегі электрлі-вакуумды құрылым, басжағында электронды трубкасы бар, ал түбінде люминофор қабығы бар экран. Жылыту кезінде электрондар ағымы электрон пушканы сәулелендіреді, ол жоғарғы жылдамдықпен экранға жылжиды. Электрондардың әсерінен, қолданушыға көрінетін,люминофор жарық шығарады. Люминофор электрондық ағымнан кейінгі жарықтану уақытымен ерекшеленеді. Электронды сеуле экранды солдан оңға, жоғарыдан төменге қарай қатарларға бөліп, өте тез қозғалады. Экранды жайған (развертка); яғни қозғалтқан уақытта, бейненің пайда болу жерінде сәуле сол қарапайым люминофорды қапталған аймақтарға әсер етеді.

Сәуленің интенсивтілігі әр уақытта өзгеріп тұрады, сондықтан сәйкес экран аймақтарының да жарықтығы өзгереді. Жарық тез жойылатындықтан, электронды сәуле ардайым экран бетінде оны қалпына келтіруі керек.

Жарық уақыттылығы мен жиілігі бір-біріне келу керек.вертикалды жою жиілігі 70-80 Гц тең, яғни экран жарығы 70-85 рет секундына жаңартылады.

Жиіліктің төмендеуі бейненің өшіп-жануына әкеліп соқтырады, ал ол көзді шаршатады. Мониторлар белгіленген жаю жиілігіне, сонымен қатар кейбір диапазонда әр түрлі жиіліктерге ие. Жаюдың екі режимі болады: Interlaced (жоларалық) және Non Interlaced (жолдық) әдетте, Non Interlaced-ті жоюды қолданады. Сәуле экранды жоғарыдан төменге қарай қатар бойымен сканерлейді бейнені бір өткен кезінде қалыптастырады. Interlaced режимінде сәуле экранды жоғарыдан төменге қарай екі рет өткен кезде сканерлейді: алдымен тақ қатарлар сонымен жұп қатарлар.

Жолдық режиміндегі толық кадрды қалыптасу кезіндегі кеткен уақытқа қарағанда жоларалық жаю кезінде уақыт 2 есе аз кетеді. Сондықтан екі режимгеде жаңару уақыты бірдей.

Электронды сәулелі трубкасы бар мониторлар үшін экрандар дөңес және тегіс болады. Кейбір үлгілерде Trinitron технологиясы қолданылады. Бұл техналогияда экран горизанталь бойымен сәл қисықтау, вертикаль бойымен тегіс болады. Мұндай экранда әдетте бликтер аз және бейне сапасы жақсырақ болады.

Сұйық кристалдағы дискілер (Liquid Crystal Display - LCD)

Сұйық кристал негізіндегі дисплей бликсіз, тегіс экран және электор энергиясын тұтыну қуаттылығы төмен (5Вт, электронды-сәулелі трубкасы бар и монитор 100Вт тұтынады). Сұйық кристал негізіндегі диспейлердің 3 түрі болады:

• 
  монохромды пассивті матрицамен;
  
• 
  түрлі түсті пассивті матрицамен;
  
• 
  түрлі түсті активті матрицамен;
  

Пассивті матрицасы бар кристал негізіндегі дисплейлерде ұяшық электр заряды (қуаты) басқарады, ол эран матрицасындағы қатар мен бағандар ұяшықтарының орналасу негізінде транзистірлі түрді қуатының импульсіне сезімтал.

Активті матрицасы бар сұйық кристал негізіндегі дисплейлерде әр ұяшықтың жеке транзистірлі кілті болады. Бұл бейненің жарық болуын қамтамасыз етеді (пассивті матрицасы бар дисплейлерге қарағанда, себебі әр ұяшықтың тұраұты электр қуаты әсерінен болады). Сәйкесінше, активті матрица электр қуатын көп қолданады. Бұдан басқа, жеке транзистірлі кілттің болуы өндірісті күрделендіреді, ол өз алдына олардың бағасын көтереді.

Монитордың негізгі параметрлері

Қолданушының көзқарасы бойынша монитордың негізі мінездемесіне оның диагональ бойынша өлшемі, шешуші қабілеттіліктер, регенерация жиілігі (жаңарту) және қорғау класы жатады.

Монитор өлшемі. Монитордың экраны диагональ бойынша дюймда өлшенеді. Оның өлшемі 9 дюймнан (23см) 42 дюйм (106см) арасында өзгеріп отырады. Ең кең тараған өлшемдер 14,15,17,19 және 21 дюйм.

Шешуші қабілеттілік. Гафикалық режимде бейненің жұмысы монитор экранына нүктелерден (пикселдер) құралады. Горизанталды және вертикалды орналасқан нүктелер саны шешуші қабілеттік деп аталады. «Шешуші қабілеттілік 800х600» сөзі монитордың әрқайсысынан 800 нүктесі бар 600 горизанталды қатарды шығара алады деген сөз.

Шешуші қабілеттіліктің стандартты режиміне: 800х600, 1024х768; 1152х864 және одан жоғары болады. Монитордың бұл қызыметі экран нүктесін (дән) өлшемімен анықталады. Экранның дән размері қазіргі мониторда 0.28 мм-ден аспайды.

Мониторды қоғау класы стандартпен анықталады және қауіпсіздік техникасын талап ету көзқарас бойынша монитор жауап береді. Қазіргі жалпы қолданатын ТСО-92, ТСО-95 және ТСО-99 халықаралық стандарты болып табылады және адамның денсаулығына зиянсыз болатын электромагнитті сәуле деңгейін эргометриялық және экологиялық нормаларды шектейді.

Монитордың көмегімен арнайы тақша басқарады, оны бейнеадаптер деп атайды. Монитормен бірге бейне карта персоналдық бейне бағыныңқы жүйесін құрайды.

Бейнеадаптерда жеке тақшаның қаңейтілуі бар, оны аналық тақшасының арнайы слотына орналастырады (қазіргі ДК-де бұл слот AGP). Бейнеадаптер бейнеконтраллер, бейнепроцессор және бейнежады функцияларын атқарады.

ДК пайда болғаннан бері бейнеадаптердің бірнеше стандарттары өзгерді:

• 
  MDA (Monochrom Display Adapter) – монитор;
  
• 
  CGA (Color Graphics Adapter) – 4 түс;
  
• 
  EGA (Enhanced Graphics Adapter) – 16 түс;
  
• 
  VGA (Video Graphics Adapter) – 256 түс;
  
• 
  SVGA (super VGA) – 16.7 млн. түске дейін.
  

Бұл қасиеттің мәні операцияның бір бөлігі бейнелі құруда математикалық шығарылымсыз да жүре алады. Бейнеакселераторлар бейнеадаптердің құрамына кірсе алады және бейнекертаға жалғастырылып, және аналық тақшада орналастырылып жеке тақша кеңейтілуіне беріледі. Бейнеакселераторлардың 2 типін ажыратады: тегіс және үшдеңгейлі график үшін. Тегіс ол жалпы көрсетілген қолданбалы программалар үшін тиімді және ол Windows ОЖ үшін оптимизацияланған, басқалары әртүрлі мултимедиялы және ойын-сауық программаларымен жүмыс істеуге негізделген.

1. 
   Ақпаратты кескіндеу технологиясы қандай?
   
2. 
   Монитор таңдау критерилерін атаңыз.
   
3. 
   Бейнеадаптерлер дегеніміз не?
   
4. 
   Үшөлшемді графиканы күшейткіштер (3D Accelerator) қандай болады?
   
5. 
   Жаңа бейнеадаптерді орнату немесе жетілдіру қалай жүзеге асады?
   
6. 
   Мультимедиа үшiн бейнеадаптерлер қандай?
   
7. 
   Мониторлар және адаптерлердiң ақауын қалай қалай түзетеміз?
   

• 
  Аудиожүйе компоненттері;
  
• 
  Дыбыстық тақша таңдау критерилері;
  
• 
  Дыбыстық файлдар;
  
• 
  Дыбыстық тақша: негізгі түсініктері және терминдері.
  

Компьютердің дыбыстық мүмкіндігінің кеңдігіне қарамастан, пайдаланушы құрылғының дыбысталуына талап өсті, аппараттық жабдықтардың күштілігінің жоғарлауына қажеттілік артты. Қазіргі күнде көптеген компьютерлерде қолданатын унифицирленген мультимедиялық аппараттық қамтуда құрамына келесілер кіретін мультимедиялық жүйе толық толық түрде санасы алмайды:

• 
  Компьютерлік ойындардағы шынайы көлемдік дыбыстарда;
  
• 
  DVD фильмдегі жоғары сапалы дыбыстар;
  
• 
  Сөзді тану және дауыстық басқару;
  
• 
  Дыбыстық файлдарды жазу құру форматтары MIDI, MP3, WAV, CD-Audio.
  

Дыбыстық адаптерлер арқасында компьютерлік ойындар сапалы жаңа деңгейге өтті. Әдеттегі стереофондық дыбыс ойналуы компьютерлік ойындардың жанкүйерлері үшін аздық етті. Төбелес алңдағы шынайы қатысушы ретінде өзін сезіну үшін пайдаланушыға 4 немесе одан да көп колонкалар қолданатын дыбыстық тақшаларды таңдау керек, сондай-ақ бағытталған дыбыстың технологясының бірін, мысалы: Creative Labs компаниясының EAX, Sound Blaster, Sensaura-ның 3D Positional Audio, ESS компаниялар пайдаланатын Video Logic, аналог Devices, C-Media және NVIDIA. Бұл стандарттарды қолдау көптеген дыбыстық тақшаларда аппараттық деңгейлерде немесе программалық қамту эмуляциялық өзгерісінде орындалады.

Дыбыстық тақша, соңғы жылдары құрылған дыбыстық тақшалар кейінгі замандық компьютерлік ойындар шарттарымен жақсы атқарады. Аппараттық жабдықтардың эмуляциясының деңгейі арқасында іске асатын DirectX-те тұрғызылған. НEL дыбыстық тақшалары өте ерте версиялы программаның іске асуы кезінде аппараттық мүмкіндіктер жоқ, мысалы: 3 мәртелік дыбыс. Мынаны ескеру керек: орындалған эмуляция дыбыстың қажетті сапасың қанағаттандырмайды және компьютерлік ойындар жылдамдығына әсер ету мүмкін.
Дыбыстық тақшаларда көрсетілетін минималды шарттар

Компьютерлік баталияларға толық қатысу үшін келесі төменде көрсетілген дыбыстық тақшалардың мүмкіндігіне көңіл аудару керек:

• 
  Микрокестеде құрылған 3 мәртелік дыбысты қолдау. 3 мәртелік дыбыс мынаны білдіреді, дыбыстың экранда болып жатқан алыстан немесе жақыннан шығуы, қасында немесе басқа жерде. Microsoft DirectX құрамына 3 мәртелік дыбысты қолдау кіреді. Алайда 3 мәртелік дыбыс тұрғызылған аудио адаптерді қолданған жөн.
  
• 
  DirectX басқа да API 3 мәртелік қатарында қолданады. Мысалы: Creative компаниясының EAX, EAX2.0, Sensaura компаниясы 3D Positional Audio және А3D технологисы немесе Aureal компаниясы.
  
• 
  D-дыбыстық жылдамдату. Микрокестесі бар дыбыстық тақшалар осы мүмкіндікті қолданатын өте төмен коэффициент процессор жүктелуі, ойындардың жалпы жылдамдығы ұлғаюына әкеледі.
  
• 
  Өте жақсы көрсеткіш әкелу үшін микрокестелерді қолдану. Бұл әсіресе процессор жиілігі 1 Ггц кем емес немесе жұмылу кезінде жоғары рүұсатпен түс тереңдігі үшін.
  

Дыбыстық тақташа не екенін білу үшін бірінші негізгі терминдерді анықтап, мысалы 16 разрядты компакт-дисктің қасиетің, MIDI порт және т.б.

Дыбыс табиғаты

Бірінші дыбыс не екенін анықтайық. Дыбыс – бұл ауадағы толқындар не басқа ортадағы толқындар. Дыбыстар құлаққа естілгенде, онда орналасқан элементтер жыбырын, дыбыс естіледі.

Әрбір дыбыс толқын мен жылдамдығымен бөлінеді.

Жиілік – бұл дыбыстың минуттағы қақтығысы, ол Гц өлшенеді. Бір цикл ол толқынның барып-қайтқан уақыты. Толқын неғұрлым жоғары болса, онда оның тоны да жоғары.

Адам құлағы толқынның аз ғанасың естиді. Кейбіреулер ғана дыбыстың төмен 16 гц және 20 кГц дыбысты естиді. Рояльдің ең төмен нотасы 27 Гц, ал ең жоғарғысы 4 кГц. Ең жоғарғы толқын, оларды FM станциялары береді, ол 15 кГц.

Дыбыстық адаптердің қасиетін бағалау

Дыбыстық адаптердің қасиетің анықтаудың 3 тәсілі бар:

1. 
   толқын диапазоны;
   
2. 
   дыбыс қатынасы;
   
3. 
   сызықтық емес коэффициент.
   

Дискреттеу

Ол сандық формадағы процесс. Бірінші стандартты МРС 8-разрядты дыбыс қаралады. Дискреттік дыбыстың деңгейі 16,8 млн құрайды.

Дыбыстық микросхеманың негізгі шығарушысы

Дыбыстық қондырғының көбін шығаратын компаниялар Creative Labs, Philips, басқасы дыбыстық микросхема шығаратын фирмалардан тұрады.

• 
  Cirrus Logic/Crystal Semiconductors
  
• 
  ESS Technology
  
• 
  C-Media Electronics (CMI)
  
• 
  Forte Media, Inc
  
• 
  Realtec
  

Дыбыстық тақшаға ең қиын кедергі, ойын қатарына кіретін, тапсырмалардың орындалуы, үш деңгейлік дыбыспен байланысты. Бұл сияқты тапсырмаларды орындаудың бірнеше факторы бар:

• 
  Дыбыстың әр түрлі стандартты позициялары;
  
• 
  Аппараттық және программалық қамтамасыздандыру, үш деңгейлік дыбысты қамту;
  
• 
  DirectX-пен қатысты проблемалар.
  

Позициялық дыбыс тақшасы 3D-дыбыстың қасиетің көрсетеді. Direct 3D версиясының қазіргі және өтпелі кітапханасы Microsoft DirectX кіретін және оның версиясың көрсетеді.

1999 жыл бойы 2000 жылға дейін А3D компаниясының Aureal және EAX компаниялары Creative Labs. 2000 жылдың ортасына қарай Aureal компаниясы жабылды, одан Creative Labs. Бұл A3D компаниясы жабылуына әкелді.
Үш деңгейлі дыбысты өңдеу

Екінші жақсы қасиет ол үш деңгейлі дыбыстық тақшаны жөндеу. Үш деңгейлі дыбыс өндірісі және суреттеуі көрсететін қызығы сол ең алғаш компьютер ойындарда болады.

1. 
   Аудиожүйе компоненттерін атаңыз?
   
2. 
   Дыбыстық тақша таңдау критерилері қандай?
   
3. 
   Дыбыстық файлдар қандай?
   
4. 
   Дыбыстық тақша: негізгі түсініктері және терминдерін атаңыз.
   

• 
  Енгізу-шығару порттарына кіріспе;
  
• 
  USB және IEEE-1394 (i.Link) FireWire;
  
• 
  Стандартты тізбектей, параллель порттар;
  
• 
  Тізбекті порттар. Параллель порттар.
  

Порттар жасалу түріне қарай параллель және тізбекті болып бөлінеді.

Дербес компьютерлерде негізгі ендіру/шығару интерфейсі үшін тізбектелген және параллель порттар қолданылады. Тізбектелген портқа информацияны беруші және қабылдаушы қондырғылар жалғастырылады. Тізбекті портта информация бір ғана өткізгіш арқылы беріледі. Тізбекті портқа “тышқан” тетігі, модемдер қосылады. Компьютерде СОМ1/СОМ3 және СОМ2 / СОМ4 оларды бір мезгілде қолдануға болмайды. Тізбекті порт ұяшықтар (розетка ) түрінде жасалады да 9 немесе 25 контактілі болады.

Ендіру/шығару интерфейстеріне тізбектелген, параллель порттар және универсаль тізбектелген шина (Universal Serial Bus), IEEE – 1394, SCSI мен IDE жатады. Тізбектелген портты – асинхронды тізбекті интерфейс деп айтады да, ол компьютерлер арасында байланыс орнату үшін қолданылады. Тізбектелген термині деректерді бір ғана өткізгіш арқылы яғни бит информациялардың тізбектелініп бірінен соң бірінің берілуін сипаттайды.

шығыс пернелер тақтасы тізбектелген порттар параллель порт видео порт

ұяшықтар mouse ұяшығы

Типті жүйеде жүйелік блоктың артқы панелінде бір немесе екі тізбектелген порт орналастырылады. Цифрлық камера орнатуға арналған тізбекті порты бар компьютерлерде кездеседі. Ол жүйелік блоктың алдыңғы бөлігінде орналасады.

Қазіргі кездегі аналық тақшаның құрылымына тізбектелген портты басқаратын Super I/O микросхемасы кіреді. (Немесе South Bridge интегралдалған микросхемасы қолданылады). Тізбектелген портқа модем, плоттер, принтер, құралдарды басқару схемаларын, сканер және басқа компьютерлерді қосуға болады. Негізгі RS –232C стандартты тізбектелген порт қолданылады. Ол бір – бірімен сәйкес емес құрылғылар арасында да информация алмасуға мүмкіндік береді. Қондырғыларда жалғастырушы өткізгіш ұзындығы 15м аспауы керек.

Тізбектелген порт UART (Universal Asynchronous Receiver/Transmitter - әмбебап асинхронды қабылдаушы/таратушы) микросхемасында жасалынып, оның көмегімен компьютерден алынған деректерді параллель түрден тізбектелген форматқа және керісінше түрлендіру әрекеттерін басқарады. PC/AT компьютерлерінде UART 16450 микросхемалары, PS/2 компьютерлерінде UART 16550 микросхемалары қолданылады. Кейбір жағдайларда көптеген тізбектелген порттарды қолдану қажеттілігі туады. Ондай жағдайларда көппортты тақшаларды Remote Access Service – RAS қолдануға болады.

1990 жылдан бастап UART микросхемасын аналық тақшада Supe I/O деген атпен қолдана бастады. Бұл көпрежимді тізбектелген порт, ол екі UART тізбектелген портынан тұрады. (жұмсақ диск және пернетақта контроллері, кей жағдайда CMOS). Қазіргі жүйелерде Supe I/O функциясы South Bride микросхемасымен интеграцияланған. Компьютерге тізбектелген портты қосқаннан соң оның ендіру – шығару адресі мен IRQ үзілісін таңдап алу керек.

Компьютердің артқы бөлігіндегі панельде сыртқы құрылғыларды кабельдер арқылы қосуға мүмкіндік беретін ұяшықтар орналасқан. Олардың формалары әр түрлі, сондықтан атаулары да әр түрлі болады.

Параллель порттар

Параллель портқа негізінен принтер қосылатындықтан оны “принтерлік” порт деп атайды. Оның параллель деп аталуы сигналдарды бір мезгілде 8 өткізгіш арқылы бере алады. Параллель портта информация тізбекті портқа қарағанда жылдам жеткізуге болады. Компьютерде параллель порттар LPT 1, LPT 2, LPT 3 деп таңбаланады да вилка (штырлар) түрінде жасалады.

Параллель порттардың IEE 1284 стандарты

1994 жылы бекітілген. Бұл стандартты паралель порттардың физикалық сипаттамасы, сыртқы сигналдардың өзгеру сипаттмасы белгіленген. Ол принтермен қатар сыртқы құралдарды (дискіқозғағыштар, желі адаптерлері) қосуға мүмкіндік береді.

IEEE 1284 стандартының өткізгіштік қабілеті жоғары, оның көмегімен екі компьтерді қатар қосуға болады. IEEE 1284 стандарты А, В, С типтерінде жұмыс істей алады.

1993 жылдан бастап EPP, ECP 8-разрядты параллель порттар қолданылады. Олар 50 кб/c жылдамдықпен информация тасымалдауға мүмкіндік береді.

Қазіргі кезде РС- тобындағы компьютерлерде «PS/2» типті «екі бағытты» және «кеңейтілген» параллель порттар бар. Оның көмегімен екі бағытта деректерді компьютерлермен сыртқы құрылғылар арасында алмасуға мүмкіндік береді. Екі бағытты информация алмасу порты 8- разрядты ендіру/шығару мүмкіндігін береді, оның информация алмасу жылдамдығы 150 кб/c.

EEP жетілдірілген портын 1991 жылы октябрь айында Intel, Xircom және Zenith Data Systems компаниялары шығарған. Бұл порт ISA шинасында барлық жылдамдықта жұмыс істей алады, өткізгіштік қаблеті басқаларынан 10 есе жоғары. Оның желі адаптерлері, дискіқозғағыштар, магниттік дискілер үшін информация алмасу жылдамдығы 2 мб/c .

ECP- Enhanced Capabilities Port портын Microsoft мен Hewlett– Packard компаниясы 1992 жылы шығарады. Ол EPP –ға ұқсас, информация алмасу қаблеті жоғары.

USB ұяшығы

USB, Fire Wite – ендіру/шығару интерфейсін USB және IEEE –1394 тізбекті шинасында үстелге қоятын және портартивті компьютерлер үшін жоғары жылдамдықта жұмыс істейтін құрылғы жасалды, оларды iLink немесе Fire Wite деп атайды. Бұл жоғары жылдамдықты коммуникациялық порт бұрынғы порттардан өзгеше қолданылу аясы кең. Оны SCSI портына альтернатив ретінде қолдануға болады да сыртқы периферийлік құрылғылардың барлық түрін қосуға мүмкіндік береді. Ол бір мезгілде 8, 16 өткізгіш арқылы информация жеткізе алады.

USB құрылғысына басқа құрылғыларды қосу үшін жаңа тақшалар қою, жүйені түрлендіру қажет емес және жүйені үнемдеу қолдануға мүмкіндік береді. USB порты бар компьютерге сыртқы құрылғыларды қосқанан соң, баптап орналастыру өздігінен орындалады. Бұл стандартты Intel фирмасы жасады. Оның алғашқы түрі 1996 жылы, ал 1.1 түрі 1998 жылы жасалды.

USB арқылы бірнеше құрылғыларды қосу үшін концентраторды қолдану керек. Оның көмегімен USB –ның бір портына пернелер тақтасын, “ тышқан” тетігін, цифрлы камера, принтер, телефон т.б қосуға болады. Компьютерге негізгі концентратор деп аталатын модуль орналастырылады, ол басқа құрылғыларды қосуға арналған негіз болып табылады. Аналықтақшада 2 немесе 4 USB порты болады.

USB ұяшықтарының А және В типтері болады. USB штепселі USB ұяшығына бекітіледі.

Пернелер тақтасының ұяшығы арнайы DIN ( Deutsche Industry Norm) стандарты бойынша аналық тақшаға жалғастырылады. АТХ типті тақшаларға пернелер тақтасы PS/2 ұяшығы арқылы қосылады, сондықтан бұндай тақшаға ескі пернелер тақтасын қосу үшін аралық ауыстырып қосқышты қолдану керек.

№11 сабақтан алған білімді тексеру тапсырмалары

1. 
   Енгізу-шығару порттары қандай?
   
2. 
   USB және IEEE-1394 (i.Link) FireWire порттары қандай?
   
3. 
   Стандартты тізбектей, параллель порттардың айырмашылықтары қандай?
   
4. 
   Тізбекті порттар және параллель порттар артықшылықтары қандай?
   

Тәжірибе 12. Қоректену блогы және корпус.

Жоспар:

• 
  Қоректену блогының рөлі.
  
• 
  Қоректену блогының жұмыс принципі және міндеті.
  
• 
  Жүйелік тақшаның қоректену разъемдары.
  
• 
  Перифериялық құрылғылардың қоректену разъемдары.
  
• 
  Қоректену блогының қызметі.
  
• 
  Қоректену блогына қатысты қиындықтар.
  
• 
  Қоректену блогын жөндеу.
  
• 
  Қоректену блогын айырбастау.
  
• 
  Қоректену желісіндегі қорғау құрылғылары. RTC/NVRAM батареялары.
  

Қоректендіру блогының қызметі желіден келетін электр энергиясын компьютердің жеке блоктарының тұтына алатын формасына түрлендіріп беру болып табылады. Қоректендіру блогы желіден келетін 220 В, 50 Гц айнымалы кернеуді тұрақты + 5 В, + 12 В кернеулерге түрлендіреді.

Қоректендіру блогының 7 форм факторы бар. Оның бесеуі IBM конструкциясы үшін, екеуі Intel негізінде жасалған. Қазіргі жүйеде оның үш форм факторы ғана қолданылады. Форм факторлардың атауы аналық тақшалардың атауына сәйкес келеді. PC/XT, AT және LPX форм факторларындағы қоректендіру блоктарын аналық тақшаға қосу үшін 6 контактілік жалғастырушылар қолданылады қазіргі кезде барлық компьютерлерде АТХ форм факторы қолданылады.

Цифрлық схемаларды (аналық тақша, адаптерлер тақшасы, дискілі ақпарат сақтағыштардың логикалық тақшалары) қоректендіру үшін + 5В, ал дискіқозғағыш және басқа да двигательдерді қоректендіру үшін + 12В кернеу қолданылады. Бұл кернеулер бір қалыпты болған жағдайда компьютер сенімді жұмыс істейді.

Қоректендіру блогы тек қана қажетті кернеулерді шығарып бермейді сонымен қатар кернеудің компьютер қалыпты жұмыс істеуіне сәйкес келетіндігіне де бақылау жасап отырады. Барлық қоректендіру блоктарында сыртқа шығатын кернеуді алдын–ала тексеріп отыратын құрал орнатылған. Кернеу нормаға сәйкес болғанда ғана аналық тақшаға Power Good (қалыпты қоректендіру) сигналы жіберіледі. Ол сигнал болмаса компьютер жұмыс істемейді.

Қоректендіру блогына артық жүктеме түскенде немесе ол қызып кеткен кезде шығыс кернеулері нормадан асып кетуі мүмкін. Бұл жағдайда компьютерде жұмыс істеуге болмайды. Одан қорғау тәсілін ІВМ фирмасы жасап шығарған. Бұл жағдайда Power Good сигналы компьютерді уақытша қолмен өшіруге мүмкіндік береді. Ауыстырып қосқыш көмегімен Power Good линиясын ортақ өткізгішпен тұйықтасақ, тактілік сигналдар шығару және процессор жұмысы тоқталады. Өткізгіш ажыратылғанда компьютер сигнал беріп, Power Good–тың қалыпты жұмыс істеуі басталады. Бұл қызметті компьютердің алдыңғы панелінде орналасқан Reset батырмасы атқарады. Қоректендіру блогынан шығатын өткізгіштер арнайы вилкалар арқылы бөлінеді де, ондағы өткізгіштер түрлі-түсті болады.

жүктеу/скачать 10.19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: