Конференциялар құжаттар


Қазақ зиялыларының басапасөздегі мақалаларының деректік құндылығы



жүктеу/скачать 0.6 Mb.
бет2/2
Дата18.05.2022
өлшемі0.6 Mb.
#456977
1   2
Дип.-Халық-Ағарту-Комиссариатының-қорындағы-қазақ-зиялылардың-көзқарасына-қатысты-құжаттар (1)

2.3.Қазақ зиялыларының басапасөздегі мақалаларының деректік құндылығы.

Халық ағарту мәселесі Кеңес өкіметінің өмірге келген күнінен бастап екпінді құрылыстың біріне айнала бастады. Сондықтан ағарту мәселесі туралы баспасөз материалдарын ақтарған кезде қазақ зиялыларының көптеген құнды пікірлеріне жолығамыз. Себебі олар Кеңес өкіметінің ағарту реформасын жаппай қолдаушылар болды.


Кеңес идеологиясынада мынандай стереотип орын алды: «өкіметті қолына алған соң, жұмысшы табы мүлдем басқа принциптегі пролетарлық басылымдар құрды, кеңестік басылым - ең әділетті, ең обьективті». Дәлелдеу үшін В.И.Лениннің сөзін пайдаланды: «-басылым кеңес құрылысының қаруы ретінде қызмет етуі керек...» Бұл цитатаны кеңес басылымы туралы партияның күшті құралы,коллективтік насихаттың және коммунизм құру жолындағы құрестің ұйымдастырушысы ретінде тарихшылар мен журналистер жиі қолданды.
Олар мерзімді басылымды Кеңес құрылысының орнатудағы басты құрал ретінде пайдаланды. Лениннің өзі «журнал насихатқа, газет үгітке қызмет етуі керек» деп көрсетті.[60] Бірақ кеңес өкіметі тұсында бұл әдіс Коммунистік партия өз үстемдігін жүргізіп, өз идеологиясын басылым арқылы таратып отырды.
«Интеллигентердің ой қортындыларын аз беру керек.Өмірге жақын болу керек. Жұмысшы және шаруа бұқарасының істе, күнделікті өмірдегі қызметін көрсету керек. Бұл жаңалаудың қаншалықты коммунистік екенін тексеріп отыру керек...»- «Біздің газеттердің сипаты туралы» мақаласында ашып көрсетеді. Бұдан Кеңес өкіметінің газет-журналды әміршіл-әкімшіл жүйенің қозғаушы күші етіп, халықты коммунистік идеологияны дәріптеуге шақырғанын білеміз. Егер басында кеңес басылымдарына сенімсіздік туралы сұрақ туатын болса, онда деректің бұл тұрінің деректанулық зерттеушілік ролі көтеріледі. Деректанулық сын формалды ғана болмақ, тек деректің шынтуайттылығын ғана қалыптастырумен шектелмеу керек. Енді ғалымдардың алдында кеңес мерзімді басылымын деректанулық зерттеудің әдісін, бірінші кезекте, қоғамдағы идеологиялық стереотиптің құрылуы мен әрбір жеке адамға әсер ету механизмін анықтауды қайта жасау міндеті тұр . Бюрократиялық жүйе халықтың ең басты рухани азығы- баспасөзді идеологияландыруға тырысты. Сондықтан Кеңес өкіметінің алғашқы жылдарында-ақ мерзімді басылым туралы қаулылар шыға бастады. Олар: РКП /б/ YIII-съезінің «Партия және кеңес басылымдары туралы», Х1 съездің «Басылым және насихат туралы», Х11 съезінің «Үгіт, насихат, басылым мәселелері туралы», 1921 жылғы 18 қарашадағы РКП /б/ Орталық Комитетінің губерниалық комиттер мен партия облыстық комитеттеріне «Мерзімді басылымға назар аудару туралы жолдауы», 1924 жылғы 6 ақапндағы РКП/б/ Орталық Комиететінің «Басылым саласындағы партияның кезекті міндеттері туралы», 1924 жылғы 22 ақпанындағы «Басылым және баспа жұмысындағы партиялық басшылықты күшейту туралы»[61] Қаулылапдың атауынан көріп тұрғанымыздай, мерзімді басылым негізгі кеңестік саясаты жүргізуші болуына партия-кеңес органдары бар күштерін салып бақты. Бұл шаралар тек жоғары жақта бүкіл партиялық аппаратта толық жүргізілген. 1921жылдың басында партиялық жұмысты нұсқауландыру, тексеру және басқару үшін РКП /б/ Орталық Комитеінің үгіт-насихат бөлімі жанындағы басылым бөлімі құрылады: басылым бөлімдері, оның бөлімшелері партияның республикалық, облыстық және губерниялық комитеттерінде құрылады. Журналдар мен газеттер барлық уақытты белгілі бір қоғамдық топтардың идеологиясы мен іс тәжірибесінің өзара қарым-қатынастарының және пікірталастарының құралы болып келді.
Бізідің қарастырмақшы болып отырған мерзімді басылымдардың ішінде жанрға бөліп қарастырсақ, мақалаларды кешенді алып қарау кезінде олардың мазмұнына қарай, төмендегідей талдадық:
-жалпы саяси мақалалар, олар қоғамдық идеологияны сипаттайды. Ағарту реформаларының осы екпінді коммунистік құрылыстың бөлінбес бір бөлігі ретінде қаралғандықтан, бұл мақалалардың ағарту тарихын, дамуын қарау мәселесінде атқаратын ролі зор;
-үгіт-насихаттау стаьялары Кеңес өкіметінің саясатын таратыушылар болып табылады. Біз үгіт насихат мақалаларын қарау арқылы кеңестік ұлттық ойды жоюға қарсы бағытталған саясаттың мәнін ашпақпыз;
-оперативті мақалалар экономикалық және мәдени дамудың ең өзекті мәселелерін көтерді. Зерттеу жұмысымыздың негізгі осы мақалалар болып табылады, себебі қазақ ұлттық зиялы қауымының негізгі көтерген мәселелері қоғамның мәдени даму процесі еді;
А.Байтұрсынов 1913 жылы «Қазақ» газетінің бірінші нөміріндегі оқырмандарға арнау сөзінде басапасөздің қажеттілігі туралы былай айтып өткен болатын: Әуелі, газета- халықтың көзі, құлағы, һәм тілі... Екінші, газет-жұрттың уланбасына медет нәрсе. Олай болатын мәнісі жұрттың білімді, пікірлі, көргені көп көсемдері, оқығаны көп ғалым адамдары газета арқылы халықтың алдына түсіп, жол көрсетіп, жөн сілтеп басшылық етіп тұрады. Үшінші, газет – халыққа білім таратушы. Төртінші, газет-халықтың дауысы». Осыдан көріп отырғанымыздай, қазақ зиялылары мерзімді басылымның халықтың санасына әсер ете білетін қуатты күшін сезіне алды. Қазақ оқығандары бұл саясатты Кеңес өкіметі кезінде де жүргізді. Кеңес белсенділерінің қарсы тұруы оларға кедергі бола алмады. Тарихшы М.Қойгелдиев бұл кезеңді былай көрсетті: - Голощекин мен оның төңірегіндегілер алаштық интеллигенцияға қырғи қабақ танытқанымен, С.Садуақасов, жаңа жағдайға бейімделіп, олардың халықтың рухани өмірінде алатын табиғи орнына дақ түсірерлік жарты сөз айтқан емес.Керісінше, ол ескі интеллигенция өкілдеріне шамасы келгенше көмегін берді, өзі редакторлық жасайтын басылым арқылы алаштық интеллигенцияға да пікір білдіруге жағдай жасады. Өйткені, бұрын бар демократиялық мүмкіншіліктердің барған сайын өрісінің тарыла түсуі жағдайында, партияда жоқ творчестволық интеллегенцияға өз пікірлерін жариялап тұрарлық баспа орындары жоқ еді» [62] ХАК- дағы қызмет еткен зиялылар тарихын ашу үшін біз олардың газет- журналдардағы авторлық мақалаларын алдық. Жалпы авторлық мақалаларда әр түрлі материалдар талданып көрсетіледі, осының негізінде қорытынды жасалып, баға беріледі, тек ғана жақсы жақтар ғана емес, сонымен қатар жағымсыз құбылыстар, қиындықтар, жетіспеушіліктер ашылады. 1920-30 жылдарда мерзімді басылымның авторлары нақты пікірлерін білдіріп, ағарту мәселесін кең талдады. Алғашқы кезең- демократияшыл қазақ зиялы қауымының ХАК-ында қызмет еткен тұсы - 1923-30- жылдар аралығы болып табылады. Журнал-газет мақалаларының тарихи дерек құндылығы сынды, олар дәл сол уақытта жазылғандықтан қоғам өмірін, жетістіктер мен кемшіліктердің толық ашып көрсетеді. Олардың негізгі ұстаған мақсаты мерзімді басылым арқылы халыққа, оның ішінде әсіресе жастарды тәрбиелеуге назар аудару еді.
1922 жылы Ә. Байділдинге Москвадан С. Сәдуақасов жазған хатында былай дейді: «Менің пікірімше, біздің болашақтағы міндетіміз мынадай болуы тиіс, біз үкіметті қолымызға алу үшін құреспейміз, бұны бірінші орынға қоймаймыз, қойғанның өзінде қазір бұны істетпейміз. Сондықтан бар күш жастар тәрбиесіне бағыттау керек.» Сондай-ақ бұл пікірді Әлихан Бөкейханов та қолдап, Әділевке мынадай директива береді: «Жастарды тәрбиелеу, қазақ баспасөзінде қызмет істеу және өз кітаптарын шығарудан басқа, Алашқа қызмет ету жолы біз үшін жабылды» [63] Олар газет-журналдарда өз мақалаларын, соның ішінде жастарды тәрбиелеудегі рөлі зор пікірлерін жариялап отырды. Сондықтан мерзімді басылым мақалалары тарихи ақиқатты бейнелейтін, тарихи-ақпараттық құнды дерек болып табылады. Қаншама большевиктік болғанымен, 1920-30 жылдар аралығындағы баспасөзде демократиялық, Кеңес өкіметінің саясатын толық қолдамайтын, тәуелсіз мақалалар жарияланып тұрды және олардың негізгі авторлары қазақ зиялы қауымының көрнекті өкілдері болды.
Ал 1930-36 жылғы мақалаларда Кеңес өкіметінің қысымымен ағарту саласындағы жетістіктерді асыра айту орын алды. Бұл кездегі авторларда кеңес қызметкерлері еді, олардың негізгі мақсаты коммунистік құрылыстың «жаңа мәдениетін дәріптеу» болып келеді. 1930-36 жылдарға тән мәселі, авторлар мәселесі еді. Мақалалардың авторлары маманданған зерттеушілер емес, партия мен кеңес органдарының мәдени немесе ағарту мекемелерінің практикалық қызметкерлері болды. Сондықтан оларды кешенді құрылымдық жол болмады.Авторлар мақалаларында тек мәдениеттің сол кездегі дамуы мен өздерінің қызмет ететін мекемелерінің жұмысына байланысты аспектілерді аша алады. Н.Нұрмахов, Г.Береза, О.Сафро, Х. Амрин, С. Меңдешев, Г. Романов өз мақалаларында Қазақстанда жалпыға бірдей білім беруді жүзеге асырудың бірінші қорытындыларын, қалалардағы, көшпелі және жартылай көшпелі ауылдардағы бастауыш мектептерді құру спецификасын сипаттады. Ш.Әлжанов, Г. Дейнега, Ж.Сәдуақасов қазақ жастарын республика мектептері мен оқу орындарына тарту мәселесіне үлкен көңіл аударып, Қазақстан мектептерінің оқу тәрбие жұмысындағы жетіспеушіліктерін мен тәжірибелерін талдады және ашты. [64]
Бұндай тенденцияны орын алуының себебі - Кеңес үкіметі 1930 жылдарға таман әміршіл- әкімшіл саясатты күшейтіп, Өлкелік Комитеттің үгіт- насихат бөлімі цензураны толық енгізіп, партияда жоқ зиялылардың ең көп қызмет еткен саласы ХАК- ына ерекше назар аударғанннан еді. Осы уақыттығы мақалаларды да негізінен Кеңес өкіметінің ағарту саласындағы жетістіктерін көрсетуді күшейтті. Көптеген сандық көрсекіштерді дақпырттап айту мақалаларда кең орын алып, сапалық көрсетілімдер айтылмады. Алайда мақалаларды біз обьективті көзбен қарасақ, әр-бір мақаланың соңында оқу ісінің кемшіліктерін айтып өтті. Бұдан біз мақала авторларының бюрократиялық саясаттан сескеніп, кемшіліктерді елеусіз көрсетуге тырысқанын байқаймыз. Кейде жетістіктер мен кемшіліктер біріне бірі қарама-қайшы келіп жатты. Зерттеу жұмысымызда бұл қарама-қайшылықты объективті қарауға тырыстық.
Қазақ зиялыларының осы екі тобы өз мақалаларында ағарту және мәдени саладағы өзгерістерді объективті түрде аша білді.Олар ағарту мәселесінің тек жақсы жақтарын ғана көрсетіп қоймай, өмір шындығын, қоғам тынысын кең түрде көрсетті. Біз деректкерді шынтуайтылық принциптермен қарауға тырыстық. Публицистика дегеніміз- публикаға арналған еркін, ашық, жеке сөз. Онда бәрі болуы мүмкін- ғылыми аргументтен бастап индивидуалды байқау эмоцияға дейін. Ол әрқашан қоғамдық іс себебіне байланысты және қарым-қатынасқа байланысты. Мерзімді басылым материалдарының деректі құндылығы сонда- деректер ешқандай жөндеуден өтпейді, дәл сол кездегі автордың пікірін ашып көрсетіп, дәл оқиға болып жатқан кездегі көзқарасты көрсететін еді. Осыған байланысты да көптеген қазақ зиялы қауымы газет-журналдарда шыққан мақалаларға байланысты қудалауға ұшырады. Алайда сонымен қатар олар өз идеяларын қалың бұқараға таратып, белгілі бір дәрежеде ықпал етіп отырды.
1925 жылға дейін Қазақстанда баспасөз қызметі бір арнаға түспеді. Бұрынғы «Қазақ», «Айқап», «Сарыарқа» сияқты белгілі газет-журналдардың «Контрреволюциялық» болып жабылуынан кейін Қазақстанда әр түрлі басылымдар шығып тұрды. Бұл басылымдарға Кеңес өкіметі толық үстемдігін 1925 жылға дейін жүргізе алмады. Оған, әрине, алғашқы кездегі елдегі толық тұрақтылықтың орнамауы, әлеуметтік-экономикалық мәселелердің шешілмеуі, өкіметтің толық билікті қолына алмауы себеп болды. Жалпы Ресейлік көлемде баспасөзге үлкен мән беріліп жатса да, Қазақстанг үкіметі мерзімді басылымды идеологияландыруды 1925 жылдан бастады. 1925жылы 2-мамырда РКП/б/ Ортралық Комитетінің Секриториятының мәжілісінде «Қазақ баспасөзінің жағдайы және оны жақсароту шаралары туралы » мәселе қаралды. Бұл мәселені қарау қазақ зиялыларының баспасөзіндегі қызметіне шабуыл еді. Онда саяси линияны дұрыстауда мына шаралар орын алғанын көреміз
а) Қазақ облыстық комитеті мен жергілікті партия органдары жағынан мерзімді басылымға басшылықтың нашарлауы;
б) кейбір мерзімді басылымдарда ұлттық партияда жоқ зиялылардың басшы саяси линияға әсер етуінің барлығы ( «Ақжол », «Сана », «Тілші »);
в)қызметкерлердің жетіспеушілігі және саяси дәрежесінің төмен болуы («Еңбекші қазақ», «Кедей », «Ақжол », «Сана», «Тілші », «Қызыл Қазақстан»);
Осындай кемшіліктерді көрсете отыра, Қазақ облстық комитетіне мына шараларды жасауды ұсынды:
1.Қазақ республикасында мерзімді басылымға партиялық басшылықты күшейту. Баспасөздің органдарының басына журналист-коммунистерді басқа жұмыстардан босатып қою керек.
2.Антикеңестік элементтердің ұлттық әсер етуін жою мақсатында «Ақжол», «Сана», «Тілші», журналдарында партиялық қызметкерледің құрамын күщейту. Сонымен қатар партияда жоқ қазақ зиялыларын идеялық басшылықты қамтамасыз еткен жағдайда ғана баспасөзге жұмысқа тарту керек.
3.«Ақжол», «Еңбекші қазақ» газеттерінің жанындағы оқушылар институтында журналист қазақтарды даярлау үшін курстар ұйымдастыру;
Сондай-ақ мәжіліс мына қаулыларды қабылдады:
4. «Қызыл Қазақстан» журналын (өз жұмысын атқара алмағандықтан) қайта құру қажет.Баспасөз бөліміне журанлдың мазмұны мен көрінісі туралы нақты деректива беру тапсырылды.
5.Ташкент қаласындағы ерекше ғылыми педагогикалық және әдеби «Сана» журналын шығару туралы мақсатсыз деп есептеп, Қазақ облыстық Комитетіне Орынбор қаласында ғылыми педагогикалық ауыл мұғалімдеріне арналған журнал шығаруды ұсынды.
6.Қазақ облыстық комитетіне мерзімді емес басылымдарға басшылықты күшейту ұсынылды.Оқу кітаптарының мазмұнына (хрестоматия, оқуға арналған кітап, әліппе т.б) және қоғамдық саяси және шаруа әдебиетінің сапасының артуына (тілі мен мазмұнының ыңғайлығына) назар аудару керек Қазақстан облыстық Комитетіне осылайша үлкен ескерту жасылынды.Бұл ескертуден соң Қазақ өлкелік Комитетінің басылым бөлігі мен губерниялық комитеттерінің саяси бөлімдері қазақ басапасөзін жақсарту туралы шаралар жасады.Онда өлкелік газет және журналдарға қызметкерлерді таңдауды ақтап, квалификацияны көтеруді, комсомол басылымдарын және «Қызыл Қазақстан» журналының түрін анықтап оған маманданған қызметкерлерді алуға бұйрық берілді Қазақ мерзімді басылымдарына жоғарыдан цензура басталды. Цензураның әсері ең алдымен қазақ зиялыларының сөз бостандығына, еркін ойлауына соққы болып тиді. Қазақстанға жасалынған бұл ескерту әрі қарай жалғасты. Бүкіл қазақ зиялыларын қудалауға және мерзімді басылымды қатаң бақылауға И.В.Сталиннің 1925 жылы 28 мамаырда Қазақ Өлкелік Комитетінің бюросының барлық мүшелеріне арналған хаты үлкен әсер етті. И.В.Сталин хатында «Ақжолдың» жураналымен танысқанын, журналдың «ақгвардияшыл» М.Шоқаевқа материал беріп жатқанын жазады. И.В.Сталин «...мен сынды түсінемін, коммунистердің қызметін сынауға болады. Бірақ жамандық әкелетін сын-біздің сын емес. Бұндай сынға Кеңестер елінде орын болмау керек. Сын буржуазияның қолында коммунизмге, Кеңестер Одағына қарсы құрал болуы мүмкін. Сондықтан мен өзімінің борышым ретінде сіздерден «Ақжол» журналын тез арада қайта құрып, ондағы партияда жоқ зиялыларды қуып, оны коммунистік насихаттың органы ретінде етуге шара қолдануларыңызды сұраймын». И.В.Сталиннің бұл сөзі Қазақстандағы мерзімді басылымға деген сенімсіздікті тудырып, жаппай тексеруге жол берілді. Партияда жоқ зиялылардың мақалаларын жариялау қиынға соқты. Зиялыларға жасырын түрде қуғын басталды. Саяси-ағарту бөлімдері күшейтіліп, мерзімді басылымда үгіт-насихат көзіне айналдрыу шаралары жүргізілді.
Сталиннің 1925 жылғы маусымдағы «Ақжол» газетіне байланысты жорлдаған хатындағы партияда жоқ интелиигенцияға байланысты айтылған пікірлерді өзінше түсініп, басшылыққа алған Ф.И.Голощекин қоғамдық-саяси өмірден қол үзбеген ұлттық интеллигенцияның алғашқы буын өкілерін «буржуазияшыл-ұлтшыл», «алаштық интеллигенция» деп жариялап,соңына түсіп, саяси қудалау және репрессиялық шараларды іске асырды [65] Алайда біз бұл хат дәл сол уақытта іс жүзінде жүзеге асты деп айта алмаймыз. Себебі баспасөзді идеологияландыратын зиялы қауым әлі қалыптаспаған еді. Ал баспасөз редакторлары, ұйымдастырушылары көрнекті қазақ зиялылары еді. Сондықтан 1925 жылға дейінгі аралықта коммунистік, партияның бұл саладағы қызметі толық жүзеге асқан жоқ. Тек алашордашыларды ашық қудалау ғана цензураны орнатты. Алайда, Қазақстан өкіметіне қаулылар түсіп жатты.Олардың негізгі мақсаты - қазақ баспасөзіне айтылған сынан қорытынды шығаруды талап ету. 1925жыл 23 қазанда Орталық Комитеттің Ұйымдастыру Бюросының мәжілісінде «Қазақ басылымдары туралы»арнайы мәселе қаралды. Онда мынандай жетіспеушіліктер атап өтілді:
а) РКП/б/ Қазақ Өлкелік Комитеті тарапынан қазақ басылымдарына басшылықтың нашар болуы;
б) қазақ баспасөз органдарының құрылымының ұйымдастырылу дәрежесінің төмендігі;
в) жергілікті халықтың күнделіктіқажеттігіне журнал мазмұнының сай келмеуі;
г) жалпы оқырмандарға аударма әдебиеттердің жетіспеуі;
Осы олқылықтарды жою мақсатында, Қазақ өлкелік Комитетіне тапсырылды:
1.Партиялық басшылықты күшейту.
2.Басшылық органдарды таңдау және жұмысқа назар аудару.
Сондай-ақ Орталық баспаның қазақ тіліндегі жалпы саяси басылымдарын редакциялық жөндеуден өткізуде олқылықтар болғандықтан, барлық қазақ тіліндегі басылымдарды арнайы саяси редакциядан өткізу жұмысына Ә.Бөкейхановты босату ұсынылды. [66]
Бұндай қаулылар қазақ баспасөзіне үлкен соққы болып тиді, алайда саяси үрдіске жатпайтын ағарту мәселелерін жазуға шектеу салынбады. Сондықтан көптеген қазақ зиялылары тек қана ағарту және ғылым саласымен айналысуға мәжбүр болды. Басқа салаларға қарағанда оларға жол жабылған еді. Ағарту туралы мақалаларды оқып отырсақ кейбір мақалалардың аты мен мазмұны басқа болып шығады. Бұдан мынандай қорытынды шығаруға болады, қудалау басталған соң қазақ зиялылары ағарту және ғылым туралы мақалаларға күдік түспеген соң, өз пікірлерін осы тұрғыдағы мақалалар мазмұнында елеусіз беріп отырды. Сондықтан қазақ зиялыларының саяси-экономикалық көзқарастарын жалпы ағарту туралы мақалалардан табуға болады. Бұл қазақ зиялыларының тарихының ақтаңдақ беттері. Журнал редакторлары белгілі қазақ зиялылары болғандықтан олар партияда жоқ зиялылардың мақалаларын басып отырды.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ДЕРЕКТЕР ТІЗІМІ



  1. Чокаев М. Туркестан под властью Советов. — Алма-Ата: Гылым,
    1993. - 79 с.

  2. Балтабай. Қазақ Университетін ашу туралы //Жаңа мектеп.-
    1925.- №3.-23-27-Б.; Досқараұлы Ж. Оқу-ағарту жұмысы //Жаңа
    мектеп.- 1927.- №2.-14-19-В.

  3. Авксентьевский Д. Казахский Государственный Университет. 2
    издание. —Кзылорда: Казахское Государственное Издательство,
    1927. -53 с.

23.Сапаргалиев Г. Советское государство в борьбе за развитие
социалистической культуры в Казахстане. —Алма-Ата: Издательство . Академии Наук КазССР, 1957. —142 с. 24.Сембаев А. Очерки по истории казахской школы.-Алма-Ата:
Казахское государственное учебно-педагогическое
издательство,1958.-С325. 25.Сулейменов Р., Бисенов X. Социалистический путь культурного
прогресса отсталых народов.-Алма-Ата: «Наука«,1967.-422с. 26.Сулейменов Р. Т. Жургенев.-Алма-Ата: «Казахстан«, 1968.-104 с. 27.Жаманбаев К. Высшая школа в Казахстане.- Алма-Ата: «Казахстан«, 1972.-184 с. 28.Хабиев X. Культурное строительство в Казахстане в период
социалистической реконструьщии народного хозяйства и создания
экономического фундамента социализма (1926-1932 гг.):
Автореф.дис. канд.-Алма-Ата.-1957.-19 с.
29.Утебалиев Ж. История развития народного образования в Казахстане в годы первой пятилетки (1928-32 гг.): Автореф.дис.канд.-Алма- Ата.-1985.-20 с.
ЗО.Абдулкаримова М. Культурно-просветительная работа в Казахстане в 1917-1932 гг.: Автореф.дис.канд.-Алма-Ата.-1975.-32с. ЗІ.Табылдиев X. Қазақстанда сауатсыздықгы жою: тарихи тәжірибе
және тағылым: Докт. дис. автореф. — Алматы.- 1997.—51 с. 32.Таукебаева Ш. Становление государственных учреждений
Казахстана по образованию, культуре и науке (1917-1936 гг.):
Автореф.дис.канд.- Алматы.- 1999.-30 с. 33. Нүрымбетова Г. Ораз Қиқымүлы Жандосовтың қоғамдық-
мемлекеттік қызметі. (1916-1938 жж.): канд. дис. автореф.-
Алматы.- 1995.- 27 б.
>34.Елмурзаева Р. Жизнь и деятельность Смагула Садвакасова:
Автореф.дис.канд.-Алматы.-1997.-27 с. 35.Мамраева А. К. Общественно-политическое развитие Казахстана в
начале XX века и Алихан Бүкейханов: Автореф.дис.канд.-Алматы.-
1997.-27 с. Зб.Сулейменов Р.Б. Этапы изучения культурной революции в
Казахстане //Вопросы историографии Казахстана./Сб.научн.тр.-
Алма-Ата,1983.-С.204-213. 37.Тастанов Ш.Ю. Казахская советская интеллигенция.-Алма-Ата:
«Наука«, 1982.-256 с; Тастанов Ш.Ю. Советский опыт
формирования и развития интеллигенции ' ранее отсталых народов.- Алма-Ата: «Казахстан«,1975.-200с. 38.Карагусов Ж. Казахская советская интеллигенция, рожденная
Октябрем.-Алма-Ата: «Казгосиздат«, 1960.- 142 с. 39.Сулейменов Р.Б. Асфендияров С.Д. и становление советской
исторической науки в Казахстане//Великий Октябрь и' социаольно- экономический прогредс Казахстана (историография: опыт и проблемы)/Сборник научн.тр.-Алма-Ата, 1987.-С.155-183. 40.Иванова Л.В. Формирование советской научной интеллигенции
(1917-1927 гг.): Автореф.дис.докт.-Москва-1982.-47 с. 41.Интеллигенция в политической истории XX века.-Ивановский
Государственный Университет.-1993.-122 с; Интеллигенция России: уроки истории и современность. Тезисы докладов
межгосударственной научно-теоретической конференции.-Иваново: Ивановский Государственный Университет, 1994.-335 с. 42.Куманов В.А. 30-е годы в судьбах отечественной интеллигенции.-
Москва: «Наука«, 1991.-296 с.
43.Сулейменов Р.Б. Выступления участников юбилейной сессии общего собрания АН КазССР//Вестник АН КазССР.-1989.- №8.-С.34-38.; Сулейменов Р.Б. Историография культурной
революции.//Историческая наука Советского
Казахстана./Сб.науч.тр.-Алма-Ата:Гылым,1990.-206с. 44Абжанов Х.М. Формирования и судьбы казахской
интеллигенции//Мысль.-1993.- №5.-С.83-87. 45.Тастанов Ш.Ю. Казахская интеллигенция в ретроспективе и
перспективе.//Мысль.-1995.-№і2.-С.25-30.
46.Нүрпейісов К. Қазақ интеллигенциясының әкімшіл-әміршіл жүйеге ғылым мен мәдениет саласындағы қарсылығы (20-30 жылдар мысалында) // Столичное обозрение.- 1998.- №7. 47.Гурьевич Л.Я. Интеллигенция Казахстана и политика тоталитарного государства в сфере науки и высшего образования.-Алматы: «А.О.Караван«, 1993.; Он же. Тоталитаризм против интеллигенции: из истории политики тоталитарного государства в отношении интеллигенции Казахстана.- Алма-Ата: А/О Караван,
172
ч 1992.- 145 с; Абжанов X. М., Гурьевич Л.Я. Интеллигенция Казахстана: история, теория, современность.- Алматы: 1992.-48 с. І8.Науіі В. ТигкІ8іап ОеЫеііегіпіп тіШ тиса сіеіегі іагіһі. Апкага: Тигк
Іагіһ Кишти, 1995.-213-245-В. 49.Уе1і(іі А. Ви§шіки ТиікШ Тигківіап ұе Уакіп Іагіһі. Сііі I Ваіі уе Кшеұ
ТигШап. 2 Ва§кі. - ЫапЬиі: Акзізеёа МаіЬаазі, 1981.-400 Ъ. )0.Марта Олкотт Казахи.- Калифорния: Издательство университета
Гувер. Серия: исследования о народах СССР.- 1987. ЗІ.Пірманов Ә.Б. Қазақ қоғамының жағдайы және ұлттық
интеллигенция қалыптасуының алғы шарттары мен қызметінің
бағыт-бағдарлары: Докт.дисс. автореф.-Алматы.-1997.-50 б. 52Ауанасова А.М. Национальная интеллигенция Казахстана в первые
годы Советской власти (1917-1923 гг.): Автореф. дис. канд.-
Бишкек, 1993.- 23 с. 53. тұрысбеков А.С. Қазақстан ғылымының қалыптасуы: Канд. дисс.
автореф.- Алматы.- 1996.- 22 б. ^^.Қойгелдиев М.Қ., Омарбеков Т. Тарих тағылымы не дейді?-
Алматы: Ана тілі, 1993.- 208 б.
55.Әбжанов Х.М., Әлпейісов Ә. Қазақ интеллигенциясы мен мәдениеті туралы.- Алматы: Респ.мәдениет қызметкерлерінің мамандығын арттыру.институты, 1992.-127 б. 56. Козыбаев М. Историография Казахстана: уроки истории.- Алма-
Ата: "Рауан", 1990. -135 с. 57.Тәукебаева Ш. Қазақстандағы халық ағарту ісі мекемелерінің
қызметі (1920-30 жж.) // Ақиқат.- 1998.-№6.-86-87-Б.; Она же.
Организация аппарата Наркомпроса КазАССР по руководству
народным образованием (1920-36 гг.) // Вестник высшей школы
Казахстана.- 1997.-№4.-С. 58-62. 58. Омарбеков Т. Мәдени құрылыс тарихы: тапшыл көзқарас
сабақгары // Ақиқат.-1996.- №3.-29-32-Б.; Омарбеков Т.
Сауатсыздықты жою: науканшылдық және оның салдарлары //
Ақикат.- 1996.-№2.-3,0-35-Б.
у59.Жақыпбек С. Қазақ қалай шоқындырылды? // Ақиқат.-1997.-№3.; бО.Елмырзаева Р.С. Сәдуақасов түсындағы бастауыш және орта білім
// Қазақтарихы.- 1995.-№3.-38-42-Б.
61. Панфилова А.М. Советская периодическая печать как исторический источник.- Москва: Издательство Московского университета, 1974.- 64 с; Черноморский М.Н. Источниковедение истории СССР. Советский период.- Москва: "Высшая школа", 1970.-326 с; Козлов В.П. Тайны фальсификации.- Москва: Аспект пресс,1996.- 272 с; Николаева А.Т. Основные этапы развития отечественных источников ХҮІП-ХХ вв.- Москва: МГИАИ, 1975.-67 с.173
62. Казахстан в начале XX века: методология, историография,
источниковедение // Сборник статей. Выпуск IV.-
Алматы,1994.- 120 с.
63. Стрельский В.И.. Основные прңнципы научной критики
йсточников по истории СССР.- Киев: Издательство Киевского
Университета, 1961.- 133 с; Фарсобин В.В. Источниковедение и
его метод : оіщт анализа, понятии и терминологии.- Москва:
Наука, 1983.-231 с; Пронштейн А.П. Методика исторического
источниковедения.- Москва: Издательство Московского
Университета, 1976.- 479 с; Пушкарев Л. Классификация русских
письменных источников по отечественной истории.- Москва:
"Наука",- 1975.- 281с.
64. Тихомиров М.Н. Источниковедение истории СССР. ч.і-Москва:
Соцэкгиз,- 1940.-495 с; Он же. Источниковедение истории СССР.
2-ое издание.- Мосқва: Соцэкгиз, 1962.- 495 с.
\65.Кадыртаева М.А. Доқументальные материалы ЦГА КазССР по истории освоения целинных залежных земель как исторический источник. (1954-58 гг.) : Автореф. дис. канд.-Алма-Ата.- 1974.- 24 с.
66. Сексенбаева Г.А. Доқументы фонда Наркомата земледелия
КазССР по аграрной реформе в Казахстане в 20-е годы
(источниковедческий анализ): Двтореф. дис. канд.- Алматы.- 1994.-
21 с; Жакишева С.А. Баи-"полуфеодалы" в Казахстане на рубеже
20-30- х годов XX в.: историко-источниковедческий анализ
проблемы: Автореф. дис.
канд.- Алматы.- 1996.- 25 с; Севастьянов Г.Д. Источниковедение истории компартии Казахстана (1925-1937 гг.): Автореф. дис. канд.-Алматы, 1990.- 25 с.
67.Кулыпанова А.А. Доқументы Центрального Государственного Архива и архива президента РК по политике коренизации в Казахстане (1920-36 гг.) как исторический источник : Автореф. дис. канд.- Алматы.- 1999.- 30 с.
68. Алдамжаров З.А. Советская историография установления и упрочнения Советской власти в Казахстане: Автореф. дис. докт.-Москва.-1985.-50 с; Абусеитова М.Х. Казахстан и Центральная Азия: политические„ международные и культурные связи (ХҮ-ХҮІІ вв.): Автореф. дисс. докт.-Алматы.-1997.-49 с; Дулатова Д.И. Историография до революционного Казахстана (1861-1917): Автореф.дисс.докт.-Москва.-1986.-50с; Несипбаева К.Р. Современная Англо-Американская историография русской экспансии и колонизации Центральной Азии (XVIII- начало XX в.): Автореф. дис. докт.- Алматы, 1999.- 52 с; Мұқатова О. X. Қазақстандағы аграрлық өзгерістер тарихнамасы (XIX ғасырдың соңы-ХХ ғасыр): Докт.дисс. автореф.-Алматы.-1999.-50 б.; Нурмагамбетова Р. Проблема Алаш и Алаш-Орды в Казахстанской историографии 20-90 годов: Автореф.дис.канд.- Алматы.- 1999.-28с; Шеретов С.Г. Теоретические проблемы мемуароведения (Российская историография 1917-1991 гг.): Автореф. дис.канд.-
Алматы.- 1996.- 30 с.
•69. Сәдуакасүлы С. Халық ағарту мәселелері //Жаңа мектеп- 1925.-ғі-3.- 7-9-Б.; Соныкі. Оқу ісінің кемшіліктері: оларға қарсы шаралар //Еңбекші қазақ-1926.- ғ 2.; Соныкі. Қазақстандағы оқу жұмысыгіың жай-күйі мен кезекті міндет-мақсаттары туралы//Еңбекші қазақ.- 1927.- ғ2.
70. Байтұрсынов А. Баулу мектебі //Жаңа мектеп.-1925.-ғі.-22-27-
Б.; Соныкі. Қазақ арасында оқу жұмыстарын қалай жүргізу
керек? //Қызыл Қазақстан.-1923.- ҒІ4.-12-13-Б.
71. Бөкейханов Ә. Қазақстандағы жалпы міндетті оқу жүргізу
мәселесі // Жаңа мектеп.-1929.- ҒІ0.-18-21-Б.; Соныкі. Алдымен
мектеп үйі керек //Еңбекші қазақ.-1924.- ғЗ.; Соныкі. "Жаңа
мектепті" шығару неге керек болды? //Жаңа мектеп.-1925.- ғі.-
1-6-Б.; Соныкі. Қазақстанда Университет ашу мәселесі // Ёңбекші
қазақ.- 1929.- ғіО.
72. Шонанов Т. Комплекс программасының негізі қалай жасалды?
// Жаңа мектеп.- 1925.- ғ 1.- 13-21-Б.; Соныкі. Қазақстандағы
ғылым-білім, баспа жұмысы.//Қызыл Қазақстан.-1925.- ғ 3-4-5.-
38-40-Б.; Авксентьёвский Д. Аульные школы и программы ГУСа
// Советская степь.-1927.- ғ 1.
73.Кемеңгеров Қ. Мектеп қай тілде болды? // Еңбекші қазақ.-1927.-
74.Қабылұлы I. Білімге үмтылу керек // Еңбекші қазақ.- 1927.- ғ2. 75. Жүргенев Т. Мектептің тұрі, тілі туралы. // Еңбекші қазақ.-
1927.- ғ 3. 76.Аймауытов Ж. Мектеп қандай болуы керек?//Еңбекші қазақ.-1927.
-ғ 1.
77. Жолдыбайүлы. Оқытушыларға, кітап жазушыларға // Жаңа
мектеп. -1925.- ғ 2.-3-4-Б.; Соныкі. Оқу мезгілін үлғайту //
Жаңа мектеп.- 1927.- ғ 2.- 3-4-5-Б.
78. Тоқтыбаев К. Қазақстанда оқу жұмысы және оның келешегі туралы // Жаңа мектеп.-1927.- ғ 7-8.-8-27-Б.; Соныкі. Тағы да оқу
жайында // Қызыл Қазақстан.-1923.- ҒІ5.-21-24-Б.; Соныкі. Оқу
жолдарының тарылуы һәм байланысы // Қызыл Қазақстан.-1923.- ғ 19-21.-73-80-Б. 79.Манайүлы Н. Ағарту майданіріндағы төңкеріс жасау керек. //
Жаңа мектеп.-1929.- ғ 8. -1-16-Б. 8О.Мендешүлы С. Қазақстандағы халық ағарту жұмысының қазіргі
күйі мен келешек міндеті // Жаңа мектеп.-1932.- ғ 7.-1-6-17-Б. 81. Қазақстан Халық Ағарту Комиссары Ж. Залиевпен әңгіме // 1 Еңбекші қазақ.-1924.- ғЗ.; Халық Ағарту Комиссарының
баяндамасы // Еңбекші қазақ.- 1924.- ғЗ
Й.Сәудақасов Ж. Бастауыш мектеп туралы // Жаңа мектеп -
1933.- П2.-1-6.-Б.; Садвакасов Ж. "Коренной недостаток" нашей
школы и пути устранения его // Болыиевик Казахстана.-1933.-
П12.-С.38-41. 83. Кабұлов И. За решительное развертывание национального
культурного строительства // Болыиевик Казахстана.-1933.- №8-9.-
С.56-61. М.Источниковедение истории СССР. Под редакцией И.Д.
Ковальченко.- Москва: «Высшая школа», 1981.- 496 с; ІСовальченко И.Д. Историчесісий источник и историческое познание (методические аспекты).- Томск: Издательство Томского
Университета,1973.- 208 с. 85.Доқументы и делопроизводство. Справочное пособие.- Москва :
Экономика, 1991.- 270 с-С.3-4. 86.Источниковедение. Москва: Российский Гуманитарный
Университет, 1998.-572 с. 87.Тастанов ІП.Ю. Казахская советская интеллигенция.- Алма-Ата:
Наука, 1982.- 256 с.-С. 62. 88.Сорокина Г.Д., Молькова Е.И., Козлов Ю.В. К вопросу о
взаимодействии интеллигенций и власти // Интеллигенция в
политической истории XX века / Сб. науч. тр.- Ивановский
Государственный Университет, 1993.- 112 с- С. 12. 89.Меметов В.С., Данияев А.А. О месте и роли интеллигенции в
политической истории общества // Интеллигенция в политической истории XX века Д Сб. науч. тр.- Ивановский Государственный Университет, 1993.-112 с- С. 3. 90.Голощекин Ф.И. Отчет Казкрайкома РКП(б) у Всеказахстанской
конференции РКП(б). Доклад ответственного секретаря
Казкрайкома РКП(б) т. Голощекина на заседании конференции.-
Кзылорда: Агитпроп ВКП/б/, 1926.- 28 с- С.19.
91. Тастанов Ш.Ю., Сулейменов Р.Б. Интеллигенция и перестройка // Известия АН КазССР.- 1990.- №4.-С. 3-15. 92.ҚРОМА 81-қ.-1-т.-39-іс.-2-п. 93.ҚРОМА 81-қ.-1-т.-91-іс.-50-п. 94.ҚРОМА 81-Қ.-1 т.-15-іс.-146-п. 95.ҚРОМА 81-Қ.-1-Т.-10-ІС.-Ш-П. 96.ҚРОМА 81-қ.-1-т.-47-іс.-64-п.
97. Таукибаева Ш. Организация аппарата Наркомпроса КазССР по * руководству народным образованием (1920-36 гг.) // Вестник
высшей школы Казахстана.- 1997.- №4.- С. 58-62. 98.ҚРОМА 30-қ.-1-т.-93-іс.-2-п. 99.ҚРОМА 81-қ.-1-т.-783-іс.-2-п. ІОО.ҚРОМА 81-қ.-1-т.-1365-іс.-82-п. 101.ҚРОМА81-Қ.-1-Т.-1363-ІС.-Ю-П. ІО^.ҚРОМА 81-қ.-2-т.-30-іс.-15-п.
ОЗ.Сулейменов Р.Б. Великий Октябрь и культурные преобразования і Казахстане.- Алма-Ата: Наука КазССР, 1987.- 86 с.-С. 53. 04.Қойгелдиев М. Қазақстандағы 20-30 жылдардағы репрессиялау
саясаты және қазақ зиялыларының тағдыры.//Ураз
|жандосов— выдающийся государственный деятель и
іросветитель./Материалы научной конференции.- Алматы,1999. С. Ю-23. Ю5.Омарбеков Т. Сауатсыздықгы жою: науқаншылдық және оның
салдарлары.//Ақиқат.-1996.- №2.-30-35-Б. / //106. Сулейменов Р.Б. Историография.культурной революции //
Историческая наука Советского Казахстана / Сб. науч. тр. Алма- Ата: Гылым, 1990.-С. 209.

  1. ҚРОМА 81-Қ.-2-Т.-31-ІС.-172-П.

  2. ҚРОМА 5-Қ.-П-Т.-372-ІС.-1-П.

  3. Әбжанов X. Мәдени құрылыстың ақтандақгары // Қазақ

тарихы.- 1993.- 47-50-Б.

  1. ҚРОМА 30-қ.-3-т.-371-іс.-1-п.

  2. ҚРОМА 81-қ.-3-т.-371-іс.-1-п.

  3. ҚРОМА 30-қ.-4-т.-292-іс.-1-п.

  4. ҚРОМА 81-Қ.-3-Т.-600-ІС.-Ш-П.

  5. ҚРОМА 5-қ.-17-т.-1-іс.-3-п.

  6. ҚРОМА 5-қ.-10-т.-17-іс.-3-п.

  7. ҚРОМА 81-Қ.-4-Т.-П0-ІС.-9-П.

  8. Культурное строительство в Казахстане. 1933-июнь 1941 г.

Сборник доқументов и материалов.- Алма-Ата: Казахстан, 1985.- 283 с.

  1. ҚРОМА 81-қ.-3-т.-2-іс.-4-п.

  2. ҚР ПА 140-қ.-1-т.-6а-іс.-1-п.

  3. ҚРОМА81-қ.-1-т.-1-іс.-14-п.

  4. ҚРОМА 81-Қ.-1-Т.-81-ІС-239-П.'

122. Асанова С.А. К вопросу о понятии "национальная
интеллигенция" // Вопросы истории, историографии и
источниковедения Казахстана / Сб. статей молодых ученых.
Выпуск ІУ.-,Алматы, 1993. -С. 11-12.

  1. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-258-іс.-41-п. '

  2. Сулейменов Р. Выступления участников юбилейной сессии
    общего собрания АН КазССР // Вестник АН КазССР.- 1989.-№

8- 34-38-Б.

  1. Таукебаева Ш. Қазақстандағы халық ағарту ісі мекемелерінің
    қызметі (1920-1930жж.)//Ақиқат.-1998.- №б.-86-87-Б.

  2. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-105 -іс.-53-п.

127. ҚР ПА 139-қ.-1-т.-266-іс.-1-п.
, 128. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-86-іс.-94-п.

  1. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-45-іс.-24-п.

  2. ҚРОМА81-қ.-1-т.-48-іс.-61-п.

  1. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-41-іс.-203-п.

  2. ҚР ПА 139~қ.-1-т.-13а-іс.-103-п.

  3. ҚРОМА 81-Қ.-1-Т.-429-ІС.-17-6.

  4. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-342-іс.-37-п.

  5. ҚР ПА 139-қ.-1-т.-545а-іс.-7-п.

  6. Умаров И. Ученая деятельность А.Б. Байтурсынова // Труды

общества изучения Казахстана.-1922. вып. 3.- 213 с.-С. 7.
137. Дулатов М. Ахмед Байтурсынович Байтурсынов // Труды
эбщества изучения Казахстана.-1922. ңып. 3.- 213 с- С. 17.

  1. ҚРОМА81-қ.-1-т.-564-іс.-10-п.

  2. ҚР ПА 139-Қ.-1-Т.-8186-ІС.-11-П.

  3. ҚР ПА 139-Қ.-1-Т.-12И6-ІС.-5-П.

  4. ҚР ПА 141-қ.-1-т.-492-іс.-129-п.

  5. ҚРОМА 81-Қ.-1-Т.-П96-ІС.-48-П.

  6. ҚР ПА 141-қ.-1-т.-486б-іс.-12-п.

  7. ҚР ПА 141-Қ.-1-Т.-Ю43-ІС.-370-П.

  8. ҚРОМА 81-Қ.-2-Т.-16-ІС.-187-П.
    ■'146. ҚРОМА 81-қ.-4-т.-31-іс.-151-п.




  1. ҚРОМА 81-қ.-4-т.-3-іс.-242-п.

  2. ҚРОМА 81-қ.-2-т.-24-іс.-8-п.

  3. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-1445-іс.-55-п.

  4. ҚРОМА81-қ.-1-т.-1361-іс.-5-п.

  5. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-1379-іс.-1-п.

  6. КР0МА81-қ.-1-т.-1489-іс.-4-п.

  7. ҚРОМА 81-Қ.-2-Т.-31-ІС.-172-П.

  8. ҚРОМА 81-қ.-3-т.-75-іс.-2-п.

  9. ҚРОМА81-қ.-1-т.-377-іс.-75-п.

  10. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-8-іс.-15-п.

• 157. ҚРОМА81-қ.-1-т.-61-іс.-27-п.

  1. Абаимов Н. Октябрь в просвещении // Советская Киргизия.-
    1924.-№10.-С. 15-23.

  2. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-56-іс.-6-п.

160. Абдулкаримова М. Культурно-просветительная работа в
Казахстане в 1917-1932 гг.: Автореф. дис. канд.- Алма-Ата.- 1975.-
422 с- С. 21. 161. ҚРОМА 5-қ.-3-т.-19-іс.-11-п.

  1. ҚРОМА 5-қ.-3-т.-17-іс.-7-п.

  2. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-779-іс.-238-п.

  3. Школьные работники и их переподготовка в КССР // Советская

Киргизия.- 1923.- №1.-С.65-66.

  1. ҚРОМА81-қ.-2-т.-5-іс.-32-п.

  2. ҚРОМА'81-қ.-1-т.-1332-іс.-73-п. .

  3. ҚРОМА 81-Қ.-2-Т.-И-ІС.-180-П.

  4. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-1014-іс.-4-п.

  5. Дигитаева Л.Д. Доқументальное наследие Ураза Джандосова по
    фондам архива президента // Ураз Джандосов- выдающийся

государственный деятель и просветитель / Материалы научной конференции.- Алматы: Қазақ Университеті, 1999.- 81 с- С. 38.

  1. Нурпеисов К. Назревшая потребность к достижению высшей
    культуры // Наука Казахстана.- 1998;- №10.

  2. Ураз Джандосов. Доқументы и публицистика (1918-1937 гг.). в
    двух томах. том 2.- Алматы: ТОО "Издательский дом "Казахстан",
    1999.-304 с- С. 120.

  3. ҚРОМА 81-қ.-4-т.-8-іс.-290-п.

  4. ҚРОМА 81-Қ--1-Т.-1394-ІС.-31-П.

  5. ҚРОМА 81-қ.-4-т.-9-іс.-57-п.

  6. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-1455-іс.-305-п.

  7. ҚРОМА 81-қ.-3-т.-174-іс.-40-п.

  8. ҚРОМА 81-Қ.-3-Т.-Ю82-ІС.-17-П.

  9. ҚРОМА 81-қ.-3-т.-673-іс.-56-п.

  10. ҚРОМА ЗО-қ.-З-т.-119-іс.-Ю-п.

180. ҚРОМА 81-қ.-4-т.-1260-іс.-3-п.
{81. ҚРОМА 30-Қ.-5-Т.-8Ю-ІС.-40-П.

  1. ҚРОМА81-қ.-2-т.-31-іс. -142-п.

  2. ҚРОМА 81-қ.-3-т.-175-іс.-28-п.

  3. ҚРОМА 81-қ.-3-т.-837-іс.-63-п.

  4. ҚРОМА 30-қ.-3-т.-140-іс.-4-п.

  5. ҚРОМА ЗО-қ.-З-т.-ЮбЗ-іс.-7-п.

  6. ҚРОМА81-қ.-3-т.-775-іс.-18-п.

  7. Ленин В.И. Полное собраниё сочинений. Т. 41. С. 403.

  1. Корнажевская Л.А. Формирование новой интеллигенции //
    Интеллигенция России : уроки истории и современность. /

Тезисы докладов межгосударственной научно-теоретической
конференции.- Иваново: Ивановский Государственный
•Университет, 1994,- 335с- С. 164.
190. Гараевская И.А. "Политика штампирования интеллигенции"
и технаризация сознания инженеров // Интеллигенция России:
уроки истории и современность. / Тезисы докладов
межгосударственной научно-теоретической конференции.-
Иваново: Ивановский Государственный Университет, 1994.- 335с- С. 203.

  1. Голощекин Ф.И. Десять лет пройденных и предстоящие
    задачи.- Алма-Ата: Государственное издательство РСФСР.
    Казахское краевое отделение, 1930.-42 с- С. 16.

  2. Коммунистическая партия Казахстана в резолюциях и решениях
    съездов конференции и пленумов.Т.1(1921-1927гг.).-Алма-
    Ата:Казахстан, 1981.-403 с-С.108.

193. КПСС в резолюциях и решениях съездов, конференции и
пленумов ЦК. Т.3.( 1922-25гг.)- Москва: Издательство
политической литературы, 1984.- 494 с- С. 21.94. Казахстанская краевая партийная организация в резолюциях и
решениях конференции и племумов крайкома. Т.2. (1928-37гг.)-
Алма-Ата: Казахстан, 1981.-384 с- С. 15.

  1. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-976-іс.-166-п.

  2. ҚРОМА81-қ.-1-т.-562-іс.-1-п.

197. Белышев И.С., Кузьмичев А.С. Формирование интеллигенции в
, вузах и техникумах в 1917-1928 годах // Интеллигенция в
политической истории XX века / Сб. науч. тр. — Иваново, 1993.-102 с- С. 42.

  1. ҚРОМА 81-Қ.-1-Т.-1194-ІС.-8-П.

  2. ҚРОМА 81-қ.-1-т.-563-іс.-7-п.

Ю0. Исабек Б. Академик Р.Б. Сүлейменов. Қазақстан тарихын
зерттеудегі үлесі және ғылыми ұйымдастырушылық
дызметі: Канд. дис. автореф.г Алматы.- 1999.- 30 б.- 15-Б.
Ю1. ҚРОМА 81-Қ.-3-Т.-1086-ІС.-40-П.
Ю2.Панфилова А.М. • Советская периодическая печать как исторический источник.-Москва: «Высшая школа«, 1970.-326 с-С.2. ЮЗ. ҚР ПА 14Г-қ.-1-т.-377-іс.-2-п.

  1. ҚР ПА 141-қ.-1-т.-487-іс.-72-п.

  2. ҚР ПА 141-қ.-1-т.-479а-іс.-1-п.

  3. Сейталиев Қ. Қазақстанда жоғары педагогикалық білім берудің
    дамуы.- Алматы: Республикалық баспа кабинеті, 1996.- 154 б.-

218. Тоқтыбаев К. Қазақстанда оқу жұмысы және оның келешегі
туралы // Жаңа мектеп.- 1927.- №7-8.-8-27-Б.
і 219. Сейталиев К. Н. Манаев- көрнекті ағартушы педагог // Қазақстан жоғары мектебі.- 1998.- №2.-130-133-Б.

  1. Бөкейханов Ә. Қазақстандағы жалпы міндетті оқу жүргізу
    мәселесі//Жаңа мектеп.- 1929.- №10.- 18-21-Б.

  2. Сәдуақасов Ж. Бастауыш мектеп туралы // Жаңа мектеп.-
    1933.- №2.- 1-6-Б.

222. Қозыбаева Г. Жаңа өмірдің жаршысы // Қазақстан коммунисі.-
1985.-3 март.- 91-93-Б.

  1. А. Байтұрсынов. Қазақ арасында оқу жұмыстарын қалай жүргізу
    керек? // Қызыл Қазақстан.- 1923.-№І4.-12-13-Б.

  2. Тоқтыбаев К. Тағы да оқу жайында // Қызыл Қазақстан.- 1923.-
    №15.-21-24-6.




  1. Тоқтыбаев К. Оқу жолдарының тарылуы һәм байланысы //
    Қызыл Қазақстан.- 1923.- №19-21.-73-80-Б.

  2. Шонанов Т. Қазақстандағы ғылым-білім, баспа жұмысы //
    Қызыл Қазақстан.- 1925.-№3-4-5.-38-40-Б.

  3. Сәдуақасов С. Жала //Қызыл Қазақстан.-1927.-№3-4.-21-31-Б.

  4. ҚР ПА 141-қ.-1-т.-395-іс.-232-п.

  5. Севастьянов Г. Партия тарихы, және баспасөз // Қазақстан
    мектебі.- 1990.-№10.- 12-14-Б.

  6. Голощекин Ф.И. Завершим пятилетку в четыре года //
    Болыпевик Казахстана.- 1932.- №1.-3.- С. 12-30.

  7. Дейнега Т. Коренизация школы — важнейшая задача
    осуществяения ленинской национальной политики //
    Большевик Казахстана.- 1932.- №2-3.- С.39-43.

  8. Кабұлов И. За решительное развертывание национального
    культурного строительства // Болыпевик Казахстана.- 1933.-
    №8-9.-С.56-61.

  9. Садвакасов Ж. "Коренной недостаток" нашей школы и пути
    устранения его // Болыиевик Казахстана.- 1933.- №12.-С.38-41.

  10. Жургенев Т. Задачи школ Казахстана в новом учебном году //Большевик Казахстана.- 1936.- №9.-С.62-68.

<Ш. Қазақстан Халық Ағарту Комиссары Ж. Залиевпен әңгіме // Еңбекші қазақ.- 1924.-№3.

  1. Халық Ағарту Комиссарының баяндамасы // Еңбекші қазақ.-
    1924.- №6.

  2. Бөкейханов Ә. Алдымен мектеп үйі керек // Еңбекші қазақ.-
    1924.-№3.

  3. Сәдуақасов С. Оқу ісінің кеМшіліктері : оларға қарсы шаралар //
    Еңбекші қазақ.- 1926.-№2.

  4. Әуезов М. Ағарту жұмысы- алда болсын // Еңбекші қазақ.-
    1926.-№2.

  1. Байтасүлы Ә. Мектеп тілі туралы // Еңбекші қазақ.- 1927.- №2.

,11. Аймауытов Ж. МамандЫқ оқуының жүйесі қандай болу керек? // Еңбекші қазақ.- 1927.- №2.

  1. Сәдуақасов С. Қазақстандағы оқу жұмысының жай-күйі мен
    кезекті міндет- мақсаттары туралы // Еңбекші қазақ.- 1927.-
    №2. •

  2. Аймауытов Ж. Мектеп жасындағы балалар тәрбиесінің жүйесі //
    Еңбекші қазақ.- 1927.- №2.

  3. Бөкейханов Ә. Кеңес мектебінің негізі // Еңбекші қазақ.- 1927.-
    №10.

  4. Бөкейханов Ә. Қазақстанда университет ашу мәселесі.//Еңбекші
    қазақ.-1929.-№Ю.

  5. Садвакасов С. О состоянии аульной школы и путях ее
    укрепления // Советская степы- 1926.-№І2.

  6. Авксентьевский Д. Аульные школы и программы ГУСа.//
    Советская степь: -1927. - № 1.

  7. Қозыбаев М. Ғұмырнама жанрын зерттеу мәселелері // Қазақ
    тарихы.- 1997.- №4.- 37-43-Б.

жүктеу/скачать 0.6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2



©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет