Кудушева нургайша ахметжановна
жүктеу/скачать 1.32 Mb.
|
| 1 бөлім бойынша тұжырым
Жүргізілген теориялық және әдістемелік талдау келесі қорытындыларды жасауға мүмкіндік береді: Өзіндік тиімділік оның субъективті сипаттамасы ретінде өзінің құрылымын қабылдайтын, кәсібилендіру процесінде белгілі бір функцияларды орындайтын, белгілі бір даму динамикасына ие жүйелі құбылыс. Ғылымда өзіндік тиімділік мәселесін зерттеу пәні ретінде әрекет ететін зерттеулер іс жүзінде аз болғанымен, қазіргі кезде бұл құбылысты зерттеуде шекаралардың біртіндеп кеңеюі байқалды, олар бүгінде жасөспірімнен ересектерге дейін әр түрлі жасты және әр түрлі салаларды қамтиды: кәсіби еңбек (басқарушылық, педагогикалық, әскери), қарым-қатынас, білім. Өзіндік тимділік ұғымы келесідей нақтыланады: өзіндік тиімділік – бұл адамның алдағы мінез-құлқын, іс-әрекетін, қарым-қатынасын және оның өзіне деген сенімін жүзеге асыруда және күтілетін объективті және субъективті нәтижеге қол жеткізуде оның мүмкіндіктері мен қабілеттері туралы идеяларының үйлесімі. Өзіндік тиімділік – бұл ішкі жүйелермен, үрдістермен және нәтижелермен байланысты, бірақ олармен шектелмейтін өзін-өзі тану білімі. Мазмұны жағынан оның жағдаяттық ерекшелігі бар. Өзіндік тиімділіктің әртүрлі түрлерін ажырату критерийі субъектінің өз идеясына сәйкес белгілі бір қызмет түрлерінде, әрекетте, мінез-құлықта өнімді түрде жүзеге асырылатын және оның өзіне қатысты психологиялық ерекшеліктері болып табылады. Осы критерийге сүйене отырып, белсенділікті, коммуникативтілікті және тұлғаның өзіндік тиімділігін ажырату ұсынылады. Студенттің тұлғалық өзіндік тиімділігі–бұл кәсіби қызмет жағдайларында ол өзінің алдына қойылған міндеттерді сәтті орындауды қамтамасыз ететін, осы қасиеттердің күрделі кешенін нақты құрал ретінде жаңартып, білікті қолдана алатынына және оның өзіне деген сенімділігі туралы идеялардың жиынтығы. Өзіндік тиімділік мінез-құлық жетістіктерінің тәжірибесімен байланысты. Даму үрдісінде жеке қасиеттердің психикалық бейнелері танымдық мүмкіндіктері мен әлеуметтік өзара әрекеттесу формаларының өзгеруіне сәйкес өзгереді. Өзіндік тиімділік тұжырымдамасына әртүрлі ғылыми көзқарастарды жүйелеп, М.И. Гайдар бұл құбылыс адамның объективті және субъективті табысқа жетуді күтіп, кез-келген қызметті тиімді орындау мүмкіндігі мен қабілеті туралы идеясымен байланысты деп санайды. Қоршаған ортаны бақылау үрдісінде жетістікке жеткен тұлғалар өздерінің мінез-құлқына көбірек назар аударады және реакциялардың жаңа тиімді түрлерін үйренуге қабілетті болады. Студенттік шақта әлеуметтік қатынастар өзіндік тиімділікті қалыптастыруда жетекші рөл атқарады, бұл жастардың танымдық қабілетінің артуына, оның қоршаған ортасының кеңеюіне және рөлдік таңдау ауқымына байланысты. Өзіндік тиімділігі жоғары тұлға өзін-өзі жетілдіру, жетістікке жету, білім аясын кеңейту, кәсіби құзыреттілік деңгейін арттыру, бәсекеге қабілетті, стресске төзімді, табанды, өзін ұйымдастыру, өзін-өзі дамыту, өзін құрметтеу, мақсат қоя білушілік және т.б сияқты тұлғалық қасиеттерге жақындататын қабілеттерді барынша іске асыруға бағытталады. жүктеу/скачать 1.32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|