Курсовая работа (проект)
Бастауыш сыныптардағы пәндік оқыту жүйесінің теориялық негіздері, оның артықшылықтары мен кемшіліктері
жүктеу/скачать 73.08 Kb.
|
| 1Бастауыш сыныптардағы пәндік оқыту жүйесінің теориялық негіздері, оның артықшылықтары мен кемшіліктері
Бастауыш сыныптардағы пәндік оқыту жүйесінің мәні Білім-мемлекеттің маңызды салаларының бірі. Бұл жалпы қоғамның және оның әрбір мүшесінің дамуының негізі. Сондықтан жақында білім беру сапасын басқаруға, білім беру ұйымдарының персоналын таңдауға, білім беру процесін оңтайлы түрде реттеуге және ұйымдастыруға көп көңіл бөлінді. «Білім беру сапасын басқару негізінен мемлекет пен оның органдарының міндеті болып табылады, өйткені білім беру саласы дәстүрлі түрде мемлекеттің негізгі міндеттерінің бірі болып табылады. Жеке білім беру ұйымдары қазір таралуда, бірақ олар онша танымал емес. Мемлекеттік білім беру жүйесі мемлекеттік стандарттар негізінде үнемі жаңартылып, ұйымдастырылып отырады, сондықтан қарапайым мектепте де жақсы білім алуға әбден болады»[1]. Соңғы жылдары мектепте оқыту жүйесін ұйымдастыру көбірек сұрақтар туғызуда. Білім беру процесінің дәл өтуі, сайып келгенде, бұл білімнің қаншалықты өзекті болатынына, балалардың оларды оңай қабылдап, қолдана алатынына, мектепте оқуға қызығушылық пен пайда әкелетініне әсер етеді. Көптеген эксперименттер мен зерттеулер бастауыш сыныптардағы дәстүрлі оқыту жүйесінің білім беру процесінің тиімділігін төмендететін бірқатар кемшіліктері бар екенін көрсетті. Дәстүрлі оқыту жүйесі, әдетте, негізгі пәндерді – орыс тілін, оқуды, математиканы, қоршаған әлемді – «бастауыш сынып мұғалімі»мамандығы бар бір мұғалім жүргізетін сабақтарды ұйымдастыру формасын білдіреді. Сабақтар бір бөлмеде өтеді, басқа оқытушылар тек бейнелеу өнері, музыка, дене шынықтыру сабақтарына арналған, Дегенмен кейбір білім беру мекемелерінде бұл сабақтарды бір оқытушы жүргізеді. Оқыту жүйесін дәл осы формада ұйымдастыру, әдетте, бастауыш мектеп жасындағы балаларда бейімделу оңайырақ болатындығымен түсіндірілді. Балабақшадан мектепке көшу тегіс болады, өйткені балалар бәрін таныс түрде қабылдайды, тек мұғалімнің орнына қазір олардың көп уақытын олармен бірге өткізетін және оларды оқыту мен тәрбиелеумен айналысатын бастауыш сынып мұғалімі бар. Алайда, іс жүзінде бәрі бір қарағанда оңай емес. Дәстүрлі оқыту жүйесі, сайып келгенде, ең толық білім алуға, білім беру процесін оңтайлы ұйымдастыруға кедергі келтіретін бірқатар факторларды ескермейді. Сонымен қатар, оқу нәтижелерінің төмендеуінің негізгі себебі, әдетте, мұғалім мен оқушы арасындағы қарым-қатынас болып табылады. Дәстүрлі оқыту жүйесінде оқушы өз білімін үйреніп қалған бір адам бағалайтынына үйренеді. Сонымен қатар, 5-сыныпта оқушылар бірнеше мұғалімдермен жұмыс істеуге күрт қайта құрылуы керек болған кезде, олар оқу процесінде үлкен проблемаларға тап болады, нәтижелердің төмендеуі, оқуға деген ынта мен қызығушылықтың төмендеуі. Болашақта, егер бұл жағдай қалыпқа келмесе, бұл өте ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін. Бұл мәселені шешу үшін бастауыш мектепке арналған жаңалық әзірленді және зерттелді – бірінші сыныптан бастап бірден пәндік оқытуды ұйымдастыру. Пәндік оқыту-бұл оқушыларды оқытудың сынып-сабақ формасының нұсқасы, оның негізінде пән мұғалімі оқушылардың әр пәнін оқытады, ал сыныпты жалпы басқаруды сынып жетекшісі жүзеге асырады. Дәстүрлі отандық оқыту жүйесінде ол бесінші сыныптан бастап орта мектептің негізгі және жоғары сатыларына тән. Бастауыш мектепте біздің білім беру жүйемізде дене шынықтыру, сурет салу, ән айту, шет тілін қоспағанда, оқу бағдарламасының барлық пәндері бойынша оқытуды "бастауыш сынып мұғалімі"мамандығы бойынша қажетті білімі бар бір мұғалім жүргізеді. Бастауыш мектепте негізгі пәндерді бір мұғалім оқытудың дәстүрлі және таныс түрі ретінде қабылдайды, бірақ бастауыш мектепте пәндік оқыту кез-келген инновация сияқты мұғалімдердің, ата-аналардың және тіпті балалардың белгілі бір алаңдаушылығын, қорқынышын және қабылдамауын тудыратын маңызды жаңалық болып саналады. Бастауыш мектепте пәндік оқыту жүйесін енгізу-күрделі инновациялық процесс. Ол қоғам мен мемлекет жалпыға бірдей мемлекеттік білім беру жүйесінің алдына қойған мақсаттарына сәйкес жалпы бастауыш мектепте білім беру процесінің тиімділігін қамтамасыз ету үшін оқыту мен тәрбиелеудің неғұрлым оңтайлы нысаны мен тәсілдерін жаңартуды және енгізуді қамтиды. «Бүгінгі таңда пәндік оқыту жүйесін енгізудің маңызды міндеті бастауыш мектепте білім беру мен тәрбиелеудің сапасын арттыру, мемлекеттік білім беру стандарттарының талаптарын сақтау болып табылады. Бүгінгі білім беру жүйесі бағдарламада көзделген білімнің үлкен көлемін берумен ғана шектелмейді. Енді оқытудың негізгі міндеті негізгі білім беру, оқушыны қажетті және ең өзекті ақпаратты өз бетінше іздеуге және игеруге үйрету, білімді іс жүзінде дамыту және қолдану болып табылатын білім берудің іргелі жүйесі аса маңызды болып табылады»[2]. Оқытудың пәндік жүйесі студенттердің ақпаратты талдау, оны дамыту және қолдану, қолда бар ақпарат арасындағы байланысты қалыптастыру, әртүрлі пәндер бойынша білім жүйесін қалыптастыру дағдыларын игеруіне ықпал етеді. Әрине, мұндай оқыту жүйесі әр мұғалімнен әлдеқайда жоғары біліктілікті, сабақтарды мұқият және қызықты ұйымдастыруды, әр оқушыға жеке көзқарасты, ата-аналармен кері байланысты ұйымдастыруды қажет ететіндігімен сипатталуы мүмкін. Алайда, тіпті бұл қиындықтар бастауыш сынып оқушыларына арналған осы оқыту жүйесінің оң жақтары мен нәтижелеріне сәйкес келе алмайды. Бұл жағдайда ақпарат әр сабақта әр түрлі қабылданады. Оқушылар бастапқыда пәндердің әрқайсысына қатысты белгілі бір артықшылықтар мен мүдделерді қалыптастырады. Сабақтар әр түрлі болады, ақпарат оңай және тез қабылданады. Бастауыш мектепте қолданыстағы оқыту жүйесін жаңғырту және жетілдіру және пәндік оқыту негіздерін енгізу сонымен қатар бастауыш сынып оқушысының алдында тұрған бейімделу мәселелерінің көпшілігін шешуге мүмкіндік береді. Пәндік оқыту бірлескен танымдық және практикалық іс-әрекет процесінде мұғалім мен оқушының тығыз ынтымақтастығына жағдай жасайды. Пәндік оқытудың маңызды сәті-оқу процесінде оқушылардың өзіндік іс-әрекетінің шарттарын сақтау. Оқушылар мектепте өздігінен қозғалады, асханада және пән мұғалімдеріне көмектеседі. Оқытудың бұл түрі сабақтан тыс уақытта өткізілетін тәрбие жұмысын жетілдіруге ықпал етеді, өйткені пән мұғалімі сабақтан тыс іс-шараларды: пәндік апталарды, одақ жиындарын, сынып сағаттарын, викториналарды, спорттық іс-шараларды, экскурсияларды, театрға жорықтарды және т. б. неғұрлым білікті және мазмұнды дайындауға мүмкіндік алады. «Үлкен артықшылығы-оқытуды өз саласының кәсіпқойлары болып табылатын мұғалімдердің бүкіл тобы жүзеге асырады, бұл балаларға оқытудың басынан бастап басым пәндерді таңдауға мүмкіндік береді. Бұл оқытудың жоғары сапасына да, мұғалімнің жеке басына да байланысты. Қарым-қатынас шеңбері тек бастауыш сынып мұғалімдерімен шектелмейді, бұл бүгінгі күннің талаптарына сәйкес келеді» [3]. Бастауыш мектепте пәндік оқыту бастауыш сынып оқушыларының оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудың барлық инновациялық және дәстүрлі формаларына оңай бейімделуіне көмектеседі, оқытудың екінші кезеңіне өту кезінде жұмсақ жағдай жасайды, мұғалімдердің кәсіби өсуін және олардың педагогикалық қызметінің тиімділігін қамтамасыз етеді. Бастауыш мектепте пәндік оқыту жаңа технологияларды игерудің маңызды шарты болып табылады. Осылайша, білім берудің заманауи шарттары мен талаптары, оқыту жүйесіне деген көзқарастың өзгеруі ең заманауи оқыту жүйелерін енгізуді талап етеді. Бұл бастауыш мектепте оқуға да қатысты. Дәл осы жылдары оқу қабілеті, зейінді шоғырландыру, оқу іс-әрекетіне қызығушылық, мұғаліммен және ұжыммен қарым-қатынас орнату қабілеті сияқты маңызды дағдылар қалыптасады. жүктеу/скачать 73.08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|