Курстық жұмыс Тақырыбы: «Қазіргі заман талабына сай шетел тілін оқытудың мақсаты» Орындаған: «ияк-18-01» тобының студенті Жангазиева У. Г ғылыми жетекшісі: Үмбетова Қ. Е. «Шетел тілдері» оқу-әдістемелік бірлестік жетекшісі 2020 ж
жүктеу/скачать 48.88 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.1. Шет тілін үйренуде тəрбиелік аспектілері.
| Курстық жұмыстың құрылымы: зерттеу жұмысы кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1.Оқу-тəжірибелік аспект бойынша шет тілін оқыту 1.1. Шет тілін үйренуде тəрбиелік аспектілері. Шет тілі — қазіргі заманның талабына сай, қоғамның әлеуметтік-экономикалық, ғылыми-техникалық және мәдениет дамуының қайнар көзі. Қазір шет тілін оқыту әдістемесінің деңгейі жоғары. Тілді оқытуда интерактивтік тәсіл, ойындар, екеуаралық пікірталастар, сонымен бірге ақпараттық технология, интернет, компьютер қолданылуда.XXI ғасыр табалдырығын білім мен ғылымды инновациялық технология бағытымен дамыту мақсатымен атауымыз үлкен үміттің басты нышаны болып табылады.Ұрпағы білімді халықтың болашағы бұлыңғыр болмайды дегендей, жас ұрпаққа саналы, мән мағыналы, өнегелі тәрбие мен білім беру бүгінгі күннің талабы.Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы барысында орта білім берудің жүйелі реформалануы қоғамдық тұрғыдан үлкен маңызға ие. Білім беруді реформалауды жүзеге асырудың және бір маңызды сипаты қазіргі уақыттағы оқыту үрдісін технологияландырудың қажеттілігінен туып отыр.Мектептерде оқу сапасын жақсартуда әр түрлі жаңа технологияларды пайдалану тәжірибеге еніп, өз деңгейінде нәтижелер беруде. Елімізде білім беру саласында қазір демократияландыру, ізгілендіру іске асырылуда. Ағылшын тілі ана тілімен қоса оқушының сөйлеу қабілетін және жалпы дамуын ғана жетілдіріп қоймайды,оны өзін қоршаған айналасындағы адамдармен қарым – қатынас мәдениетіне де үйретеді. Оқушының шетел тілінде сөйлеу қабілетін жетілдіру мектепте берілетін білім мазмұнының негізгі мақсаты болып табылады, оқулықпен және басқа оқушылармен қарым – қатынас барысында оқушы барлық пәндерді меңгереді. Шетел тілін оқушыларға үйреткенде біз оларға басқа халықтың мәдениетіне әрі дүниежүзі мәдениетіне жол ашамыз, басқа халықтармен қарым–қатынас жасауға мүмкіндік туады.Қазақстан Республикасы әлемдік бірлестікке кірген заманда білімнің рөлі мен маңызы артты. Мәдениетті жоғары XXI – ғасыр адамын қалыптастыру міндеті білім беру ісін ірілендіру қажетті мектеп пен қоғам алдында жаңа маңызды мәселелер қойып отыр. Жалпы орта білім беретін мектептерде шетел тілдерінің мазмұны анықталып, оған қойылатын талаптар нақтылануда. Шетел тілін ана және орыс тілімен қатар оқыту арқылы мұғалім оқушылардың тыңдап түсіну, сөйлеу, оқу және жазу іскерліктері мен дағдыларын жетілдіріп қана қоймайды, оларды өзін қоршаған айналасындағы адамдармен қарым – қатынас мәдениетіне де үйретеді. Оқушылардың шетел тілінде сөйлеу қабілеттерін жетілдіру мектепте берілетін бүкіл білім мазмұнының негізгі мақсаты болып табылады. Шетел тілі арқылы оқушылар әлемді таниды, тілін оқып жатқан елдің мәдениетімен, өмірімен танысады.Шетел тілінде оқушылар дұрыс қарым – қатынас жасай алу үшін, олар ауызша айтылған сөзді тыңдап түсінулері тиіс Шетел тілінің қызметі – оқушыларды өздері үйреніп жатқан тілде сөйлейтін халықпен түсіністік, ортақ көзқарас орнатуға дайындап, тәрбие, білім беріп әрі жеке басын, өмірге көзқарасын жан – жақты дамыту. Шетел тілі пәні бойынша білім мазмұнына тақырыптар, қарым – қатынас ситуациялары, мәтіндер, тілдік материалдар; лексикалық, грамматикалық, фонетикалық, практикалық біліктер, сөз әдептері, оқу әрекетінің тиімділігін іске асыратын жалпы оқу білік дағдылары жатады. Шетел тілін әдістемедегі оқытудың мақсаты мектеп оқушыларының осы пәнді оқып-үйренуінің жоспарланған нәтижелері деп түсініледі. Олар бағдарламамен - мемлекеттік құжатпен анықталады және әр мұғалімге міндетті. Бағдарлама барлық оқу курсының, әр кезең мен сыныптың мақсаттарын ұсынады. Орта мектепте шет тілін оқыту практикалық, жалпы білім беру, білім беру және дамыту мақсаттарын көздейді.Олардың барлығы өзара байланысты және тәуелді, практикалық мақсат жетекші болып табылады. Бұл мақсат сөйлеу әрекетінің барлық түрлерін бағдарламада белгіленген шекте игеруді көздейді. Оқу-тәжірибелік аспект бойынша шет тілін оқыту заман талабына сай болып табылады. Шет тілін оқытудың мақсаты отандық әдіс тәсілдерде төрт аспект арқылы беріледі: оқу-тәжірибелік; тәрбиелік; ұйымдастырушы; дамушы. Әрбір көрсетілген аспектіні толығырақ қарастырайық. Студенттер шет тілін қатынас кұралы ретінде меңгеріп және оны ауызша және жазбаша сөйлеуде қолдана білуі керек. Тілді оқыту қызметінің төрт түрін, атап айтқанда: рецептивтік - тыңдау және оқу, продуктивтік -айту және хат жазу, сондай-ақ, осылармен байланысты тілдің үш түрлі аспектілері: лексика, фонетика, грамматиканы меңгеру мәселелерін қарастырамыз. Шет тілін меңгерудегі оқу тәжірибелік аспект тілдесудің барлық формаларын және тілдің барлық функцияларын, яғни жеке тұлғалар арасындағы өзара тілдесудің қажеттілігін, адам баласының рухани әлемін байытуын, өз пікірін қорғауын, отандық мәдениетті насихаттауын, халықтар арасындағы достығын, экономикалық және саяси дамуын меңгеруді ұйғарады. Шет тілін үйренуде тәрбиелік аспект окушының әлемдік көзқарасын, идеялық сенімін, патриоттығын, әдептілігін, қоршаған ортада өзіне жауап беруін және де жеке тұлғаның эстетикалық және рухани дамуын жүйелеуді негіздейді. Тәрбиелеуді этикалыққа, эстетикалыққа, еңбектілікке, экологиялыққа, ұлтаралыққа және т.б. бөлуге болмайды. Кез - келген тәрбиенің қайнар көзі адамды әдепті етіп тәрбиелеу болып табылады. Берілген аспектіні шындыққа айналдыру үшін барлық мүмкіндікті қолдану керек: мағыналы және ұйымдастырушы. Сабақ кезінде, сондай - ақ сабақтан тыс кездегі ісәрекеттерде оқушыларды тәрбиелеудің, шыңдаудың нақты жолдарын өз мүмкіндігін шектеп қалмау көрсете білу маңызды, яғни бұл жерде күштеп тәрбиелеу қажетсіз болып есептеледі. Білім беру аспектісі оқытылып отырған тіл елінің мәдениетін, әдебиетін қоса алғанда, музыка, архитектура, сурет, тарих және тағы басқа ерекшеліктерін, өз тіліңмен ұқсастығы мен айырмашьшығын, оның тілдік жүйесін, сипатын мамандықтан күнделікті сүйікті іс-әрекеттерде кездесетін әр түрлі қызығушылықты меңгеруді қанағаттандыруды жоспарлайды. Дамушы аспект шет тілін оқытуда өз ойыңды жеткізудің әдіс - тәсілдерін қолдана алудың қажеттілігін, яғни адамдардың сөздерді қалай айта алуын, пәндерді номиналдауын, қолданушы сөздерді, ана тілін шет тілімен салыстыру және теңестіру, тілді сезіне білуін, тілдік шешімдерді, оның барлық түрдегі ерекшеліктерін есте сақтауды, логиканы (сараптау, синтездеу, теңестіру, ақылды шешім табу), сенсорлық қабылдауды, мотивтік ортаны дамыту, мінез, еңбек сүюшілік, ерік, мақсаттылық, белсенділік, оқи ала білу арқылы тілдесе білуді, дамытуды қамтамасыз етеді. Қазіргі кезде үзіліссіз тілді оқыту жүйесін жаңартудың қажеттілігі жөнінде кӛп айтылады. Мектеп және жоғары оқу орындарында оқытудың жаңа түжырымдамалары жасалуда, мамандарды дайындауда тілді оқытудың жаңа үлгілері пайда болуда, сонымен қатар оқытушы кадрларды дайындау және қайта дайындау саласында да, жеке тұлғаның қалыптасуында да осы сияқты өзгерістер шет тілін оқыту мақсатын түсінуге қатысы бар. Білімнің өзі, нақты шеберлік пен дағдыдан және оқу орнынан тыс жерлерде адамның білімді де шынайы іскер дайындықта болуын шеше алмайды. Кейінгі уақыттарда білім алудын мақсаты тек білім мен біліктілік қана емес, сонымен қатар жастардың қоғамда ары қарай дамуына өте қажеттіадами қасиеттерін, сӛйлеу дағдыларының қайнар көздерін анықтау сияқты келелі мәселелер күн тәртібінде кеңінен қойылуда. Әр түрлі оқу орындарын бітірушілердің қазіргі нарық заманының енбек шарттарына орай бейімделіне алатын дайындығын жинақтап көрсететін бес негізгі сөйлеу дағдыларын айтуға болады. Осы сөйлеу дағдылары бүкіл Еуропа елдерінің өкілдері қатысып, 1996 жылы март айында "Еуропалық орта білім" шеңберіндегі жобада Бернде өткен симпозиумда тіркелді. Әлеуметтік тұрғыдан саяси тілде сөйлесе алу дағдылары немесе тың мәселелерді шешуге дайындық. Бұл дағды негізінде қабылданған өзіндік шешімге әуелі психологиялық дайындық барысын өз жауапкершілігіне алу міндеті сай келеді. Тәжірибе көрсеткендей, адамдардың басым көпшілігі тіпті базалық академиялық тапсырмаларды шешуде, өзіне қажетті кезде туындаған шешімдерді қабылдауға болатынын біле бермейді, мәселен пәнді игеру уақытында жіберіп алған материалдарды толықтыру; қажетті кеңестер алу; емтихандарға тиімді дайындалу: оку орнын немесе оку пәнін тандау; конференцияға баяндама дайындау; әдебиеттер тізімін жасау; ғылыми грант ұтып алу; семинар дайындау және өткізу. Қазіргі мәдени әлемде мәдени әлеуметтік айырмашылықтар арқылы ауызша және жазбаша қолданыста қостілділік қатынаста сӛйлесе алу дағдыларын жетілдіру. Жеткілікті дәрежеде қалыптасқан жалпы еуропалық түсініктегі толық дағдылар жиынтығын, ақпараттық сауаттылықты өзіне сіңіреді. Бұл жағдайда ана тілі мен шет тілінде сөйлеу дағдысының мақсаты мен деңгейі біртұтас жүйеге негізделіп қалыптасуы қажет. Әр түрлі әлеуметтік пәндер бойынша келісілген қорытынды бақылау үлгісінің мазмұны, жазбаша және ауызша сөйлеу қатынасының деңгейіне сәйкес бірдей талаптарды ескере отырып, сонымен қатар осы мәселелерді шешуде дұрыс бағытта болуы керек. Заман талабына сай кәсіби өзгере алу сапасы ғана адам баласын қоғамда жетістікке жете алуға, әлеуметтік тұрғыдан қорғана алуға мүмкіндік береді. Осыған орай, алынған білім өзінің қолданыс аясының тарлығымен емес, өзінің іргелігімен, өміршеңдігімен ерекшелену керек, сонымен қатар бұл қасиет адамның қажеттілікке сай жалпы білімді болып ары қарай дами қалыптасуын қамтамасыз етеді.Жаңа тіл арқылы қарым-қатынас жасау қабілеті студенттерде келесі коммуникативтік дағдылардың қалыптасуын болжайды: 1. Стандартты қарым-қатынас жағдайларында ауызша сөйлесуді жүзеге асыра білу; қарастырылған тақырыптар бойынша келісімді хабарламала жасау мүмкіндігі. 2. Мағынасын контексттен болжауға болатын бейтаныс лексиканың 4% -на дейін болатын үш минутқа дейінгі дыбыстық хабарламаларды және мәтіндерді шет тілінен түсіну және түсіну мүмкіндігі. 3. Әр түрлі жанрдағы қарапайым түпнұсқа мәтіндерді әр түрлі тереңдікте және түсіну дәлдігімен оқып, түсіну мүмкіндігі. 4. Өткен тақырып аясында ақпаратты жаза және жеткізе білу, іскери, жеке, алғыс хат жаза білу. Қарым-қатынас дағдылары тілдік және сөйлеу дағдылары, жаттығулар нәтижесінде автоматизмге әкелінген тілдік құбылыстармен іс-әрекеттер негізінде қалыптасады. Орта мектепте шет тілін оқытудың жалпы білім беру мақсаттары оқушылардың жалпы филологиялық білімін тереңдетуді көздейді. Ана мен шетел тілдерін салыстыру ана тіліндегі мағыналар мен ойлардың реңктерін дәл қабылдауға және жеткізуге ықпал етеді, жалпы сөйлеу мәдениеті, әдептілік қолдану артады, жалпы сөйлеу қабілеттері дамиды. Сөйлесуді бастау, қолдау, сыпайы түрде аяқтау, әңгімелесушіге назар аудару дағдылары қалыптасады.Орта мектепте шет тілін оқытудың білім беру мақсаттарын жүзеге асырудың екінші бағыты шет тілі елдің және халықтың мәдени құндылықтарына қол жетімді тілдің тілдік мүмкіндіктерін ашумен қамтамасыз етіледі.Кітаппен, анықтамалық әдебиеттермен, сөздікпен жұмыс жасау, аударма жасау, конспектілеу, аннотация және дерексіз мәтіндермен жұмыс істеу үшін жалпы білім беру және арнайы білім дағдылары жетілдіріледі. Орта мектепте шет тілін оқытудың білім беру мақсаттары мектеп оқушыларын қалыптастыруды көздейді: - адамгершілік құндылықтар жүйесі - басқа мәдениеттер мен халықтарға деген өзара түсіністік пен төзімділікке ықпал ететін, мақсатты тілде сөйлейтін халықтың мәдениетіне деген жағымды және құрметпен қарау.Дамыта оқыту мақсатының өзіндік нақты мазмұны бар. Көптеген әдіскерлердің пікірі бойынша бұл мазмұн негізінен «психологиялық» болып табылады, өйткені ол логикалық ойлауды, тілді болжауды, байқауды, сөйлеу қабілеттерін және басқа да психикалық функцияларды дамытуды қамтиды, яғни бұл оқушылардың психикалық дамуы деп түсініледі. Дамытушылық мақсаттарға тиімді жету үшін мұғалім: - жаңа сөйлеу тапсырмалары, оқу процесін ұйымдастыру формалары және оқушылардың қызығушылықтары мен жас ерекшеліктеріне сәйкес келетін оқу материалдары арқылы сабақта да, студенттердің өздік жұмысы кезінде де оқушылардың сөйлеу-ойлау белсенділігін ұйымдастыру; - сабақта жағымды, жылы шырайлы жағдай жасау; - сабақты интеллектуалды бай ету , оқушылардың ақыл-ой және жас ерекшеліктеріне сәйкес.Жаңа ұрпақтың Федералды мемлекеттік білім беру стандартына сәйкес шет тілін үйрену келесі міндеттерді шешуге бағытталған ееі бағыт бар. - студенттерде жалпы мәдени және әлеуметтік құзыреттіліктерді, жүйелі тарихи және мәдени білімдерді қалыптастыру; тұлғаның өзін-өзі сәйкестендіруінің негізі ретінде қазіргі заманғы мәдениет пен әлеуметтік өмір мазмұнымен өз бетінше шығармашылық жұмыс жасау дағдылары; - адамгершілік құндылықтарды, адамдар арасындағы қарым-қатынас этикасын қалыптастыру, азаматтардың санасында әлеуметтік басымдылықтар мен мұраттарды өзектендіру, соның негізінде қоғамдағы әлеуметтік климат, сенім, әлеуметтік ынтымақтастық және азаматтың өз өміріне, басқа адамдарға, еңбекке, қоғамға және қоршаған әлемге деген жауапкершілік қатынасы қалыптасады. Қазіргі кезеңдегі мектепте шетел тілін оқыту құралдары. Шет тілін қалай оқыту керек? Оқу құралдарының екі түрі бар: - оқытудың негізгі құралы - табиғи тілдік ортамен таныс елесін жасайтын түрлі көмекші құралдар.Оқу құралдары - бұл мұғалімге шет тілін тиімді оқытуды ұйымдастыруға, ал студенттер оны тиімді меңгеруге көмектесетін оқу процесінің материалдары. Е.С.Полат оқу құралдары жүйесін қолданудың теориялық негіздерін жасауға үлкен үлес қосты. Ол оқу құралдары жүйесін «бағдарламалық талаптарға сәйкес мақсатты тілді практикалық тұрғыдан игеруге арналған, тұтастығы, құрылымы мен интегративті сапасы бар жалпы білім беру және дамытушы оқыту мақсаттарының шешімдері үшін арналған өзара байланысты оқу құралдарының реттелген жиынтығы» деп анықтады және шет тілдерінде оқу құралдары жүйесін құрудың негізгі принциптерін тұжырымдады. мектепте. Оларға мыналар жатады: 1) функционалдық принципі 2) оқушылардың сана-сезімі мен шығармашылық іс-әрекетінің принципі; 3) айқындық қағидаты 4) жағымды эмоционалды фон принципі; 5) оқытудағы дараландыру және саралау принципі. Оқыту құралдары студенттерге жаңа материалды қабылдауға, есте сақтауға, оны оқыту мен қолдануға көмектесуге арналған. Сонымен қатар, олар мұғалімнің іс-әрекетін жеңілдетуге арналған, мысалы, жаңа материалды түсіндіру кезінде, тілдік және сөйлеу дағдыларын дамыту, жүйелеу, қайталау және бақылау кезінде.Оқу-әдістемелік құралдарды оқу процесінде қолданғанда келесі аспектілерге назар аударған жөн: 1. Оқу құралдары оқу бағдарламасымен және тақырыппен байланысты болуы керек. 2. Олар коммуникацияланған оқыту мазмұнының пәндік-логикалық құрылымына сәйкес келуі керек. 3. Оқу құралдары оқу материалын түсінікті және қол жетімді етіп ұсынуға көмектесуі керек. Оларды қолдану әдістемелік тұрғыдан негізделген болуы керек. 4. Оқыту құралдары тиісті сабақта алға қойылған мақсаттарға қол жеткізуге белгілі бір үлес қосуы керек. 5. Оның нұсқасында оқу құралдары ғылыми негізделген болуы керек. 6. Оқыту құралдары түсіндіріліп жатқан тілдік құбылыстың мәнін бір мәнді, көрінетін және эстетикалық түрде бейнелеуі керек. 7. Минималды экономикалық шығындары бар білім құралдары ең жоғары әдістемелік тиімділікке қол жеткізуі керек. Оқу құралдарын жіктеу әр түрлі параметрлер бойынша жүзеге асырылады: - рөлі бойынша, оқу процесінде: негізгі және көмекші. Олардың негізгілеріне оқу-әдістемелік кешеннің барлық компоненттері кіреді, ал көмекші - белгілі бір жағдайларда жұмыс істеуге болатын, бірақ оқу-әдістемелік кешенге кірмейтін құралдар. жүктеу/скачать 48.88 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|