НЕДИ АДАМ?
Келям бла Къалам –
Буду Адам.
НЕДИ ПОЭТ?
Ол – шайырды. Алай эсе,
Эки джюрекли адамды ол:
Джюреги да джюрекди аны,
Мыйысы да джюрекди аны.
Дуния джаратылгъанлы алайды адет –
Джюреги бла джашайды поэт.
- Кимди, неди поэт?
- Джюрекди поэт.
2007- ЧИ ДЖЫЛНЫ ДЖЕТИНЧИ АЙЫНЫ ДЖЕТИНЧИ КЮНЮНДЕ
Кёлюмю, сёзюмю – бютеу ёзюмю
Джарытханды Джулдуз бла Ай.
Кюрешеме инсан, халкъ хакълары ючюн,
Кесими да билмей аяй.
Аягъандан да не хайыр,
Топуракъда чиририк тёнгекни-санны?
Дуния кёзюудю; джашау, ёлюм да – хакъды:
Къутхарыргъа керекди джанны.
Джанын къутхарыргъа керекди Адам,
Санын къутхарыргъа кюрешмей, джаныуарча.
Джашагъан – къурт-къамыжакъ да джашайды,
Бизге уа керекди джашаргъа Адамча.
Бизге не ючюн берилгенди ангы,
Не ючюн берилгенди тил?
Кючюнг джетмей эсе ангыларгъа аны,
Джууабын – Китабдан, Китабладан бил.
Къара танымагъан – къара кючлеге ашды.
Дининг, тилинг, джуртунг да барды – къууан.
Джашауунгу къура буюргъанча Къуран:
Иманы болгъан – къалгъанладан башды.
Сууабны юсюнден кёб сёлешеме,
Болгъаным ючюн кесим гюнахлы.
Гюнахларымы къаным бла джууаргъа кюрешеме,
Джангыдан чамландырмаз ючюн Аллахны.
Инсан, Халкъ Хакълары ючюн сермешеме,
Байрагъымда – Джулдуз бла Ай.
Ёлген кюнюмде «гюнахы къурусун» деб,
Айтыр эсе уа меннге Къарачай.
БИЗНИ КЪУТХАРЛЫКЪ
Сёзге таянама алай,
Таяннганча Ташха, Терекге.
Кёкден къарагъан Джулдуз бла Ай
Мени – Джер адамны – тартады Кёкге.
Кёкден эннген Сёзню кёлеккесиди
Джюрекден чыкъгъан Сёз да.
Чексиз джууукъ-узакъ Кёкге къарай,
Джумулады кёз да.
Хакъ Сёзге кертилей къалама,
Дайым къуллукъ этеме анга.
Халкъ поэти тюл, Хакъ поэти –
Олду эм сыйлы ат джазгъаннга.
Инсан эмда Халкъ хакълары ючюн
Къазауат этмеген Шайыргъа саналырмы?
Адамны, адам улуну къутхарыргъа кюрешмеген,
Адамлыкъ, ёзденлик ючюн сермешмеген –
Кесини адамлыгъын, ёзденлигин да сакълаялырмы?
Адам – джаныуаргъа, Халкъ да – сюрюуге
Бурула баргъанын кёре туруб,
Къазауат этмей эсенг ёрге туруб –
Сора, къаллай адамса, шайырса сен?!
Ким тынгыласа да, шайыр-назмучу
Къалай тынгылайды быллай кюнде?
Душман халкъны динсиз, тилсиз, джуртсуз эте тургъанда да,
Тынгылаб тургъан –
Ол къаллай имамды, шайырды, адамды?!
Сёзге таянама алай,
Таяннганча Ташха, Терекге.
Кёкден къарагъан Джулдуз бла Ай,
Тартханлай турады Кёкге.
Абынсам да тургъузады ёрге,
Аякъ юсюне сюейди мени.
Джаным саулай къоймай ёлюрге,
Кёлюмю этеди Минги.
Хакъ кертисин айтыргъа кюрешеме,
Халкъны Сёз бла уятыргъа, сагъайтыргъа кюрешеме,
Халкъны Сёз бла джакъларгъа, сакъларгъа кюрешеме.
Сауутум-сабам сёз болгъаны ючюн.
Халкъларын душман къурута тургъанда да,
Халкъ поэтле туралла тынгылаб.
Мен – Хакъ Поэти – алагъа къараб:
«Поэт да тюлсюз, Адам да тюлсюз»,- дейме.
Ата джуртха, Ана тилге ёлюм къоркъуу тюшгенде да,
Тынгылаб тургъан айдынланы барына –
Миллетёкюллеге, имамлагъа, тарихчилеге, джазыучулагъа... –
Барына, барына береме налат.
Мен – Хакъ Поэти – Акъ Сёзге (ХАКЪ СЁЗГЕ!) къулланама,
Анга ийнанама, анга таянама –
Керти Сёздю бизни къутхарлыкъ джангыз.
Къарайды Кёкден да, кёлден да, байракъдан да Ай бла Джулдуз.
Ёлсем да, сын ташымдан къарарыкъды Ай бла Джулдуз.
ХАКЪ СЁЗ
Шимал Каваказны къушу Къарачай,
Сеннге джууукъду Джулдуз бла Ай.
Алгъынча сюеледи Хасаука,
Огъурсуз къарай душманнга-джаугъа.
...Джылла, ёмюрле ётдюле,
Темирле, Къурчла кетдиле.
Халкъ кючлюдю къурчдан, темирден –
Къайытды тутмакъдан, сюргюнден...
Энтда кюрешедиле душманла-джаула
Джуртубузну, тилибизни, тарихибизни да сыйырыргъа.
Нарт алан атыбызны да алыргъа кюрешелле бизден.
Амантиш сатлыкъла да чыгъалла ичибизден.
Бюгюнюбюз тюл эсе да къолай,
Бизни блады Джулдуз бла Ай.
Бошуна кёрюнмейди Къарча –
Юсюнде кюбеси, къылычы – къолунда.
Такъыясында джылтырайды Ай бла джулдуз.
Къатында – Адурхай, Будиян, Трам эмда Науруз;
Ызындан – Ачемез, Татаркъан, Умар, Джатдай...
Огъай, хорланныкъ тюлдю Къарачай.
Кёл эте къарайды Кёкден Джулдуз бла Ай.
Таулучукъла Минги таулула бола,
Душманладан къаныбызны ала,
Биз болурбуз бурун кибик кърал –
Хакъ азанын къычырады Хакъ поэти Билал.
Къаллай адамланы берди бизге Джулдуз бла Ай...
Болгъанны, боллукъну билген амма – Бушай,
Ол да эсибиздеди, кёлюбюздеди, биргебизгеди.
Ол да айтханды: «тутуллукъду, сюрюллюкдю Къарачай,
Алай а, къайытырыкъды Джуртуна Къарачай,
Аны сюрдюрген итле ёлгенден сора,
Сталинле, Берияла кетгенден сора».
Абдуллах шыйых да кёрюнеди таулада,
Шакай улу Хаджи да – къатында.
Къабыл бола дууалары аланы,
Душманлагъа кючлетмезбиз тауланы.
Шайтанны джюрегибизден, джерибизден да къыстарбыз,
Минги Таулу байракъны Минги Таугъа тагъарбыз.
Кёгюнден, кёлюнден, байрагъындан да къарай, Джулдуз бла Ай,
Хорланмай джашар джуртунда Къарачай.
ДЖАШАГЪАНДАН ДЖАШАЙ БАРСАМ
Кючлю эсе да джел-боран,
Мен анга джалбаралмам.
Джашагъандан барсам джашай,
Ушагъандан барама ушай
Ташха, Терекге.
Болама джууукъ
Джерге эмда Кёкге.
Сюймекликден джана-кюе,
Башын Джерге атхан джулдузгъа
Ушайды джюрегим.
Ой джулдуз таш, Къадау таш, –
Сын-суратыса сен джюрегими.
Ой тас болуб къалгъан джулдуз джюрегим,
Таш болуб къалгъан джулдуз джюрегим.
Алай а, тураса сен,
Къара ташча тюл, Кяба ташча тюл,
Джулдуз дуууача Джуртуму кёкюрегинде.
Ай Кёкге термилген джашил нарат –
Джуртда Джангыз Терек.
Эки кере кесилген Тейри Терек.
Бир кере джарым моллала,
Экинчи кере имансыз коммунистле
Кесген керамат Терек.
Сеннге да ушайды мени джюрегим.
Алай а, Сен – сауса.
Бир нарат чегет сау болуб дунияда,
Бир джашил терек сау болуб дунияда.
Сеннге ёлюм джокъду.
Кёкден эннген келечича,
Кёрюнеди кёзюме Къадау Таш.
Джерни Кёкге келечилерине,
Кёкге узалгъан адам къоллагъа
Ушайдыла чегетле, терекле да.
Ташха, Терекге ушайды
Джюрегим, кёлюм.
Адам джюрегини кюзгюсю, белгиси болгъан,
Кёк бла Джерни байлаб тургъан
Къарачайны Къадау Ташына
эмда
Джуртда Джангыз Терекге –
Экисине джокъду ёлюм.
Кёреме, билеме:
Ташын, Терегин сакъламагъан халкъгъа
Келеди ёлюм.
Ташданды, Терекденди, Джерденди, Кёкденди
Джюрегим-кёлюм.
Джулдуз Кёкден тюшюб,
Бауурланнганды Джерге.
Терек а Джерден чыгъыб,
Барады Кёкге.
Сын таш да сюеледи Джерде,
Мангылайында джулдуз бла Ай...
Саумуду сени Ташынг, Терегинг,
Саумуду сени кёлюнг-джюрегинг?
Тынгылайды Къарачай.
Достарыңызбен бөлісу: |