Лекция: 15 сағат Лаборатория: 30 сағат СӨЖ: 45 сағат

Лекция №15

1. NC жәрдемін шақыру. Пайдаланушының мәзірі, оны редакциялау.

2. Файл мазмұнын көру, редакциялау. Текстік файл ќ±ру.

3. Файлдарды, каталогтарды көшіру.

4. Файлдардың, каталогтардың орнын ауыстыру.

5. Жаңа каталог құру.

6. Керек емес файлдарды, каталогтарды өшіру.

7. NC мәзірін шақыру. NC – дан шығу.

1. 
   А. Левин “Самоучитель работ на компьютере”
   
2. 
   NC қабықшасының анықтамалығы
   

F1 (Help-Помощь) –NC қабықшасын пайдалану тәсілін түсіндіретін жазб

кеңесті экранға шығарады. Осы қеңесті оқып, танысып алған жөн. Жазба кеңесқазіргі барлық программаларда бар. Барлығында F 1 арқылы шақырылады. Жазба кеңесті оқып болғаннан одан шығу үшін Esc-ті басу керек.

F2 (визов)-and (User Menu)- пайдаланушының мәзірін экранға шығару. Мәзір –жалпы жүрде, берілген режимде қажеттісін таңдап алуға арналған командалар тізіміне таңдама варианттары. Бұл мәзірді әрбір пайдаланушы өз қалауы бойынша және пайдаланатын программаларын оңай жүктеу үшін құрады. Esc –ті басу мәзірден шығу.

Меню File Edit (команды-меню пользователя) командасы пс. Тпи файлын мүмкіндік береді. Бұл файлда F2арқылы шақырылатын пайдаланушы мәзіріндегі командалор тізімі бар.

Пайдаланушының мәзірін редакциялаудың оңай жолы NC каталогының ішіне кіріп пс. Тпи файлын тауып, F4клавишин басып редакциялау режиміне көшу.

Мысалы мәзірге FOTON программасын қосу керек болсын пс. Тпи файлына редакциялау режиміне өткерген соң мынадай командалор жазу керек.

FOTON

С: / FOTON / Kazega

F3 (View-чтения)- панель белгісімесі үстіне орнатылған фаил мазмұнын экранға

шығарып, көріп шығу. Яғни фаил мазмұнын көру үшін панель белгісін фаил үстіне әкеліп F3 клавишин басу. Тек фаил мазмұнын көреміз, басқа ешқандай редакциялау жұмыстарын орындай алмаймыз. Егер фаил тексі экранға симаса PgDown клавишин басу арқылы оның келесі бөлімдерін ретімен экранға шығарып көруге болады. Бұл режимнен шығу үшін Esc-клавишин басу керек.

F4 (Edit-правка) – файл мазмұнын көріп, редакциялау. Қажетті файлдың үстіне курсорды орналастырып F4 клавишин бассақ файл мазмұны көрінеді. Текстің қателерін жөндеп, жаңа текст қосып, керек еместерін алып тастап редакциялау жұмыстарын жұргізуге болады. Өзгерістерді сақтау үшін F2 клавишін басу керек. Редакциялау режимінде F2 клавишин сақтау командасын орындайды. SHIFT+F2клавиштерін басу арқылы файлдың атын ауыстырып сақтаймыз. Фыайлды редакциялап болғасын F2 клавишин баспай Esc-ті бассақ экранға төмендегідей терезе шығады.

В файл внесены изменения

Сохранить не сохранить отменить

Текстік файл құру үшін орындалатын әрекеттер.

* Текстік файлқұрылатын каталогты ағымдық ету.

* SHIFT+F4 клавиштермен бірге басу. Экранда “Править файл” деген терезе шығады.

* Текстік файлдың атын жазып Enter клавишін басу.

Сол кезде экран текстік режимге өтеді курсор сол жаң жоғары бұрышта көрініп тұрады. Текстжазып болғасын сақтау үшін F2 клавишин басамыз. Текстік режимінен шығу үшін Esc не F10 клавиші басылады. NC жүйесінде қазақша, орысша текст жазу үшін kazega,com не kazegv.com файлдарын жүктеп алу керек.

F5 (сөру-копия) –файлдардың, каталогтардың көшірмесіналу үшін қолданылады.

Мысалы:

1. 
   С: / STUDENT/ INF-12/ MAIA каталогын С: / STUDENT/ INF-22/ каталогына көшіру жолы мынадай:
   

* екінші панельді С: / STUDENT/ INF-12/ каталогынан ағымдық ету. Және панель белгілемесін MAIA каталогының үстінеәкеліп F5 клавишін басу. Бұл кезде экран ортасында төмендегідей терезе шығады.

Копирование файлов

Копировать “МАІА” в

С: / STUDENT/ INF-22/

Копировать F10 дерево фильтр отмена

2) С: / AISULU каталогындағы форма. doc файлын С: / Erbol каталогына көшіру жолы:

* Панельдің бірінде С: / Erbol каталогын ағымдық ету.

* Панельдің екіншісінде С: AISULU каталогын ағымдың етіп форма doc файлының үстіне панель белгілемесінқайтып F5 клавишін басу.

* Enter клавишин басу

Enter клавишін баспай Esc клавишін бассақ көшіру командасын орындалмайды.

3) С: Aisulu каталогындағы форма doc айлын А дискісіне көшіру жолы.

* Панельдің бірінде А дискісін аѓымдыќ ету

* екінші панельде С: Aisulu каталогын ағымдық етіп форма doc файлының үстіне белгілемені орнатыпF5 клавишин басу.

* Enter клавишін басу.

4) А дискісіндегі test. txt файлын С: Erbol каталогына көшіру жолы:

* Панельдің бірінде С: Erbol каталогын ағымдық ету

*екінші панельде А дискісін ағымдық етіп, test. txt файлын үстіне белгілемені орналастырып F5 клавишин басу.

* Erbol клавишін басу.

5) С: Erbol каталогындағы test. txt файлын С: Aisulu каталогына Kar. txt деген атпен атап ауыстыру көшіру:

* Панельдің бірінде С: Aisulu каталогын ағымдық ету

*екінші панельде С: Erbol каталогын ағымдық етіп, test. txt фыйлының үстіне белгілемені орналастырып F5клавишин басу

* Экранда көрінетін терезенің каталогтардың маршруты жазылатын жерінде С: / Aisulu/ kar. txt деп жазу

* Enter клавишин басу.

* С: / Erbol каталогындағы test. txt файлын С: Aisulu каталогына kar. txt деген атпен атап ауыстыру көшіру:

* Панельдің бірінде С: Aisulu каталогын ағымдың ету

* екінші панельде С: Erbol каталогын ағымдың етіп, test. txt файлының үстіне белгілемені орналастырып F5 клавишін басу

* Экранда көрінетің терезенің каталогтардың маршруты жазылатын жерінде С: / Aisulu/ kar. txt деп жазу.

* Enter клавишін басу.

F6 (RENMOV-нов имя)-таңдап алынған файлдың және каталогтың атын өзгерту және басқа каталогқа орнын ауыстыру (rename ov move-басқа ат беру және жылжыту)

Мысалы:

С: / Rustem каталогындағы 125. txt деген файлды

* Панельдің бірінде С: Elmira каталогын ағымдық ету

* екінші панельде Rustem каталогын ағымдық етіп, 125. txt файлының үстіне белгілемені орналастырып F6 клавишин басу. Терезе шығады.

* Enter клавишін басу

2) С: / Elmira каталогындағы 125. txt файлының атын 100. txt деп осы каталогта өзгерту жолы:

* Панельдердің екеуінде де С: / Elmira каталогын ағымдық ету

*125. txt файлының үстіне белгілемені орналастырып F6клавишин басу. Шыққан терезедегі файлдың маршруты жазылатын жерге 100.txt деп жазу

* Enter клавишин басу.

F7 (новкат)-жаңа каталог құру командасы. Жаңа каталог құру үшін мынадай іс-әрекеттерді орындау керек.

* Жаңа каталог құрылатын орында ағымдық ету

*F7 клавишин басу. Б±л кезде мынадай терезе шығады.

Создания каталога

Создать каталог

* Шыққан терезеде каталог атын жазып Enter клавишін басу.

Каталог, файл аттарын NC-да латын әріптерімаен және 8 символдан аспайтын етіп жазған дұрыс.

Мысалы:

*: STUDENT каталогын ағымдың ету. Кез-келген панельде

*F7 клавишін басу

* Шыққан терезеде Karakas деп жазып Enter клавишін басу.

F8 (del-удаление)-керек емес каталогтароды, файлдарды өшіру үшін қолданылады.

Каталог және файлдарды өшіру жолы:

*Өшірілетін каталогтың не файлдың атының ұстіне белгілемені орналастыру

*F8 клавишин басу. Диалогтыќ терезе шығады.

* Enter клавишин бассақ каталог не файл өшеді. Esc клавишин бассақ өшіру командасы орындалмай өшіру режимінен шығамыз.

F9 (меню)-NC қабықшасынын 5 таңдамадан тұратын негізгі мәзірін панельдің жоғарғы жағында шығарады. Мәзірден шығу үшін Esc клавишін басу керек.

F10 (выход)-NC-қабықшасынан шығып Windows жүйесіне қайта оралу командасы. F10 клавишін басқанда шығатын диалогтың терезеден “Да” дегенді таңдау NC-дан шығу, “Нет”-дегенді таңдау шықпау.

Лекция №16

1. Файлдарды архивтеудің қажеттілігі.

2. Архивтік файл.

3. Файлдарды архивке орналастыру, енгізу.

4. Файлдарды архивтен шығарып алу, мазмұнын қарап шығу.


1. Файлдарды архивтеудің қажеттілігі.
Дербес компьютерді пайдалану кезінде әртүрлі себептермен магниттік дискідегі (МД) информацияны жоғалтып немесе бүлдіріп алуымыз мүмкін.

Бұл МД –нің физикалық ақаулықтарынан, абайсызда ойламаған жерден файлдарды жойып алудан немесе оларды түзету кезінде кеткен қатеден, компьютерлік вирустар әсерінен , информацияның бұзылуынан, файл эталойдтарын сақтауды талап етуден және т.б. болуы мүмкін. Осындай жағдайларда шығатын шығынды азайту үшін файлдардың архивтік көшірмесін алып, оларды тұрақты түрде жаңалап отыру керек.

Олардың сақтау тәсілдері әртүрлі болғанымен, жалпы қызметін былай түсіндіруге болады.

Файлда қайталанатын фрагменттер болады, оларды түгелдей дискіде ұстаудың ешқандай қажеті жоқ. Сондықтан архив жасауға мүмкіндік беретін программалардың жалпы қызметі – файлда қайталанып тұратын фрагменттер орнына қысқаша басқа информацияны жазып , кейіннен олард өз реттіліктерін сақтай отырып алғашқы қалыпқа келтіретін мүмкіндік болуы тиіс.

Файлдарды архивтеуге арналған программалар дискідегі файлдар көшірмесін қысылған күйде архивтік бір файлға орналастыруға, кейіннен файлды архивтен шығарып алуға, архив мазмұнын көруге, т.б. істер атқаруға мүмкіндік береді. Архивтік программалар бір-бірінен қысылған файлдың форматымен, жұмыс істеу жылдамдығымен, архивке орналастырылғандығы файлды қысу деңгейі сияқты әртүрлі мүмкіндіктермен айрықшаланады.

Архивтеу программалары тегін немесе делдалдық әдіспен таратылады. Олардың ішінде кең таралған архиваторлар тобына ARJ, RAR, ZIP тәрізді программалар жатады.

2. Архивтік файл.

Архивтік файл – қысылған күйде бір файлға енгізілген, қажет болғанда бастапқы күйінде шығарып алуға болатын бір немесе бірнеше файлдың жиынтығы. Оның мазмұны әр файлдың сақтаулы циклдік бақылау коды болады. Архив құрамындағы әрбір файл үшін оның мазмұны тәрізді мынадай ақпараттарсақталады:

1. 
   Файлдың аты;
   
2. 
   Файл орналасқан каталог туралы мағлұмат;
   
3. 
   Файл көлемін дискідегі бастапқы және архивтегі қысылған түрдегі мөлшері (байтпен беріледі);
   
4. 
   Архив бүтіндігін тексеруге арналған әр файлдың циклдік бақылау шарттаңбасы.
   

ARJ программасы функциясын көрсету команда кодын және оның режимін енгізу жолымен жүзеге асырылады. Команда коды бір әріптен тұрады, ол бірден программа атынан кейін көрсетіледі, ол программа орындалуы тиіс жұмыс түрін анықтайды. Мысалы: А (add)- архивке файл енгізу, Т (test)- архивті мәтін арқылы тексеру, Е (extract)- файлды архивтен шығарып бастапқы қалыпқа келтіру, D (delete)- архивтегі файлды жою және т.с.с.

Ал программадан қандай әрекет талап етілгенін анықтау үшін режим көрсетіледі, ал команда кодынан кейін командалық жолдың кез-келген жерінде тұра береді. Режим белгісі алдында “-” немесе ”/” таңбалары болады.

3. Файлдарды архивке орналастыру.

Файлдарды архивке орналастыру үшін мынадай команда форматы пайдаланады:

ARJ <команда> <режимдер> <архив аты> [каталог/] [файл аттары] ...

Команда параметрлері:

Команда - ARJ командасы үшін орындалатын жұмыс түрін көрсететін бір әріптен тұратын команда аты, мысалы А – архивке файл қосу және т.с.с.

Режимдер – “-” немесе ”/” таңбаларынан басталатын режим атаулары, олар команда атқаратын жұмысты айқындайды не анықтайды.

Архив аты - өңделуге тиіс архивтік файлдың аты, бір сөзден тұрады. Егер мұндай атты архив болмаса, онда осы жұмыс барысында ол пайда болады. Бұл файлдың типі көрсетілмесе, ол ARJ болып саналады.

Каталог – архивке енгізілуге тиіс файлдар орналасқан каталог аты. Каталог атын нақты түрде көрсете отырын, басқа каталогтағы файлдарды осы архивке енгізуге болады. Егер каталог аты көрсетілмесе, онда ол ағымдағы каталог болып есептеледі.

Файл аттары – архивке енгізілетін файл аттары. Мұнда оларды топтайтын нұсқа таңбаларды (? және * ) қолдануға болады. Егер файл аттары көрсетілмесе, онда ағымдағы каталогтың барлық файлдары өңделеді.