Лекция 15 Тақырыбы: Программалау тілдерінің жіктелуі

Лекция 15

Тақырыбы: Программалау тілдерінің жіктелуі

1Тілдіњ дењгейіне байланысты, яѓни машиналыќ тілге жаќындыѓына байланысты;

2.Тілдіњ ќызметіне байланысты, яѓни ќандай есептерді шешуге м‰мкіндік беретініне байланысты;

3.Тілдіњ моделіне байланысты, яѓни ќ±рылу принципіне байланысты.

Ењ тµменгі дењгей машиналыќ тілдерде болады деп ќабылданады.Сондыќтан басќа тілдердіњ дењгейі деп олардыњ машиналыќ тілдерге жаќындыќ µлшемін айтады: тіл неѓ±рлым машиналыќ тілге жаќын болса, соѓ±рлым оныњ дењгейі тµмен болады жєне керісінше. Ењ жоѓарѓы дењгей табиѓи тілдерде болады. Сонымен, бір інші кластаѓы тіл дер екі топтан т±рады:

-дењгей тµмен машинаѓа байланысты тіл дер;

-дењгей жоѓары машинаѓа байланыссыз тілдер.

Дењгейі тµмен машинаѓа байланысты тіл дер комьпютерлердіњ жеке маркаларыныњ (IBM, Macintosh,Sun, Cray т.с.с.) ерекшелігін немесе комьпютерлер кластарыныњ ерекшеліктері ќамтиды. Сондыќтан олар екіге бµлінеді:

• 
  машинаѓа баѓытталѓан арнайы тіл дер;
  
• 
  машинаѓа баѓытталѓан ємбебап тіл дер.
  

2. Машинаѓа баѓытталѓан арнайы тілдерге мнемокодтар мен автокод тар жатады.

Мнемокодтарда машиналыќ тілдердегі барлыќ б±йрыќтардыњ деректердіњ жєне олардыњ адрестерініњ екілік бейнелері (кодтары) мнемоника деп аталатын єріптер мен цифрлардан т±ратын тізбектерге алмастырып жазылады. Єдетте мнемоника ретінде осы б±йрыќтардыњ табиѓи тілдегі атауларыныњ бас єріптерін алады. Мысалы, ќосу амалыныњ мнемоникасы ретінде алатын єліпбиініњ бірінші А єріпі алынады. Себебі аѓылшын тілінде ќосуды “Adition” деп атайды.Мнемокодтыњ машиналыќ тілге ќатысы 1: 1 болады, яѓни єрбір машиналыќ тілдегі б±йрыќќа бір мнемоника берілді.

Автокод тардыњ мнемокодтардан айырмашылыѓы ол мнемоникаларды пайдаланумен ќатар онда ќосалќы программаларды ±йымдастыру жєне макроамалдар деп аталатын бір ѓана амалдармен бірнеше ќарапайым амалдардыњ тізбектерін атау м‰мкіншіліктері бар. Мысалы, бір есепті шыѓарѓанда программаныњ µзіндік логикалыќ бір т±тастыѓы бар кейбір бµлшек жиі кездессе, онда оны ќосалќы программа немесе макроаныќтама ретінде ±йымдастырып жєне ќажеттілігі бар жерде оныњ атын жєне осы контекстке байланысты параметр мєнін кµрсетіп ќолдануѓа болады. Автокадтар мнемокодтардыњ біршама дамыѓан т‰рлері.

Жалпы, мнемокодтар мен автокодтарды біріктіріп ассемблердіњ тілі деп атайды. Олай дейтіні, єрбєр комьпютерде осы тілді машиналыќ тілге аударатын программа бар. Сол программаны асемблер деп атайды. Ассемблердіњ алѓашќы деректері ретінде мнемокодта немесе автокод та жазылѓан программалар, ал оныњ нєтижесі ретінде осы программалардыњ машиналыќ тілдегі т‰рлері болады.

Машинаѓа баѓытталѓан ємбебап тілдерде бір класта жататын бірнеше комьпютерлердіњ ерекшеліктерін ќамтитын амалдар мен мысалдар болады. Б±лар машинаѓа баѓытталѓан тілдердіњ дамыѓаны. Оларѓа, мысалы, ALMO немесе Uncol деген тіл дер жатады. Кейін С деген тіл жасалды, соњѓы кезде оныњ жетілдірілген т‰рі С++ шыќты.

Лекция 1

Тақырыбы: Операциялық жүйе программалары және жоғары деңгейлі тіл дер

1. 
   Операциялық жүйе программалары
   
2. 
   Жоғары деңгейлі тілдердің жіктелуі
   

1. Бізге комьпютердіњ ж±мысын жоспарлау, ±йымдастыру жєне басќару ‰шін ќатынас тілі ќажет. Негізінде осы айтылѓандардыњ барлыѓы белгілі программалардыњ орындау арќылы ж‰зеге асады. Оларды біріктіріп операциялыќ ж‰йе (ОЖ) деп атайды. ОЖ программалары берілген есепті шыѓаратын ж±мысшы программа орындалуы кезінде оныњ алѓашќы деректерін енгізу, саќтау жєне нєтижесін шыѓару сияќты ќызметтер кµрсетеді. Сонымен ќатар, осы ж±мысшы программаѓа ќажетті комьпютердіњ жабдыќтарын Альп береді, оныњ орындалу кезегін аныќтайды, т.б. ж±мыстар атќарады. Яѓни, ОЖ программалары ішінде басќару жєне ќызметші программалары бар. Ќысќасы, комьпютердегі программалар, былайша айтќанда “программалыќ ќоѓам” ќ±рады. Б±л “ќоѓамдаѓы” программалар µзара ќатынас жасауы ‰шін жєне олардыњ ж±мысын алѓаш бастап беру ‰шін немесе ж±мыстыњ соњын белгілеу ‰шін жоѓарыда айтылѓан ќатынас тілі ќолданылады. Єдетте, осындай ќатынас тілдерін оператциялыќ ж‰йеніњ тілі немесе тапсырмаларды басќару тілі деп атайды. Б±л тіл дер, бір жаѓынан операциялыќ ж‰йе белгілі комьпютердіњ маркасына ‰йлескенде осы марканыњ ерекшеліктері мен ќасиеттерін ќамтитын болады. Сондыќтан оларды машинаѓа байланыс тілдер класына жатќызуѓа болады. Ал екінші жаѓынан, кейбір операциялыќ ж‰йелер тілі машинаѓа байланыссыз болады (мысалы, Unix деген операциялыќ ж‰йеде ).

Осы тіл дер ќандай есептерді шешуге ыњѓайлылыѓына байланысты тµмендегідей болып бµлінеді:

• 
  сандыќ есептерге арналѓан тіл дер;
  
• 
  символдыќ есептерге арналѓан тіл дер;
  
• 
  логикалыќ есептерге арналѓан тіл дер;
  
• 
  экономикалыќесептерге арналѓан тіл дер;
  
• 
  моделдеу есептеріне арналѓан тіл дер, т.с.с.
  

Жоѓарыда келтірілген есептердіњ барлыѓын шыѓаруѓа м‰мкіндік беретін тілдерді амбебап тіл дер деп атайды. Мысалы, ондай тілге PL/I (ПЛ/І) жєне Ada (Ада) тілдерін жатќызуѓа болады. Б±л тілдерде шамалардыњ барлыќ типтері жєне оларѓа орындалатын амалдар аныќталѓан. Єдетте, б±л тіл арќылы кез келген есепті шыѓаруѓа болѓанымен ондаѓы программаны кµлемі µте ‰лкен болады.Сондыќтан ол комьпютердіњ кµп ресурсын ќажет етеді.