Лекцияның тақырыбы. Аймақтық саясат және әлемдік тәжірибе

Лекцияның тақырыбы. Аймақтық саясат және әлемдік тәжірибе

1. 
   Аймақтық саясат мәні.
   
2. 
   Қазіргі уақыттағы аймақтық саясат.
   
3. 
   Аймақтық саясаттың орындалу факторлары.
   

1.Т.О.Увалиев Дүниежүзінің қазіргі саяси картасы. Алматы,1998 ж.

2.Назарбаев Н.А. Ғасырлар тоғысында.-Алматы. “Қазақстан”. 1996 ж.

3.Гладкий Ю.Н., Лавров С.Б. “Экономическая и социальная география мира. Москва 1993.

4.Двоскин Б.Я. Экономико-географическое районирование Казахстана-Алма-ата.1986г.

5.Готовимся к экзамену по географий. М.2002.

6.Марков К.К , Дабродив О.П ,Симонов Ю.Г,Суетова И.А .Сведение о физической географии.М 1973

7.География және табиғат /журнал/ 2000 –2007 жж
Лекцияның мәтіні.

Адамзат қауымдастығын ұйымдастырудың басты міндеті территория болып атбылады. Бұл нақтылы белгіленген шекарасы және ішкі әкімшілік-территориялық құрылымы бар мемлкеттің құрылуы кезінде айқын көрінеді.

Қазіргі уақытта аймақтардың жағдайын экономикалқы талдау позициясы тұрғысынан қарастыру тәсілі кең етек алып отыр. Қазақстанның аймақтарының әлеуметтік-экономикалық дамуының әр алуандылығын оъективті жағдай болып табылады. Аймақтардағы реформаның жүру барысы мен шарушылық жүргізудің нарықтық жүйесіне бейімделуарқылы өтуде. Аймақтардың экономикалық-әлеуметтік дамуының жіктелуі тереңдеп, ондағы халықтың тұрмысы мен өмірінің сапалы деңгейдегі айырмашылық өсе түсуде. Бұл мәселелер жиынтығын шешудің қиындығы аймақтар дамуында айтарлықтай диспропорция туғызады.

Сонымен қатар, нарыққа өту кезеңінде бұл айырмашылық территоияда шарушылық ұйымдастырумен ғана емесаймақтық деңгейдегі қоғамдық-саяси институттарды дамытудағы диспропорциямен күшейе түсуде. Қалыптасқан жағдайда аймақтар қандай да бәр болмасын дағдарысты жағдайлардан шығудың өз жолдарын таңдайды. Ол әдетте тиімді жолдан алыс жатады. Осылайша аймақтық ерекшеліктер өз дәрежесінде ескеріле бермейді.

Лекцияның тақырыбы. Орта Азиядағы қазіргі геосаяси жағдай

1. 
   Орта Азия елдеріне сипаттама.
   
2. 
   Қырзызстанның геосаяси жағдайлары.
   

1.Т.О.Увалиев Дүниежүзінің қазіргі саяси картасы. Алматы,1998 ж.

2.Назарбаев Н.А. Ғасырлар тоғысында.-Алматы. “Қазақстан”. 1996 ж.

3.Гладкий Ю.Н., Лавров С.Б. “Экономическая и социальная география мира. Москва 1993.

4.Двоскин Б.Я. Экономико-географическое районирование Казахстана-Алма-ата.1986г.

5.Готовимся к экзамену по географий. М.2002.

6.Марков К.К , Дабродив О.П ,Симонов Ю.Г,Суетова И.А .Сведение о физической географии.М 1973

7.География және табиғат /журнал/ 2000 –2007 жж
Лекцияның мәтіні.
Ресей мен Батыстың кеңесшілерінің ықпалына түсіп, Қырғызстан басшылығы реформалаудың монетористік моделін енгізу жолына көшті. 1993жылдан 1996жылға дейін ТМД елодерінің ішінен Қырғызстан ең көп неше алып отырған мемлекет болып атбылады. 1996жылы халықаралық ваюта қоры көмекті ұлғайту әрекетінен Қырғызстанға қолдау ретінде жыл сайын 100млн. доллар бөліп отырған. 1993жылы АҚШ президентінің кеңесшісі Тэлбот Қырғызстанға сапарында мемлекеттегі қайта құруларға позитивті баға беріп отырған, экс-президент Ақаевқа нарықтық реформаларды қолдаушы, білімпаз тұлға ретінде имидж қалыптасуына себепкер болды. Батыс Қырғызстанды демократиялық қайта құруцлар жөнінен үлгі ретінде көрсетпек еді. Сол кезедлн бастап республиканы “демократи мен тұрақтылық” аралы деп атай бастады. Демокуратия мен жоғары қойғандығы жөнінде мемлекет конституциясында көрсетілген “Қырғызстан Республикасы еркін, унитарлы, құқықты, зайырлы негіздегі мемлекет болып танылды. Адам және азамат құқықтары конституциялық түрде алдыңғы әлемдік үлгілерге сай бекітілген. Конституцияда көрсетілгендей адам мен азамат құқықытарының сақатлынуы мен қамтамасыз етілу мәселесінзерттей келе репрезентативті сауал жүргізілген. Сапуалдың нәтижелері мемлекетте қиын көптеген шиеленістері бар демиократизация процесі жүріп жатқандығын байқатты. Конституциялық адам құқықтары қоғамдық өмірдің үлгісіне айналуы үлкен мәселе. Респонденттердің 32,7% заң шығарушы билік органдарына сайлау және сайлану құқықтары сақталынбайды деп есептелінсе36,8% билік азаматтардың сайлау құқығын сыйламайды деген пікірде, 23% сөз еркіндігіне кепілдік жоқ деп біледі. Сайлау барысында трансперанттылықтың жлқтығы халық тарапынан сенімсіздік білдіргшен азаматтар. Экс-президент А.Ақааевтың өкілді органдарды қалай тағайындағаны электотат тарапынан наразылық тудырған құбылыс еді. Сот билігіне сенімсіздік білдірген азаматтар 49,3 %. Бұл азаматтардың пікірінше сот жоғары шенеуіктер билігі астында болып, ал сыбайлас жемқорлық мемлекет жүйесінде үдемелі процестің біріне айналды.

31-лекция.

Лекцияның тақырыбы. Орталық Азияның геосаяси жағдайы

1. 
   Орталық Азияның Қауіпсіздік мәселелері.
   
2. 
   Азия елдерінің геосаяси даиуы.
   
3. 
   Орталық Азияның геосаяси бағыттары.
   

1.Т.О.Увалиев Дүниежүзінің қазіргі саяси картасы. Алматы,1998 ж.

2.Назарбаев Н.А. Ғасырлар тоғысында.-Алматы. “Қазақстан”. 1996 ж.

3.Гладкий Ю.Н., Лавров С.Б. “Экономическая и социальная география мира. Москва 1993.

4.Двоскин Б.Я. Экономико-географическое районирование Казахстана-Алма-ата.1986г.

5.Готовимся к экзамену по географий. М.2002.

6.Марков К.К , Дабродив О.П ,Симонов Ю.Г,Суетова И.А .Сведение о физической географии.М 1973

7.География және табиғат /журнал/ 2000 –2007 жж
Лекцияның мәтіні.
Қауіпсіздік жайлы зерттеулердің маңызды аспектілердің бірі геосаяси қауіпсіздік болып табылады. Геосаяси қауіпсіздік бұл белгілі бір аймақ немесе мемлекет мүдделерінің қорғаныстағы күйі. Геосаяси қауіпсіздік мәселелері ұлттық мәселелер шеңберн кеңейтетін түсінік. Өйткені, бұл белгілі бір сегменті болып табылатын жеке бір мемлекеттің қауіпсіздігін аймақтың қауіпсіздігінен тыс қарастыру мүмкін емес. Аймақтағы қаіпсіздік, тұрақытылық бетаылстары сол аймақта орналасқан мемлекеттің қауіпсіздігі мен тұрақтылығына әсерін тигізеді.Геосаяси, аймақтың қауірсіздіктің негізі – аймақтағы геосаяси балансты қамтамасыз ету болып табылады. Қауіпсіздік пен демократия сынды ұғымдар арасында тығыз байланыс бар. Бұл байланыс ұлттық қауіпсіздіктің құрамдас бөлігі болып табылатын саяси қауіпсіздік арқылы көрініс табады. Мемлекеттің сыртқы немес ішкі қатерлеріне төтеп беру мүмкіндіктерін демократиялық даму деңгейіне байланысты. Саяси жүйенің қатерлерге төтеп ебрі мүмкіндіктерін демократиялық институтардаң қоғамға еніп, даму қарқындылығын анықтаушы фактор ретінде қарастыруға болады. Биполярлық әлемнің күйреп, Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін жаңадан қалыптасқан геосаясат контекстінде әлемдік күштер баланысы, жаһандануымен бірге келген беталыстар жаңа пайда болған посткеңістік кеңістіктегі Орталық Азия мемлекеттерінің дамуын айқындаушы, жаңа бағыт қалыптастырушы кезең шеңберінде демократияландыру процесін жүзеге асыру мәселесі туындады. Өтпелі кезеңді бастан кешкен Орталық Азия мемлекеттері үшін қоғамда демократиялық институттардың пайда болып қана қоймай, қоғам дамуын жеделдетуші құрал ретінде көпфункциональды атқаруы маңызды болып табылатын құбылыс.

Демократиға өту процесі немесе демократизация бұрынғы авторитарлы жүйенің институтары мен принциптерін жоюшы құбылыс ретінде ғана емес, демократия белгілері деп танылған элементтердің үздіксіз өзгерістерге саяси жүйенің адекватты жауап қайтарып, өміршеңдігін қамтамасыз етуші процесс ретінде қарастырылуы қажет. Демократиға өту әдістері түрлі эволюциялық көпке созылмалы, деструктивті деңгейдегі революционды көпке созылмалыболуы мүмкін.