Лекция. Қазіргі кездегі Азиядағы араб елдері. Африканың Араб елдері және олардың қазіргі кездегі рөлі. Араб-мұсылман елдері. Араб-мұсылман әлемі және жаһандану үрдісі

Жоғарыда аталған Сирия, Ливан, Палестина, Ирақ, Йемен, т.б. жерлерде халық ауыл шаруашылығымен шұғылданды. Қалалардағы ауыл шаруашылығы тоқтап қалды. Сирия мен Ливанда француздардың капиталы мақта, темекі, жүн, сауда, қаржы салаларына еніп, күшейе берді. Француздардың «Режи» темекі монополиясы темекіні өсіру, жинау, сату істерін толық бақылауға алды. Осында өндірілген мақта, темекі ең алдымен Англияға жіберіліп тұрды. Ішкі өндіріске мақтаның 1/4-ін ғана қалдырды. Ливан өте көп жібек құрттарын өсіретін, ал жібек жіптерді Франция мен Италия сатып алатын. Сауда негізінен Еуропа елдерімен дамып келді. Шетке шикізаттар мен азық-түлік жіберілетін Түркияның негізгі аймақтарымен сауда байланыстары барған сайын қысқартыла түскен. Бұл жағдай Еуропа елдерінің экономикалық үстемдігінің орныға бастағанын анық көрсеткен еді. Саяси өмірде де түріктердің мәні төмендеген. Жас түріктер қозғалысына артқан үміттер орындалмай қалды. Сол кезде құрылған мәдени-қоғамдық ұйымдар: Жас Арабия, Әдебиет клубы, т.б. қызметіне кейін шек қойылды. Араб либералдық помещиктері мен жаңадан шыға бастаған буржуазия арасында батыс елдері іріткі істер және үгіт жүргізіп, өз ықпалдарын күшейтуге тырысты. Арабтарды түрік үстемдігінен құтқарамыз, арабтардың басын қосып біркелкі орталықтанған мемлекет құрамыз деген үгітіне сенгендер болды. Англия, Франция, Ресей елдерінің дипломатиясы Түркияны ыдыратып, ол ұстаған араб жерлерін өз қолдарына түсіруді ойластырған еді. Бірақ, олардың зұлымдык жоспарларын араб жұрты кеш ұқты.

Жоғарыда аталған Сирия, Ливан, Палестина, Ирақ, Йемен, т.б. жерлерде халық ауыл шаруашылығымен шұғылданды. Қалалардағы ауыл шаруашылығы тоқтап қалды. Сирия мен Ливанда француздардың капиталы мақта, темекі, жүн, сауда, қаржы салаларына еніп, күшейе берді. Француздардың «Режи» темекі монополиясы темекіні өсіру, жинау, сату істерін толық бақылауға алды. Осында өндірілген мақта, темекі ең алдымен Англияға жіберіліп тұрды. Ішкі өндіріске мақтаның 1/4-ін ғана қалдырды. Ливан өте көп жібек құрттарын өсіретін, ал жібек жіптерді Франция мен Италия сатып алатын. Сауда негізінен Еуропа елдерімен дамып келді. Шетке шикізаттар мен азық-түлік жіберілетін Түркияның негізгі аймақтарымен сауда байланыстары барған сайын қысқартыла түскен. Бұл жағдай Еуропа елдерінің экономикалық үстемдігінің орныға бастағанын анық көрсеткен еді. Саяси өмірде де түріктердің мәні төмендеген. Жас түріктер қозғалысына артқан үміттер орындалмай қалды. Сол кезде құрылған мәдени-қоғамдық ұйымдар: Жас Арабия, Әдебиет клубы, т.б. қызметіне кейін шек қойылды. Араб либералдық помещиктері мен жаңадан шыға бастаған буржуазия арасында батыс елдері іріткі істер және үгіт жүргізіп, өз ықпалдарын күшейтуге тырысты. Арабтарды түрік үстемдігінен құтқарамыз, арабтардың басын қосып біркелкі орталықтанған мемлекет құрамыз деген үгітіне сенгендер болды. Англия, Франция, Ресей елдерінің дипломатиясы Түркияны ыдыратып, ол ұстаған араб жерлерін өз қолдарына түсіруді ойластырған еді. Бірақ, олардың зұлымдык жоспарларын араб жұрты кеш ұқты.