^ — Мамам әлі келмеген бе? — деп сұрады. Борис даауап орнына басын шайқады.
Қашан келеді? Тез келе ме? — деп тағы сұрады Серік. Борис аз-кем үнсіз жатты да:
Келеді. Бүгін келеді,— деді оны жұбатып. Сөйт- кенше болмай, үстен сым арқылы «өзіміз» деген белгі берілді де, Анна Ивановна мен Мария жер үйге сөйлей кірді-
Сәті түсіп, листовкаларды түгел таратқаныңыз жақсы болған екен. Мен де жаңа ғана келдім. Аман болса Николай чен Константин де бүгін-ертеңдер келіп қалар,— деп Мария өзі естіген жаман хабар есіне түсіп кетіп, ернін тістеп тұра қалды. Серік пен Борис бұл кезде жуынып жатыр еді. Мамаларының келгенін кө- ріп қатты қуанысты. Анна Ивановна балаларын алма- кезек құшақтап сүйіп тұрып, Мария бетіндегі ренішті байқамай қалды.
«Айтсам ба екен? Қалай айтамын? Жоқ, әуелі Ни- колайға айтайын, сонсоң айта ма, жоқ па, сол тапсын ақылын»,— деген қортындыға келді де, Мария тамақ әкелейін деп, үске шығып кетті.
Галя, сыртқа шығып, село жақты байқап тұр- шы,— деді Мария кітап оқып отырған сіңлісіне.
Галя басқыншылар келгелі өзінің күнделікті орын- дап жүрген міндетін атқаруға үндеместен есікке қарай бет алды. Мария сгол басында отырған Николай мен Костяға жақындап келді де:
Николай, Анна Ивановнаның әкесі мен шешесін және төрт-бес адамды ұстап гестапошылар сол өз село- ларында асып өлтіріпті. Селоға лаң салып тұрған әлгі староста шал мен оның қызы көрінеді,— деді.
Сен, немене, оны өзіне айтып қойдың ба? — деп, Николай еденді нұсқады қолымен.
Жоқ, жоқ. Айтқаным жоқ.
Бәсе, әзір айтпау керек. Ол ұйым туралы бүгін Иван Кузьмичпен ақылдасамыз.
_ Ия, бұл туралы Анна Ивановнаға сездірмеу ке- тг ^ т?тнсыз да оның қайғысы жеткілікті, деп Констан- ш *-Невченко да сөзге араласты. Осы сәтте терезе ал-
дынан өтіп бара жатңан Галя терезе шынысын екі рет шертіп қалды. Бұл «полиция келе жатыр» деген белгі болатын. Костя дереу жер үйге түсіп кетті. Үй иелері өздерінің үй шаруашылықтарымен айналысңан болды. Үйге екі полицай кіріп келді. Олардың соңынан үйге Галя да кірді.
Пан Абраменко, халіңіз қалай? — деп алдыңғы бұжыр бет мосқал полицай үй иесінің амандыгын сұ- рап, төрдегі стол басына барып отырды. Абраменкога «хал» деген сөз тікенше қадалғанмен, ол сөзді жарат- паган күй-сезімін білдірмеуге тырысып:
Халдің несін сұрайсыз. Үйде отын жоқ. Отын жоң болган соң, береке де кірмейді ғой үйге. Ңазір отынға барғалы дайындалып жатыр едім,— деді Абра менко ңолындағы балтасын көрсетіп. Абраменконыц бұл қимылында «түбінде осы балтамен сендердің де тамырларың қиылады» дегендей, бір үнсіз белгі де жалт ете қалғандай еді.
Екінші, ұзын бойлы, шикіл сары полицай тіл ңат- пастан стол жанындағы орындыққа келіп отырды. Екеуінің де ауыздарынан самогонның сасық иісі аң ңиды. Еріндері кебірсіп, көздерінің төңірегі ісіп кетіп ті. Мария сыртқа шығып кеткен кезде, мосңал полицай арағың бар ма дегендей Абраменкоға қарап, добалдай саусағымен тамағын шертіп, ыржиып күлген болды.
Ңайдан болсын. Жоқ,— деді де, Абраменко іші нен: «Иттің ғана балалары, қарашы өздерінің арак сұрап сүйретілуін»,— деп сыбап алды. Әлгі полицай «онда кеттік» дегендей, серігіне ңарап есік жаққа қо лын сермеді. Екеуі де үйден шығып, бірімен бірі күң кілдесе сөйлесіп, аяқтарын теңселе басып, селоның екінші жағына қарай кетті.
