65-сурет. Socket 478
66-сурет. Socket LGA 775
101
Intel Core 2 және Pentium 4 процессорларының соңғы нұсқа- лары жазық шығыстарымен шығарылуда («аяқтары жоқ») және Socket LGA 775 разъемдеріне орнатылады.
2008 жылы шығарылған Intel Core i7 жаңа процессорларын-
да процессор шығыстары мен сокет құрылымы пайдаланылады, контактілерінің саны өскен, LGA 1366 деп аталады.
67-сурет.LGA 1366
68-сурет. Соккет 940
69-сурет. AM2 соккеті
70-сурет. АМЗ сокеті
Қуатты Opteron және AMD64FX процессорлары үшін 1207-контактілі разъемі бар Socket F пайдаланылады. Сырттай сокеттер бір-біріне өте ұқсас болғанымен, контактілерінің саны және орналасуы арқылы айырмашылықтары бар. Процессормен жүйелік блокты таңдау барысында ДК жүйелік платасының құ- жаттарын мұқият оқыған жөн. Құжатта міндетті түрде қарасты- рылып отырған жүйелік платаның процессорлардың қандай тип- терін қолдайтыны көрсетіледі. Сәйкес емес процессор типін ор- нату процессорды және жүйелік платаны істен шығарады.
Кеңейтілу слоттары ДК функцияларын кеңейту үшін жүйелік платаға арнайы разъемдер орнатылады, олар кеңейтілу слоттар деп аталады. Қазіргі уақытта интерфейстерді видеокарталарға алмастырып
102
Athlon процессорлары Socket 462 орнатылады, оны басқаша Socket А деп те атайды. Opteron және Athlon 64 процессорлары үшін Socket 940 дайындалған, ал алғашқы Athlon 64 процессор- лары Socket 754 үшін шығарылған.
2006 жылы DDR2 жады контроллерін пайдаланатын екі яд- ролы AMD Athlon 64 FX және AMD Athlon 64 X2 процессорла- рында Socket АМ2 пайдаланыла бастады, ол алдыңғы модельде- рінен кілттерінің орналасуымен және қосымша контактілерінің санымен ерекшеленеді (олардың саны – 940), кулердің бекітілуі де өзгеріске түскен. DDR3 жадысымен жұмыс істейтін процес- сорлар үшін АМЗ сокеті арналған.
жатқандықтан, AGP немесе PCI-Expres х16 нұсқаларымен жүйе- лік платалар шығарылады. Оған қоса әдеттегі PCI-слоттар мен PCI Expres x l жиыны да болады. Қосымша Wi-Fi (сымсыз желі- лер) функциясымен слот нұсқасы орнатылады. Слоттардың бас- қа типтері ескі компьютерлерде немесе арнайы функциясы бар платаларда қолданылады. Қазіргі уақыттағы ДК перифериялық құрылғылардың көптеген типтерін қосу үшін PCI (Peripheral Component Interconnect) слоттары арналған. Жүйелік платада 2-3 PCI слоттары болады, сонымен қатар 5-6 PCI слоттары бар- лары да кездеседі. Шағын көлемділері үшін бір немесе екіге де- йін азайған. PCI слоттарының бірнеше нұсқалары бар, олар пе- рифериялық платалардың кернеу қорегі және разрядтылығы ар- қылы ажыратылады, бұған қарамастан практикада тек бір нұсқа- сы ғана 33 МГц тактілік жиілігі бар 5 вольттік плата қолданылады. 2004 жылы Intel корпорациясы PCI Express слотының специ- фикациясын енгізуді бастады, ол көптеген құрастырушылар жә- не қолданушылар үшін өте ыңғайлы шешім болды. Қазіргі уа- қытта көптеген жүйелік платалар PCI Express слоттарымен шы- ғарылады. Бұл типтегі слоттардың бірнеше орындалу нұсқалары бар, мысалы, х16, х8 немесе xl. PCI Express х16 слоты жоғарғы өнімділіктегі бейнекарталарды орнатуға арналған кеңейтілген өткізу жолағымен және тура екі бағытта мәліметтер тасымал- дауымен ерекшеленеді. Бұл параметрлер шинаның өткізу мүм- кіндігін екі есе арттырады. Соңғы уақытта жүйелік платаға PCIExpressх16-ның 2 слотын (немесе PCI Express х8-дің 2 сло- тын) орнатады, яғни екі бейне картаны синхронды режимде пай- далануға мүмкіндік береді. PCI Express xl слоты басқа перифе- риялық құрылғыларды орнатуға арналған, PCI Express х8 слоты шина жылдамдығын талап ететін перифериялық құрылғыларды орнату үшін пайдаланылады, мысалы, RAID контроллерлері, бейнекарталар. Жүйелік платаны шығарушы компаниялар АТХ стандартының шеңберінде слоттардың орналасуы бойынша тә- жірибелер жасайды, мысалы, төменде Gigabyte компаниясының жүйелік платасы көрсетілген. Бұл платада 1 слот PCI Ехpresх16 және 2 слотPCI Expres х8 орнатылған, ол екі бейне платамен жұ- мыс істеуге мүмкіндік береді. Сыртқы құрылғылар үшін екі слот PCI Expres xl және х4 арналған, сонымен қатар бір әдеттегі PCI
слоты да орнатылған.
103