«Маңғыстау облысы ауыл шаруашылығы» Орындаған: мэг-21 Альмагамбетова Улпан

• Маңғыстау облысының ауыл шаруашылығының жалпы көлемі 2015 жылы 11899,5 млн теңгені құрады. Облыс ЖӨӨ-дегі ауыл шаруашылықтың үлесі 0,56% құрайды (2012 жылы – 0,3%).
• Тұщы судың жер үстіндегі көздерінің, шалғынды жайылымдарының жоқтығы, күрт континенталды, құрғақ климат, табиғи жайылымдар шығымдылығының ауа райы жағдайларына тікелей тәуелділігі, қатаң гидрологиялық жағдайлар, жерасты су көздерінің жоғары минералдануы аграрлық секторды дамытуды шектейді.
• Алайда, ауыл шаруашылығының болмашы үлесіне және жұмыспен қамтудың төмендігіне (экономикада жұмыспен қамтылғандардың жалпы санында барлығы 1,3%) қарамастан, өңір үшін осы саланың маңызы айтарлықтай жоғары. Ауылдық жерде облыс халқының жартысы тұрады және тиімді аграрлық секторды дамыту ауылдағы әлеуметтік тұрақтылықтың гаранты болып табылады.
• Маңғыстау облысының жалпы ауданы 16,6 млн. гектарды, оның ішінде аукыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер – 5,99 млн. гектарды (36,0%), негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс ауданы – 1,087 мың гектарды (0,016%), оның ішінде озық ылғал үнемдеу технологиясы (тамшылатып суару) пайдаланылатын егіс алқабы – 0,893 мың гектарды (2012 жылға қарағанда 3,15 есе өсті) құрайды.

Мал басының өсуіне әсер ететін негізгі факторлар өңірдің табиғи- климаттық жағдайлары мен жайылымдарды суландыру болып табылады. 2014 жылғы қарашадан бастап 2016 жылдың бірінші жартыжылдығын қоса алғанда шаруа қожалықтары үшін 73 ұңғыма бұрғыланып, пайдалануға берілді.

Статистикалық деректер бойынша нақты егіс ауданы 2015 жылы 1615 гектарды құрап, оның ішінде ылғал үнемдеуші технологиямен (тамшылатып суару) 893,5 га қамтылды. Бұл – 2012 жылдың деңгейінен 610,3 гектарға көп.

Өңірде 2016 жылы жалпы ауданы 17,76 га 15 жылыжай, оның ішінде ауданы 7,9 га өнеркәсіптік үлгідегі 4 жылыжай және ауданы 7,92 га фермерлік үлгідегі 11 жылыжай жұмыс істейді.

Маңғыстау облысының 16 564,2 мың гектар болатын жалпы ауданының ішінде, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер 5 134,7 мың гектарды (31%) құрайды.

Облыс аумағы пайдаланылатын жерлер бөлінісінде, негізінен жалпы ауданы 12654,2 мың гектарды (76,4%), оның ішінде жайылымдық жерлердің ауданы 12652,3 гектарды (76,3%), егістік жер 0,5 мың гектарды, тыңайған жер 0,3 мың гектарды, кені бар жер 0,3 мың гектарды, пішендік жер 0,3 мың гектарды, көпжылдық екпе ағаштар 0,6 мың гектарды және басқалары 0,2 мың гектарды құрайтын жайылымдық алқаптарды қамтиды.

Егін салынатын жерлер облыс аумағында бытырап орналасқан және суаратын судың шектеулі мөлшеріне байланысты болмашы ауданды алады.

Пайдалы жерлердің негізгі түрі – жайылым өнімі аз, шығымдылығы 1,0- 3,0 ц/га болатын шөл өсімдігін қамтиды.

Құрғақ климат, өсімдік жабынының сиректік жағдайларында дәрменсіз құнарлы жер қабаты қалыптасқан, бұл тиісінше топырақтың сапасына әсер етті. Топырақ қабаты негізінен сұрғалт және сұр-қоңыр, орташа балл бонитеті 4-5 балл.

Одан әрі жекешелендіру үшін барлық пайдаланылмайтын пайдалы жерлерді мемлекеттік қорға беру арқылы оларды тиімді пайдалану мақсатында ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді рыногтық айналымға енгізу бойынша жұмыстар жүргізілуде. Жерді меншікке берудің және жер пайдаланудың ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында, облыс аумағында жер рыногын қалыптастыру және жер учаскелерін аукциондар мен конкурстар арқылы сату практикасын енгізуде мақсатты жұмыс басталды.