БАСҚАРУ МЕХАНИЗМДЕРІ
Рөлдік басқару
Рөлдік басқару автомобильдің дұрыс бағытта қозғалуын қамта- масыз етеді. Рөлге келесі талаптар қойылады:
бақылаудың жеңілдігі және автокөліктің бұрышының тұрақтылығын қамтамасыз ету;доңғалақтардың болмауы немесе ең аз көлбеу бұрышы; жолдың бұзылуынан соққылардың рөлдік доңғалақтарына берілуін болдырмау.
Рөлдік басқару мыналардан тұрады:
Рөлдік механизмнен;
Рөлдік жетектен;
Рөл күшейткішінен (кейбір жүк және жеңіл автомобильдерде және автобустардың бөлек модельдерінде қолданылады).
Рөл механизмі жүргізушінің жұмысын жеңілдету үшін әзірлен ді. Өйткені ол осы бағытта автокөліктің қозғалысын басқарады, себебі ол баяу редуктор ретінде әрекет етеді және жүргізушінің рөлдік доңғалаққа қолданылатын күштерін арттырады. Рөл механизмі рөл дөңгелегінің көліктің артқы жағындағы қозғалмалы биподқа екі бағытта да айналады. Рөл жетегі рөл дөңгелегі, рөл бағанасы және рөл жетегінің редукциясын қамтиды.
Рөл механизмі рөл дөңгелегінен берілетін күшті көбейтеді, осылайша басқарылатын дөңгелектердің айналуына көмектеседі. Айналу рөл механизмінің берілу коэффициентімен қамтамасыз етіледі. Әртүрлі автомобильдерде рөл механизмінің беріліс қаты- насы 15-тен 25-ке дейін немесе одан да көп.
Рөлдік тетік рөлдік сошкадан, бойлық арқалық штангасынан, ұзындық байланысы штангасынан, көлденең бағыттағы рөлдің сол және оң жағынан тұрады.
Рөл жетегі рөлдік доңғалақтардан қуатты доңғалақтарға беру және дөңгелектердің бұрылысында дұрыс өзара орналасуын қамтамасыз ету үшін жасалған. Машинаны бұрған кезде дөңгелектер сырғып кетпестен оралуға тиіс. Бұл дөңгелектер бір айналу орталығында доға бойымен жүрсе, қол жеткізуге болады (19.1-сурет, а). Айналу орталығы артқы осінің жалғасуы тиіс. Егер бұрылыстың қаттылығын өзгертсеңіз, айналу орталығы артқы осьтен шығып кетуі немесе алынуы мүмкін, бірақ әрқашан артқы осьтің кеңеюінде қалады.
Рөлдік тетіктерде трапецияның біріктірілген рөлі (дөңгелектің тәуелділігі аспасы бар) және бөлшектелген трапеция болуы мүмкін тоқтата тұру аспасы). Рөлдік трапеция алдыңғы дисктің артында немесе алдыңғы жағында орналасуы мүмкін.
Тәуелді аспасы бар көліктерді басқарудың жеңілдетілген сызбасы 19.2, а-суретте көрсетілген. Рөл дөңгелегі бір бағытта немесе басқа бағытқа бұрылған кезде, Рөлдік тетік 1 арқылы айналу 2 бойлық рөлдік шыбыққа 3, содан кейін айналмалы бүгілмеге 7 арқылы сол жақ айналмалы камера арқылы көлденең бағытта 5 көлденең бағанның сол жақ төменгі 4 жағына, төменгі тұтқыш 4, оң жақ бұрышындағы 6 және дөңгелектерде іске асырылады.
19.1-сурет. Автомобиль (а) және рөлдік трапециясы бұрылысының сызбасы (б):
1, 8 — бұрылыс цапфтары; 2, 6 — бұрылыс тұтқалары; 3 —ортаңғы ось; 4 — көлденең рөлдік ауырып қалды; 5 — тұтқа; 7 — көлденең жоғары ор наласуы; R1 — R4— доңғалақтардың бұрылыс радиустары; а және в — ішкі және сыртқы алдыңғы доңғалақтар бұрышы, сәйкесінше; Б —алдыңғы доңғалақтардың осьтер арасында қашықтық;
Достарыңызбен бөлісу: |