Математиканы оқыту әдістемесі ПӘнінен оқУ-Әдістемелік кешен
Нақты эксперименттің элементтері мыналар
жүктеу/скачать 7.15 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Индукция және дедукция
| Нақты эксперименттің элементтері мыналар:
Мәселені қою және болжам жасау; Объектілерді зерттеудің эксперименттік алғышарттарын жасау; Салдарды белгілеу және оның себептерін тағайындау; Жаңа құбылыстарды және олардың ұқсастығын сипаттау. Бақылау мен тәжірибенің мектеп практикасында қолдануын мысалдармен көрсетейік. 4-5 сыныптарда фигуралардың симметриялық қасиетін өткенде бір парақ қағазды бүктеу арқылы тәжірибе жолымен көрсетуге болады. Мәселен, берілген түзуге қарағанда симметриялы фигуралар ұғымын түсіндіру үшін көшірме қағаздың көмегімен тең фигураларды салып көрсетуге болады. Ол үшін бір парақ қағазды бүктеп оның арасына бояуы сыртына қараған бүктелген көшірме қағазды салып тиісті фигураны парақтың сыртына сызады. Ал парақты жазған кезде олардың ішкі беттерінде өзара тең фигуралар шығады. Бұдан әрі парақты бүктеу сызығының бойымен бүктегенде салынған фигуралар бір-бірімен беттесетініне назар аударып түзуге қарағанда симметриялы фигуралардың анықтамасы беріледі. Анализ деп – бүтінді ойша немесе практикалық түрде құрайды, бөліктерге бөліп, ол бөліктерді және олардың қасиеттері мен арақатынастарын жеке-жеке қарастыру арқылы зерттелінетін әдіс түсіндіріледі. Оқып үйренетін объект туралы айқын түсінік пайда болу үшін құрамды бөліктің арасындағы байланысты анықтау керек, сол себепті анализ жеткіліксіз. Синтез қажет. Синтезді анализ арқылы бөлінген бөліктерді ойша немесе практикалық түрде біріктіру деп түсінеміз. Анализдеу үрдісінде күрделіден қарапайымға, бір түрліден екі немесе көп түрліге, нақтыдан абстрактіліге, белгісізден белгіліге, салдардан салдар туғызған себепке қарай қозғалады, ол синтезде керісінше жүреді. Математиканы оқыту үрдісінде кең түрде қолданылатын аналитикалық және синтетикалық әдістерге тоқталайық: Элементар анализ және синтез. Математикада элементар анализ бүтінді құрамды бөліктерге ажырату, ал элементар синтез сол құрамды бөліктерді қайтадан бүтінге жинақтау ретінде қолданылады. Қолдану мысалдары: Элементар синтез ұғымының елеулі қасиеттерін біріктіреді; Ұғымдарды жіктеуде (классификацияда) қолданылады; Көптеген математикалық сөйлемдерді дәлелдеу барысында оларды бөліктерге ажырату керек болады, яғни элементар талдау қолданылады, Мектеп геометрия курсындағы кез келген аксиома элементар синтездің мысалы болады; Бір жиынды екінші жиынға изоморфты бейнелеуде синтез жүзеге асады. Әдіс түрлері. 1.Синтетикалық әдіс. 2.Өрлей анализ әдісі. 3.Ылдилай анализ әдісі. 4.Элементар анализ және синтез әдісі. Мәселе есепті шешуде анализ бен синтезді пайдалану. Есеп көбінесе синтетикалық методпен шешіледі. 1-есеп. Үйдің үлкен бөлмесінің ені 4м, ұзындығы ал кішкене бөлменің ұзындығы 4м, ені Бір бөлменің ауданы екіншісінен қанша артық? Анализ. Сұраққа жауап беру үшін бөлмелердің аудандарының және олардың айырмасын табу керек. Бөлмелердің аудандары оның ұзындығы мен енін көбейткенге тең. Есептің жоспары: әрбір бөлменің ауданын тауып үлкенінен кішісін алу керек. Синтез. 1-тәсіл 1) Үлкен бөлменің ауданы қандай? 2) Кіші бөлменің ауданы қандай? 3) Бірінші бөлменің ауданы екіншісінен қанша артық? 2-тәсіл. Үлкен бөлме ауданы екіншісі бұлардың айырмасы 2-тәсіл, синтетикалық әдіс ұтымды, бұған көбейтудің үлестірімділік заңы қолданылады. Индукция және дедукция. Индукция және дедукция өзара байланысты таным әдістері. Индукциы (латын. Inducti – бағыттау), дедукция (латын. Deductio – қорытындылау) терминдерінің үш мәні бар: 1.ой қорытындысының түрлері 2.зерттеу әдістері 3.материалды баяндау формалары жүктеу/скачать 7.15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|