Мавзуи Нақшаи пул дар иқтисодиёти муосир
жүктеу/скачать 54.87 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.Нигоҳ доштани тавозуни асъор.
| 2.Вазифаҳои асосии пул.
Дар ҷомеаи муосир вазифаҳои зерини пул ба вуҷуд омадаанд: 1) Моҳияти пул дар ҷаҳони муосир аз он иборат аст, ки он воситаи назорати пуршиддати воҳидҳои молиявӣ мебошад. Яъне, истеъмолкунанда аз болои истеҳсолкунанда, пардохткунанда аз молрасон назорат мекунад ва баръакс, бонк раванди додан ва баргардонидани қарзро ба муштариён ва ғ. ad 2) Онҳо дар ташкили ҳисоббаробаркуниҳо дар хоҷагӣ нақши калидӣ доранд (зарурати нигоҳ доштани тавозуни даромад ва хароҷот ва кафолат додани он, ки аввалия аз дуввумӣ зиёдтар аст). 3) Онҳо меъёри асосии тақсимоти сифат ва миқдори меҳнат мебошанд (истисно кардани баробаркунӣ, истифодаи доираи васеи музди меҳнат барои иҷрои кор, ҳавасмандгардонии маҳсулнокии кормандон). 4) Ин ҷузъи ҷудонашавандаи равандҳои савдо мебошад (ҳар як корманд пули гирифтаашро барои хариди ашёе сарф мекунад, ки ба қонеъ гардонидани талаботи ӯ мусоидат мекунад). 5) Моҳияти пул дар иқтисодиёт аз иҷрои онҳо вазифаи воситаи ташкили муносибатҳои байни кишоварзӣ ва шаҳрҳо, дигар шаклҳои моликият иборат аст. 6) Мусоидат ба тақсимоти намудҳои гуногуни маҳсулоти ҷомеа. Маҷмӯи маҳсулоти инсоният дар ду шакл зоҳир мешавад: молӣ ва пулӣ. Ин муқаррарот ҳам дар таърифи ин мафҳум ва ҳам дар тақсимоти ҷузъҳои он аҳамият дорад. Аз ҳисоби ҷузъҳо ба истилоҳ фонди ҷуброн ташкил карда мешавад. Вазифаи асосии он пӯшонидани хароҷоти истеҳсолӣ мебошад. Инчунин, дар ин замина, даромади миллӣ ташаккул меёбад, ки амонатҳо, захираҳои суғурта, хароҷоти маъмурӣ, маблағҳо барои чорабиниҳои мудофиа ва иҷтимоӣ-фарҳангиро дар бар мегирад. 3.Нигоҳ доштани тавозуни асъор. Чӣ гуна пул вуҷуд дорад? Барои таъмини устувории асъор, на танҳо тилло, балки ҳаҷми бузурги молҳое низ истифода мешаванд, ки давлат дар ихтиёр дорад. Онҳо ба эътидол овардани оммаи молиявӣ аз ҳисоби он, ки ба меҳнати мушаххаси ҷамъиятӣ асос ёфтаанд, саҳм мегиранд. Нигоҳ доштани тавозун байни миқдори пулҳои муомилот ва миқдори молҳое, ки ба рафҳо мерасанд, ҳатмист. Ин далел шарҳ медиҳад, ки чаро пулҳои коғазӣ танҳо дар сурате бароварда мешаванд, ки агар ба онҳо воқеан ниёз дошта бошад. Тилло нақши василаи байналмилалии хариду фурӯшро мебозад, аз ин рӯ захираҳои давлатии ин метали қиматбаҳо дар раванди таъмини устувории асъор мавқеи махсус доранд. Бо шарофати онҳо, имконпазир аст, ки сатҳи воридот афзоиш ёбад ва мувофиқан содирот коҳиш ёбад. Ин усул барои тавсеаи тиҷорати дохилӣ ва афзоиши дастгирии моддии асъор истифода мешавад. Чӣ тавр пул кор кардан мумкин аст? Ҳиссаи шер дар таъмини устувории молияи миллӣ ба захираҳои асъорие рост меояд, ки давлатҳои хориҷӣ ба мамлакати мо сармоягузорӣ мекунанд. Пас, кӯтоҳ, вазифаҳои пул чунинанд: 1) Муайян кардани андозаи чен ва миқёси нархҳо. 2) Воситаҳои муомилот. 3) Объекти пасандоз ва пасандоз. 4) Пулҳои ҷаҳонӣ. Биёед ҳар яке аз ин нуктаҳоро муфассалтар дида бароем. Андозаи арзиш ин нишондиҳандае мебошад, ки дар натиҷаи он нархи мол муайян карда мешавад. Ин ифодаи сифат ва миқдори корест, ки барои иҷрои он талаб карда мешуд. Дар амал бисёр намудҳои мушаххаси меҳнат мавҷуданд, ки бо пули пул чен карда мешаванд. ad Меҳнати дар объектҳои молӣ татбиқшаванда, аниқтараш, арзиши он дар шакли нархи маҳсулот муайян карда мешавад, аммо он, одатан, аз арзиши худ фарқ мекунад, зеро он аксар вақт аз он дур мешавад. Барои баланд бардоштани қобилияти харидории пул нархҳоро паст кардан лозим аст. Аммо ин метавонад боиси аз даст додани фоида гардад. Ва афзоиши онҳо ба қобилияти харидории асъор таъсири манфӣ мерасонад. Ин як ҷанбаи дигарест, ки моҳияти пулро боз мекунад, ки ҷанбаи муосири он ҷанбаҳои гуногун дорад. Аксар вақт талаботе, ки ба нархи маҳсулот гузошта мешавад, ба ҳам зид аст.Барои бартараф кардани ин мушкилот, шумо бояд чораҳои зеринро андешед: ad - ба баланд бардоштани даромади воқеии аҳолӣ шурӯъ кунад; - кам кардани истеъмоли молҳои зараровар; - ташкили имтиёзҳо барои хариди маҳсулот барои қишрҳои аҳолӣ, ки муҳофизат намешаванд. Андозаи арзиш барои амалӣ намудани назорат аз рӯи воҳиди пули миллӣ аз рӯи нақшаи "пул вуҷуд дорад, пул нест" мебошад. Барои кам кардани хароҷоти инфиродӣ ба сатҳи эҳтиёҷоте, ки ҷомеа ба он ниёз дорад, бояд чораҳои зерин андешида шаванд: 1) Нархҳои ҷориро дуруст ба нақша гиред. 2) Танзими арзиш. ad 3) Нархҳои мувофиқро таъин кунед. 4) Меъёрҳои назоратӣ. Ин қадамҳо метавонанд барои шахсони ҳуқуқӣ ҳавасмандгардониро барои оғоз кардани коҳиш додани хароҷот ва баланд бардоштани ҳосилнокии меҳнат фароҳам оранд. Барои муқоисаи нархҳои мол, ба шумо лозим аст, ки онҳоро дар миқёси ягона, ки дар шакли миқдори тиллое, ки барои муайян кардани нархҳо дар як давлати муайян истифода мешавад, муайян кунед. Ин як ҷанбаи дигарест, ки моҳияти пул дар он зоҳир мешавад. Марҳилаи дигари назаррас дар афзоиши миқёси истеҳсолот иҷрои пулҳо ҳамчун воситаи муомилот мебошад. Дар ин ҳолат, байни муомилоти мол ва молия ҳамкорӣ ба амал меояд. Яъне, асъор нақши миёнараверо мебозад, ки дар мубодилаи маҳсулот иштирок мекунад. Дар ин ҳолат, як намуди маҳсулот ба намуди дигари он иваз карда мешавад. Моҳияти пул инчунин дар он аст, ки он доимо дар ҳаракат аст. Онҳоро аз раванди муносибатҳои бозорӣ комилан дур кардан мумкин нест. Дар ҳоле, ки маҳсулоти фурӯхташуда меоянд ва мераванд, асъор дар муомилот боқӣ монда, ба кори номуайян идома медиҳад. Ҳамчун воситаи муомилот пулро истеъмолкунанда назорат мекунад. Вай онҳоро танҳо барои маҳсулоте сарф мекунад, ки талаботи ӯро қонеъ мекунад. Пас аз таъмини давраи навбатии муомилот, асъор ба бонк бармегардад, аммо як қисми муайяни онро барои иҷрои вазифаҳои дигар аз муомилот гирифтан мумкин аст. Вазифаи пул ҳамчун воситаи пардохт дар натиҷаи раванди гардиши мол ташаккул ёфт, яъне ба шарофати он асъор мақоми воситаи муомилотро ба даст овард. Молия дар лаҳзае, ки мол бе пардохти он харида мешавад, лаҳзае пардохтпазир мешавад. Дар асоси ин вазифа, ӯҳдадориҳо ва ҳуқуқҳои талабиашон ташаккул меёбанд, ки хусусияти дарозмуддат доранд. ad Муносибатҳое, ки ба вазифаи пул ҳамчун воситаи муомилот асос ёфтаанд, зудгузаранд. Аммо кори асъор ҳамчун воситаи пардохт дар раванди муносибатҳои дарозмуддат сурат мегирад, ки масалан, музди меҳнат, пардохти қарз ва андозро дар бар мегиранд. Дар асоси он, шароите ба вуҷуд омадааст, ки ба сарфаи пули нақд ҳангоми пардохт бо истифодаи кортҳо мусоидат мекунад, вақте ки захираҳои моддӣ сабти ҳисобҳоро иваз мекунанд. Яъне пул ҳаст, пул нест. Иҷрои нақши воситаи ҷамъоварӣ ва амонатгузорӣ пул имкон медиҳад, ки арзиши онро дар шакли оммааш сарфа намоем. Дар ин ҳолат, он метавонад ҳар вақт ҳамчун як қисми хариди пардохт ба гардиш табдил ёбад. Вақте ки молия нақши воситаи муомилот ва пардохтро мебозад, онҳо як навъ ивазкунандаи тилло мебошанд, яъне ба нишонаҳои арзиш табдил меёбанд, зоҳир шудани пул - пулҳои миллӣ мебошанд. Ҷамъоварӣ аз асъори хориҷӣ ҳадафи худ дар он ҳолатҳое мегардад, ки агар онҳо ҳамчун яке аз шаклҳои ташкили фондҳо дар тавсеаи истеҳсолот амал кунанд. Барои тиҷорат, онҳо фоида, маблағ барои ҳавасмандгардонии иқтисодӣ, бақияи бонкҳо мешаванд. Ҳамчун воситаи ҷамъкунӣ, асъор аз объекти муомилот бо он фарқ мекунад, ки он на ҳамчун шакли эквиваленти зудгузар, балки ҳамчун намоянда, ба таври дуруст гуфтан, аз арзиши амалкунанда мебошад, ки онро дар тӯли муддати тӯлонӣ инъикос мекунад. Аз ин рӯ, муайян кардани он, ки сатҳи таварруми пул ба вуҷуд омада, устувории онҳоро таъмин кардан хеле муҳим аст, то онҳо вазифаҳои амонатгузории худро иҷро кунанд, ки дар акси ҳол бемаънӣ мешаванд. жүктеу/скачать 54.87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|