Мазм ұ н ы кіріспе
жүктеу/скачать 268 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Оқушылар білімін бағалау. Үйге тапсырма
| Сабақты қорыту. Анкеталық сауалнама беру арқылы.
Аса талантты педагог ағартушы, дарынды жазушы, тамаша ақын, жалынды публицист, көрнекті қоғам қайраткері Ыбырай Алтынсариннің есімі қашан да болсын уақыт сынынан мүдірмей өтіп, өзінің туған халқымен бірге жасасып келеді. Оның өмірі өзінің туған жерін, халқын шексіз сүйіп, оған бүкіл қызмет еткенін айтып қорытамын. Оқушылар білімін бағалау. Үйге тапсырма: Мәтінді оқып, түсінігін айтып келуге жаттығу. «Мен төртінші жолаушы болсам» - деген тақырыпқа шығарма жазып келу. 54
Ағартушының өнегелі өмірі мен өрісі биік таланты бір кезде қандай – жарқын да жанды қасиеттерімен көрініп, қазақ мәдениетінің тарихында айқын іздерін қалдырса, қазір де сол асыл да абзал ерекшеліктерін өз бойында сақтауда. Мұның өзі заңды да. Өйткені, әрбір ұлы адам адамзатпен бірге жасайтын мәңгі өшпес, ескірмес идеяларды көтереді. Сондықтан, олар арада бірнеше ұрпақтың өткеніне қарамастан әрбір жаңа ұрпақ, жас қауымға алыстан қол созып, «Жол болсын!» айтып тұрғандай болады, уақыт өткен сайын биіктеп, мән мағынасы мен қадір – қасиеті арта түседі. Мәдениетіміздің тарихында Ыбырай Алтынсарин дәл осындай үркердей санаулы сандақтардың бірі. Ыбырай Алтынсарин қалдырған мәдени мұра бүгінгі өскелең оқушы қауымның қолына жеткенше талай кезеңді басынан кешірді. Қазақ қоғамының ерте кездегі мәдени мешеулігіне байланысты тамаша ағартушының қолымен жасалған асыл мұрасы біраз уақыт көзден таса болып жүрді, одан кейін ұлтшыл – буржуазияшылдардың бұрмалауымен теріс сынға да ұшырады. Бірақ ағартушы есімі қай кезде де халықтың көңілінен тыс болып көрген жоқ. Соның нәтижесінде оның жас ұрпақ, жаңа қауымға қалдырған мұрасы қандай жағдайларға душар болғанына қарамастан ескірмей, өшпей бүкіл асыл қасиеттерін өз бойында сақтап, уақыт, дәуір сынынан толық өтіп біздің бақытты заманымызға жетті. Ыбырайдың халық ағарту майданы әдебиет саласындағы еңбектері өзінің көзі тірі кезінде – ақ көп жұртшылықтың назарын аударды. Ағартушының қазақ қоғамының даму тарихында ерекше құбылыс боп саналатын «Қазақ хрестоматиясының» баспадан шыға салысымен – ақ «Оренбургский листок» газетінде таныстырылуы және бағалануы айрықша атап өтерлік жағдай. Қоғамдық өмірге жаңа ғана келген, прогресшіл мәдениет пен озық өнер – білімнің алғашқы қарлығашы тәрізді хрестоматияның бірден, халық сынына түспей тұрып – ақ жоғары бағалануы 55 Ыбырай Алтынсариннің сол қоғамдық өмірдегі беделін, оның қандай мақсаттағы мәдениет қайраткері ретінде замандастарына танылғанын аңғартып қоймайды, хрестоматиямен нақты танысқан бастапқы аз ғана адамдардың да оның жаңаша мазмұны мен мақсатын дұрыс бағалап, оған лайықты үміт артқанын білдіреді. Ыбырай Алтынсариннің еңбегі, әдеби шығармаларының бірден - бір жинағы, қазақ жазба әдебиетінің төл басы «Қазақ хрестоматиясы» екенін мақтанышпен айтамыз. Бастауыш сыныпта ұлы ағартушы – ұстаздың мұраларының енгізілу себебі, Ыбырай Алтынсариннің қазақ жұртшылығын қараңғы түнектен алып шығып, тұңғыш рет ана тілімізде сауаттылық жолына бастауда сан түрлі ұлттық мектептер мен гимназиялар ұйымдастырып, мектеп және мұғалімдер үшін оқулық пен әдістемелік еңбектер жазудағы ұлан – ғайыр еңбектері жоғалмақ емес. Сондықтан да бүгінгі педагог қауымы ағартушы шығармаларын өз жұмыстарында үнемі басшылыққа алып келеді. Ыбырайдың өлең, әңгімелері түгел дерлік оқушысына түсінікті, тілі жеңіл, тәрбиелік мәні зор, оқып отырған оқырманына үлкен ой салатындай тақырыбы әсерлі, көркем бейнеленген және ойын жеткізуде тілдік стиль ерекшелігі зор. Мектеп бағдарламасына Ыбырай Алтынсариннің шығармаларының оқушыға жеңіл, түсінікті оқушының жас ерекшелігін ескере отырып кейбір әңгіме, өлеңдері берілген. Оның қай шығармасы болса да, баланың тіл мәдениетін көркейтуге, дамытуға әсері мол. Оны балалар сүйіп, ынтыға оқиды. Өзі өшсе де сөзі өшпейді дегендей, өзі жоқ болса да біз үшін оның еңбектері мәңгі өшпейтін мұра болып қалмақ. 56 жүктеу/скачать 268 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|