Мазмұны : I. Кіріспе
Температураны өлшейтін аспаптар
жүктеу/скачать 327.26 Kb.
|
| 2.2 Температураны өлшейтін аспаптар.
Үлгі термометрлер. Метрология институтында сақталған платиналы термометрдің көрсетуімен тексеріледі. Оның бөлігінің құны 0,10 С. Өлшеу шарты мынадай: сынаптың L шығыңқы бағанасына түзету ендіру ескеріледі. Бұл түзету қоршаған ортаның температурасы зерттеліп отырған ортаның температурасынан елерліктей өзгеше болғанда ендіріледі. Түзету мына формуламен жүргізіледі: . Мұндағы шыныдағы сынаптың ұлғаю коэффициенті, -өлшенетін температура, -ұзындығы көтерілген сынаптың орташа температурасы, оның шамасы арнаулы термометрмен өлшенеді. Температураны термопараның көмегімен анықтау. Температураны өлшеу үшін, әртекті металдардан дәнекерленіп жасалған, термопара деп аталатын аспап қолданылады. Осы суреттегідей етіп дәнекерленген және жалғанған А және В өткізгіштерінің бір ұшын қыздырып немесе суытатын болса, онда дәнекерлердің арасында 10С температурада шамамен 1/105В-қа термоэлектрлік қозғаушы күш пайда болады. Егер дәнекердің температурасын тұрақты ұстаса, онда термоэлектрлік қозғаушы күш тек екінші дәнекердің температурасына тәуелді болады. Көбнесе температурасы дәнекер еріген мұзға батырылып қойылады, ал температурасы дәнекер қызған денемен жалғанады. Термопараның ЭҚК-і миливольтметрмен өлшенеді. Термометрлер мен термопаралар арқылы 10000С–қа дейінгі температураларды өлшеуге болады, ал одан жоғары температураларда олардың қасиеттерінің кенет өзгеруіне байланысты, қолдану қиындыққа әкеледі. Сондықтан, бұдан жоғары темпера-тураларды, зерттелетін дененің сәуле шығару қарқындылығын пайдалынатын пирометрлерменөлшейді. Өте төмен температураны дененің магниттік қасиеттерінің өзгерісі арқылы анықталады. Ондай аспаптарды магниттік термометрия деп атайды. Температураны платиналы термометрдің көмегімен өлшеу. Кедергі термометрлерінің жұмыс істеу принципі температура өзгергенде өткізгіштің кедергісінің өзгеруіне негізделген. Олар үшін ең жақсы материал таза металдар (платина, мыс) болып табылады, олардағы тәуелділіктің түрі қарапайым болып келеді. Платина термометрін слюда, кварц немесе шыныдан жасалған каркастарға сымдарды орап жасайды. Платинаның кедергісінің температураға тәуелділігі мына формуламен сипатталады: . Егер тұрақтылары белгілі болса, онда берілген t температурада және R0 мәнінде Rt кедергісін дәл өлшеп, t температурасын есептеуге болады. Температураны термистормен өлшеу әдістері. Соңғы жылдары температураны өлшеу үшін жартылай өткізгішті кедергілер-термисторлар кеңінен қолданыла бастады. Оның металл термометрлерден артықшылығы жоғарғы кедергілік коэффициентінің (1 градусқа ~3%) және R кедергісінің үлкен болуы. Температураны өлшейтін қондырғының жалпы түрі төменде берілген. Егер А және В өткізгіштерінің бір ұшын қыздырып немесе суытса, онда t1 жәнеt2 температуралардың айырымы 10С болғанда, шамамен 1/105В –тай э.қ.к пайда болады. Егер А және В өткізгіштерінің бір ұшын қыздырып немесе суытса, онда t1 жәнеt2 температуралардың айырымы 10С болғанда, шамамен 1/105В –тай э.қ.к пайда болады. Егер t1 температурасын тұрақты ұстаса, онда э.қ.к. екінші дәнекердің температурасына тәуелді болады. Термопараның э.қ.к. миливольтметрмен өлшенеді. Термопаралар мен термисторлар арқылы 10000С – қа дейінгі температураны өлшеуге болады, ал одан жоғары температураны өлшегенде олардың қасиеттерінің өзгерісіне байланысты қиындықтарға ұшырады. Сондықтан бұдан жоғары температураларды зерттелетін дененің жылу шығару интенсивтілігін пайдалынатын, пирометрлермен өлшейді. Температураны өлшеудің оптикалық әдісі.Жоғары температураларды өлшеу үшін қызған дененің жылулық сәулеленуін қолдануға негізделген оптикалық әдіс кеңінен қолданылады. Осыған негізделіп жасалған аспапты пирометр деп атайды, ал оптикалық әдіспен температураны өлшеудің принципі оптикалық пирометрия деп аталады. жүктеу/скачать 327.26 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|