Мазмұны Дәрістер Зертханалық сабақтар Студенттің өздік жұмысы Дәрістер Дәріс сабағының құрылымы

Сабақты келесі мысалды шешуден бастау ұсынылады.

Жоба кодын былайша тоықтырыңдар:

А) Мәтіндік өріске басқа символдарды енгізгенде сандардан және Backspace перненсінен басқа пернелерге «Бұл сан емес» деген хабарлама шығару керек.

Ә) Екінші мәтіндік өріске 0 санын енгізгенде және бөлу операциясын таңдағанда және бөлу операциясын таңдағанда «Нөлге бөлу» деген хабарлама шығару керек, бағдарлама фокусты берілген өріске қайтару керек.

Б) Бірінші мәтіндік өріске сан енгізілуі керек, ал екіншісіне сол кезде енгізілетін санның дәрежесін көрсету керек.

Visual Basic жүйесіне MsgBox функциясы қолданушы адрестеген хабарламаны шығару үшін берілген, және қолданушы реакциясын басылатын перненің сандық кодын күтеді.

MsgBox функциясының жалғыз міндеті параметрі Msg мәтін хабарламасы болып табылады. Егер тек қана ол берілсе онда диалогтық терезеге Msg хабарламасымен бірге тек қана ОК батырмасы пайда болады.

Buutons, параметрі бүтін мәндерді ұсынады, диалогтық терезеде қандай батырмалар мен белгішелер орналастырылатынын анықтайды. Ол төрт қосылғыштың қосындысы сияқты қалыптасады:

• 
  Бірінші батырмалар жиынтығын анықтайды;
  
• 
  Екінші икондар типін;
  
• 
  Үшінші келісім бойынша батырмалардың реттік нөмірі;
  
• 
  Төртінші – модальдық режим. Соңғы қоыслғышқа шеткісі сирек келеді. Жиі қолданылатын тұрақтылар мен сәйкес сандық мәндер тізімі кестеде көрсетілген.
  

1-OK

3-Abort (Тоқтату)

4-Retry (Қайталау)

5-Ignore (Өткізу)

6-Yes (Иә)

7-No (Жоқ)

Ұсынылған мысалда бағдарлама мәтіндік өріске енгізілген ақпаратты өңдеуі керек, ол үшін Select case құрылымын пайдаланған өте ыңғайлы.

Select case конструкциясы бағдарламада бірнеше If…Then…Else… кострукция блогындағыдай шарттарды өңдеуге мүмкіндік береді. Бұл құрылымы өрнектің әр мүмкін жағдайында Сase операторларын таңдаудан және өрнектерді салыстырудан тұрады. Бұл құрылым келесі жолмен жұмыс істейді. Алдымен Visual Basic құрылым өрнегіндегі берілген мәндерді есептейді.

Егер қиылысатын мәндер табылса Сase операторында берілген командалар орындалады. Басқару құрылымы орындалып біткен соң құрылым келесі End Select қызметші сөзіне беріледі.

Select case құрылымның синтаксисі келесі түрде болып келеді:

Select case Салыстыратын мән

Сase

Сase 2 мән

2 құрылым

...................

End Select

Алғашқы Select Сase қызметші сөзінде орналасқан жанында Салыстыратын мән параметрі орналасқанын көрсететін қрылымдар бірнеше мәндерде тексеріледі. Ары қарай Сase қызметші сөзінен басталатын командалар тобы кездесді. Егер Салыстырмалы мән параметрі ағымдағы Сase операторындағы мәнге тең болса онда келесі Сase қызметші сөздерінің арасында орналасқан командалар орындалады.

Select case онда орналасқан құрылым тізбектірінің біреуін ғана орындайтынына көңіл бөліңдер. Шарттардың біреуінің ғана мәні True болғаннан кейін және сәйкес Select case құрылымы орындалғаннан кейін ол өзінің жұмысын аяқтайды. Қалған шарттарды тексермейді.
Толықтырулар енгізгеннен кейінгі бағдарлама коды:

Private Sub Command1 Click()

Text3.Text=Val(Text1.Text) + Val(Text2.Text)

End Sub

Private Sub Command2 Click()

Text3.Text=Val(Text1.Text) - Val(Text2.Text)

End Sub

Private Sub Command3 Click()

Text3.Text=Val(Text1.Text) * Val(Text2.Text)

End Sub

Private Sub Command4 Click()

If Text2.Text=”” Then

MsgBox (‘Нөлге бөлу’)

Text2.SetFocus

Else

Text3.Text=Val(Text1.Text) / Val(Text2.Text)

End if

End Sub
Private Sub Command5 Click()

Text3.Text=”()”

Text1.Text=””

Text2.Text=””

Text1.SetFocus

End Sub
Private Sub Command6 Click()

Text3.Text=Val(Text1.Text) ^ Val(Text2.Text)

End Sub
Private Sub Command7 Click()

Text3.Text=Sqr(Text1.Text)

End Sub
Private Sub Text1 KeyDown(KeyCode As Integer, Shift As Integer)

If KeyCode=8 Then GoTo 1

Select Case KeyCode

Case 96 To 105, 48 To 57

Case Else

MsgBox (‘Бұл сан емес’)

End Select

1:End Sub

Private Sub Text2 KeyDown(KeyCode As Integer, Shift As Integer)

If KeyCode=8 Then GoTo 2

Select Case KeyCode

Case 96 To 105, 48 To 57

Case Else

MsgBox (‘Бұл сан емес’)

End Select

2:End Sub

(48-57 және 96-105 аралығындағы сандық пернелер коды, 8 Backspace пернесінің коды)

Адам өзінің тәжірибелік саласына әрқашан шешілу барысында бір әрекеттің қайталап кездесе беретін есептерге кездеседі. Мұндай есептердің шешілуі циклдік алгоритмдер арқылы ұйымдастырылады.

Берілген тақырыпта циклдің екі түрі қарастырылады: қайталау саны белгілі және белгісіз циклдер. Циклдерді ұйымдастыру үшін қайталау командалары және алгоритмді шағын түрде жазуға мүмкіндік беретін бірнеше әртүрлі әрекеттердің орындалуына сәйкес параметрлі қайталау операторы қолданылады. Бұл компьютерді қолдану барысында өте маңызды. Бір жағынан, компьютер жұмысының жоғары жылдамдығы командалар сериясының бірнеше рет қайталанатын алгоритмдер орындауға мүмкіндік береді. Бір жағынан бұл алгоритмдерді қолдану күшті компьютерлердің әсерлі жұмысын қамтамасыз етеді.

Сабақты Qbasic бағдарламалау тілін оқып-үйрену барысында қарастырған циклдің түрлері мен анықтамасынан бастауға болады (оқулықтағы 2.6. тақырыпты қара).

цикл денесі цикл денесі

Next I Wend

Алдын ала шарт Келесі шарт

бойынша қайталау бойынша қайталау

Do[While/Until условие] Do

цикл денесі цикл денесі

Loop Loop[While/Untilшарт]

Ары қарай келесі мысалды шешуді ұсынуға болады.
1-мысал. Қазына бойынша түсетін пайданы есептеу бағдарламасын жазу. Бағдарлама жай және күрделі пайыздарды есептеуді қамтамасыз етуі қажет. Жай пайыздар салымының аяғында есептелінеді, ал күрделі салымдар – ай сайын есептеледі, және бастапқы қазынаның бастапқы санына қосылып отырады және келесі айда пайызы жаңа күнмен есептелінеді. Пішім ұсынылған түрі суретте келтірілген.

Код:

‘Есептеу батырмасын шерту

Private Sub Command1_Click ()

Dim sum As Single ‘жинақ соммасы

Dim pr As Single ‘пайыздық көрсеткіші

Dim srok As Integer ‘жинақ мерзімі

Dim dohod As Single ‘жинақ бойынша түсетін пайда

Dim buf As Single

Dim i As Integer ‘циклдің айнымалысы

‘алынған бастапқы деректер

sum=Val (Text1.Text)

srok=Val (Text2.Text)

pr= Val (Text3.Text)

If Option1.Value=True Then

‘Жай пайыздарға қосқыш таңдалынды

dohod=sum*(pr/100)*(srok/12)

Else

‘Күрделі пайыздарға қосқыш таңдалынады

For i=1 To srok

buf=buf+buf*(pr/100)

‘уақыт соңында барлық жинақ buf-ге жазылады

dohod= buf –sum

Next i

sum=sum+dohod

Label4.Caption= “Пайда:”+Str(dohod)+Chr(13)+ 'уақыт соңында барлық жинақ:”+Str(sum)

End Sub
‘Жай пайыздарға қосқыш таңдалынады

Private Sub Option1_Click()

Label2.Caption= “Срок (дней):”

Label4.Caption= “ ”

End Sub
‘Күрделі пайыздарға қосқыш таңдалынады

Private Sub Option1_Click()

Label2.Caption= “Мерзім (ай):”

Label4.Caption= “ ”

End Sub

Dim n As Long, p As Long, k As Long

Private Sub Command1_Click ()

n=Val(Text1.Text)

p=0

Do While p

k=k=+1

p=p+k

Text2.Text=Str(k)

End Sub
Private Sub Command2_Click ()

If MsgBox(“Қайта есептегін келе ме?”,4+32+0, “ ” )=6 Then

Text1.Text= “ ”

Text2.Text= “ ”

Text1.SetFocus

Else: End

End If

End Sub
Image_және_PictureBox__компоненттері_(1-сағат)__Негізгі_мақсаты'>10-дәріс. Базалық Image және PictureBox

Image және PictureBox-тің базалық компоненттері пішіннің белгілі жеріне графикалық ақпараттарды орналастыруға мүмкіндік береді (оқулық, 2.4 тақырыпты қара.)

Сипатталған басқару элементтері Click және DblClick оқиғаларына әсер етеді. Бұл оқиғаларды қарапайым және ең кең тарағандар қатарына жатқызуға болады.

Сонымен қатар, графикалық терезе Cls және Print тәсілдерімен сүйемелдейді.

Пішінге 1 Image объектісін орнатындар және келесі әрекеттерді көрсетіңдер:

Drag Icon –ico, bmp, cur, gif, jpg кеңейтілулі файлдарына жол көрсету (тышқан манипуляторы арқылы жылжытқанда Image объектісінде пайда болатын сурет);

Drag Mode -1 Авто;

Picture- ico, bmp, cur, gif, jpg кеңейтілулі файлдарына жол көрсету (Image объектісінде қозғалмаған күйде пайда болатын сурет);

Stretch- True

Private Sub Form_DragDrop(Source As Control, X As Single, Y As Single)

Image1.Left=X

Image1.Top=Y

End Sub

Бағдарлама орындалуы кезеңнің түрі.

2-мысал. Бірінші пернені басқан кезде сурет мөлшері пропорционал түрде үлкейетіндей етіп, ал екінші батырманы басқан кезде пропарционал түрде кішірейетіндей етіп бағдарлама жазу керек.

Пішінге 2 батырма және бір Image (Picturе қасиетінде сурет файлына жол көрсетіңдер Stretch қасиетіне – True) объектісін орнату қажет.



Код:

Private Sub Command1_Click()

‘Үлкейтеміз

Image1.Width=Image1.Width+100

Image1.Height=image1.Height+100

End Sub
Private Sub Command2_Click()

‘Масштаб кішірейтеміз

Image1.Width=Image1Width-100

Image1.Height=image1.Height-100

End Sub

Мысал. Суретті берілген аймаққа бір мезгілде оның өсуін көру үшін жылжытуға мүмкіндік беретін бағдарлама жазыңдар.

Қойылған есепті шығару үшін Drag & Drop және DragOver оқиғаларын пайдалану қажет.

Тасымалдау процесін бастау үшін, Drag & Drop тасымалдау режиміне көшу керек. Бұл оқиғанын Source – объект орнын анықтайтын, X пен Y-тышқан көрсеткіші координаталары параметрлері бар.

Тасымалданатын объект қабылдаушы – объектіге түссе, онда оны сол жерге қалдыруға тура келеді. Бұл тышқан батырмаларын жібергеннен кейін орындалуы керек (DragOver оқиғасы).

Жазуы бар суреттерді құру үшін пішін құрайық. Алгоритмге алып бару көмегімен суретті үлкейтіп көру мүмкіндігін еңгіземіз.

Пішінге Image 18 объектіден тұратын жиымын орнатындар. Барлық Image 1 объектісіне DragMode=Auto қасиетін тағайындаңдар.

Объектілер жиымын құру үшін пішінге бір объектіні орналастыру жеткілікті, содан кейін оны көшіріп қою қажет. Қою барысын жиым элементтерін тарату хабарламасы шығады, барлығына «иә» деп жауап беру керек. Жиым элементтерінің барлығының атауы бірдей (name), бірақ индекстері әр түрлі. Индекстерді номерлеу 0-ден басталады.

Image 1(i) объектілерінің суреттері пішінді жүктеу барысында жүктейміз (біздің мысалда суреттер жұмыс үстелінде орналасқан Пример қапшығында сақталған).

(“C:\Windows\Рабочий стол \ пример \ vb.bmp”)

Бір мезгілде Tag қасиетіне Осы объектілердің атын еңгіземіз.

Image1(0).Tag= “000”

Image 2 объектісіне Image2 терезесін сурет мөлшеріне сәйкестеңдіріп өзгертуге мүмкіндік беретін Source=False қасиетін орналасытрамыз.

Label 1 объектісіне орналастыратын суреттің атын еңгіземіз, суреттің атының ұзындығы әр түрлі болғандықтан Caption қасиетінде орналасқан мәтіннің мөлшеріне байланысты Label 1 объектісінің мөлшерін өзгертуге мүмкіндік беретін AutoSize=true қасиетін орналастырамыз.

Суретте пішіннің үлгісі көрсетілген.

Код:

Y As Single)

Sourse. Move X, Y. ‘объектінің жоғарғы бұрышын тышқан

артына жылжытамыз’

End Sub
Private Sub Form_ Load ()

Image1 (0). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \ лес.bmp”)

Image1 (0). Tag = “000”

Image1 (1). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \ vb.bmp”)

Image1 (1). Tag = “111”

Image1 (2). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \ Unicode.bmp”)

Image1 (2). Tag = “222”

Image1 (3). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \ Unicode1.bmp”)

Image1 (3). Tag = “333”

Image1 (4). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \ Unicode2.bmp”)

Image1 (4). Tag = “444”

Image1 (5). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \. Unicode3.bmp”)

Image1 (5). Tag = “555”

Image1 (6). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \. Unicode4.bmp”)

Image1 (6). Tag = “666”

Image1 (7). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \. Unicode5.bmp”)

Image1 (7). Tag = “777”

End Sub
Private Sub Image2_ DragOver (Source As Control, X As

Single, Y As Single, State As Integer)

Image2.Picture = Source. Picture

Label1.Caption = Source. Tag

End Sub

Біріншісі (классикалық) алдын ала даярлап қойлған суреттер (кадрлар) сериясын ұсынады.. Бұл әдіс мультфильмдерді құруға қолданылады. Классикалық анимациялардың көрсетілуін анимацияланған gif-файлдар арқылы ұсынылуды Animation Gif Control компоненті қамтамасыз етеді.

Екінші жолы компьютерлік ойындарды жасақтамағанда кадрлық анимацияларды құруды ұсынады. Осы жолды іске асыру кішірек суреттердің фондық суреттері ретінде пайдаланатын кадрлар экранның әр түрлі аймақтарында шығару жолымен құрылады.

Келесі мысалдар Visual Basic ортасында екінші жолмен анимация құру көрсетеді.

1-мысал. Объектіні қозғалу бағдарламасын жазу: «Іске қосу» батырмасын басқан кезде объект пішінде солдан оңға қарай жылжиды. Пішіннің шетіне жетіп, секіріс жасаса қозғалуды керісінше бағытта жалғастырады.

Пішінге мына объектілерді орындаймыз.

Толтырма Caption Іске қосу қасиетімен,

1 Shape(фигура) Shape қасиеті 3-ке тең – Circle (Шеңбер) және қасиеті Back Style 1-ге тең - Opaque (фигураны бояуға арналған);

3 Timer объектісін 1-ге тең Interval қасиетімен (бұл уақыт өткеннен кейін, Timer жаңарып тұрады (мл)) және Timer–ді өшіру үшін Enabled қасиеті Fals–ке тең болуы керек, ал қосу үшін Enabled True–ге тең болу керек.

Сендерде келесі пішін шығуы керек:

Код:

Private Sub Command1_Click()

қосылады’

Timer1.Enabled = True

Timer1.Enabled = True

Shape1.Left = Shape 1. Left + 25 ‘Әрбір Shape1 25 мл-ге оңға

жылжиды’

End Sub
Private Sub Timer 2_ Timer()

Shape1.Left = Shape 1. Left – 25 ‘Әрбір Shape1 25 мл-ге солға

жылжиды’

If Shape1.Left <= -400 Then

‘Егер Shape1.Left <= -400 (ол жақ қабырғадан ыршып түсу)

Timer1.Enabled = False Timer2 өшеді

Shape1.Left <= -4000

‘Егер Shape1.Left <= -400 (сол жақ қабырғадан ыршып түсу)

Timer2.Enabled = True ‘Timer2 қосылады’

Timer1.Enabled = False ‘Timer1 қосылады’

End If

Мысал 2. Суреттері бар анимация

Формаға 1 батырма Caption – шығу, қасиетімен 1 Timer Interval> 0 қасиетімен 5 image 1 объекті – index, қасиетімен 0, 1, 2, 3, 4-ке сәйкесінше орнатыңдар. Picture қасиетінде суретті файлға жол көрсетіңіз; 1 объект image 2.

Код:

Dim a As Integer

‘бағдарламаны қосқан кезде суреттер басынан жүруі үшін

a = -1

‘a>4 шарты бойынша, суреттерді басынан көрсете бастау.

‘Суретті қай орынға шығару керек.

Image2.Picture = Image1(a).Picture

End Sub

Білім мен білікке қойылатын талаптар: Студенттер басқарудың қосымша элементтерін орнату технологиясын білу керек; қойылған есептерді шешу жолында қолдана білу.

Басқаруға қосымша элементтерді қосу үшін жоба терезесінде міндетті түрде келесі әрекеттер тізбегін орындау қажет: Project(Жоба)→Components (Компоненттер). Пайда болған терезеде қыстырмасында (Басқару элементтері) керекті компоненттің атауының жанына белгі орнату керек. Осыдан кейін таңдалған объект компонент панелінде пайда болады және берілген қосымшаға қатынас пайда болады.

Терезенің төменгі жағында Location аймағында OCX кеңейтілуімен және оның дискідегі орны файл аты жазылады. (оқулықтағы, 2.9 тақырыпты қара).


1-мысал. Animation Gif Control kомпонентін пайдалану

Жоғарыда көрсетілген әдістермен компоненттер панеліне Animation Gif Control объектісін орнатыңыз. Содан кейін оны формаға орнатыңдар, берілген объектінің GIF қасиетіне gif-файлға жол көрсетіңдер.

Windows - қосымшаларының көптеген бөлігі жүйенің (мысалы, принтерге шығаратын парақтар өрісі) әр түрлі параметрлерінің тапсырмалары үшін диалогтық терезелер жиыны ретінде және типтік процедураларды орындау үшін қолданылады (файлдарды таңдау және есте сақтап қалу, сөздерді іздеу және ауыстыру т.с.с.).

Visual Basis ортасында ондай объект CommonDialog болып табылады, оның тәсілдерін қолданып керекті терезені шақыруды қалыптастыруға болады.

CommonDialog компоненті стандарты панельде көрсетілмеген. Сондықтан оны (Microsoft CommonDialog Control 6.0)қосу керек.

Егер ондай қатар болмаса, Browse (қарау) батырмасын басу керек және System каталогында Comdlg32.ocx атты файлды шерту керек. Содан кейін CommonDialog объектісі панельде пайда болады.

Диалогтық терезелерді шақыру үшін осы терезелердің әрқайсысына сәйкес 9.1 кестеде берілген басқару элементтері тәсілдерін CommonDialog пайдалану керек.

9.1-кесте Басқару элементінің тәсілі

Компонентті қосу Project Components- Microsoft CommonDialog Control 6.0 үшін компоненттерін орындау қажет. Ары қарай пішінге мәтіндік өріс CommonDialog Control CD1батырмасын орналастырыңдар.

Private Sub Command1_Click ()

CD1. ShowColor

Text1.ForeColor = CD1.Color

End Sub
3-мысал. Commondialog. ShowFont тәсілі.

Батырманы басқанда қаріп таңдау стандартты терезесі пайда болатындай бағдарлама жасаңыз. Пішінге CommonDialog (Name = CD1) мәтіндік өрісін және батырманы орнатыңдар.

Код:

Private Sub Form_Load ()

End Sub
Private Sub Command1_Click ()

‘Font диалогтық терезе бейнелеу түрін орналастырамыз

CD1.Flags = cdlCFBoth Or cdlCFEffects Or cdlcCFLimitSize

Or cdlCFTTOnly Or cdlCFForceFontExist

‘Қаріптің ең үлкен және ең кіші мөлшерін орналастырамыз

CD1.Min = 8 ‘Қаріптің ең кіші мөлшері

CD1.Max = 22 ‘Қаріптің ең үлкен мөлшері

CD1.ShowFont ‘Қаріп таңдау терезесін шақырамыз.

‘Мәтіндік өріске таңдалған қасиеттерді меншіктейміз.

Text1.FontName = CD1.FontName

Text1.FontBold = CD1.FontBold

Text1.FontItalic = CD1.FontItalic

Text1.FontSize = CD1.FontSize

Text1.FontStrikethru = CD1.FontStrikethru

Text1.FontUnderline = CD1.FontUnderline

Text1.ForeColor = CD1.Color

End Sub
4-мысал. Күнтізбе пішіні. Күнтізбеден таңдалған күн мен уақыт мәтіндік өрістен көрінетіндей етіп бағдарлама құрындар.

Пішінде 1 объект Calendar (Microsoft Calendar Control 9.0) орнатыңдар.

Күнтізбенің сыртқы түрін Calendar Объектісінің қасиетін пайдаланып:

Day, DayFont, DayFontColor, DayLength, FirstDay, GridCelEffect, GridFont, GridFontColor, GridLinesColor, TitleColor, TitleFontColor (терезенің қасиеті) баптаңдар.

Код:
Private Sub Calendar1_Click ()

Text1.Text = Calendar1.Value

End Sub

1-пішінге арналған код:

Private Sub Command1_Click ()

Form2.Show

End Sub
Private Sub Form_Load ()

Form2.Hide

End Sub

Екінші пішін үшін ControlBox қасиетіне False-ті орналастырыңдар (пішінде терезе мөлшерін басқаратын батырмалар болмайды), Form1 және Cal-endar1 объектілерінің көлемі бірдей болу керек.

2-пішінге арналған код:

Private Sub Calendar1_Click ()

Form1.Text1.Text = Calendar1.Value

Form2.Hide

End Sub
13-дәріс. Мультимедиа Visual Basic ортасында (1 сағат).

Негізгі мақсаты: мультимедиа түсінігін енгізу; Студенттерді Multimedia Control 6.0. компонентімен таныстыру.

Білім мен білікке қойылатын талаптар: Студенттер Microsoft Multimedia Control 6.0., интерфейсі MCI, компоентінің тағайындалуын, қасиеттерін, мультимедиа файлдарының типтерін білу қажет; бейне және аудио файлдарын Multimedia Control 6.0. компоненттерінде қолдана білуде.

Бұл бөлімдер есептерін шешуде, Студенттермен мультимедиа түсінігін анықтап алу керек.

Мультимедиа- ол қандай болсын тасымалдағышта компакт- диск, магниттік лента немесе қатқыл диск болса да компьютердің көмегімен аудио және видео ақпараттармен жұмыс істеуге мүмкіншілік беретін технология. Мультимедиа құрылғыларын Visual Basic 6.0. басқару үшін арнайы MCI интерфейсін қолданылады.

Visual Basic 6.0 MCI мультимедианы басқару интерфейсі мультимедиалық файлдардың, форматтардың негізгі түрлерінің барлығын қолдайды, олардың тізімі 10.1- кестеде келтірілген.

Файлдар типі	Ескерту
AVI MPEG MID,RMI WAV	AVI(Audio Visual Interleaved) форматындағы бейне файл Сығылған бейне кескін (Musical Instrument Digital Interface) MIDI форматындағы реттемелер. Дыбыстық файлдар

Visual Basic 6.0.- ет мультимедиа мүмкіндіктерін іске асыру үшін мультимедиа құрылғыларын басқаратын Windows функцияларына қатынасты қамтамасыз ететін MCI интерфейсі қолданылады. Бұл интерфейстің көптеген қасиеттері және командалар жиынтығынан тұратын мультимедианы басқаратын және оны толық бақылайтын MMControl басқару элементі негізгі компонеті болып табылады.

Оны қолданба пайдаланушы үшін, жобаға Project(жоба)- Components(компоненттер) командасы арқылы ашылатын Components диалогтық терезесінің көмегімен міндетті түрде Microsoft Multimedia Control 6.0. кітапханасын қосу керек.

Бұл кітапхананы қосқаннан кейін басқару элементтері панелінде MMControl басқару элементін құратын MMControl батырмасы пайда болады.

MMControl мультимедианы басқару элементі 10.3 кестеде сипатталған панельде тоғыз батырмадан тұрады.

MMControl басқару элементінің мультимедианы басқаруға мүмкіндік беретін көптеген қасиеттер. Олардың кейбіреуі 10.4 көрсетілген.

Қасиеті	Сипаттамасы
Auto Enable	Батырмалар жиынын жұмыс істеу құрылымына
Back Enabled	Back батырмасына қатынас жасайды (қадам артқа)
Eject Enabled	Eject батырмасына қатынас жасайды (шығару)
Next Enabled	Next батырмасына қатынас жасайды (шығару)
Pause Enabled	Pause (үзіліс) батырмасына қатынас жасайды
Play Enabled	Play(көрсету) батырмасына қатынас жасайды
PrevEnabled	Prev(алдыңғы) батырмасына қатынас жасайды
Record Enabled	Record(жазу) батырмасына қатынас жасайды
Step Enabled	Step(қадамаға алға) батырмасына қатынас жасайды
Stop Enabled	Stop(тоқта) батырмасына қатынас жасайды
Back Visible	Back(қадам артқа) батырмасына қатынас жасайды
Eject Visible	Eject батырмасын көрінуін тағайындайды (шығару)
Next Visible	Next батырмасын көрінуін тағайындайды (келесі)
Pause Visible	Pause батырмасын көрінуін тағайындайды (пауза)
Play Visible	Play батырмасын көрінуін тағайындайды (көрсету)
PrevVisible	Prev батырмасын көрінуін тағайындайды (алдыңғы)
Record Visible	Record батырмасын көрінуін тағайындайды (жазу)
Step Visible	Step батырмасын көрінуін тағайындайды (қадам алға)
Stop Visible	Stop батырмасын көрінуін тағайындайды (тоқта)
Filename	Тасымалдаушының файлдық құрылымында файлды орнатуды орнатады

MMControl- дың басқару элементтерінің оқиғаларының көпшілігі батырмалармен байланысты. Мысалаға Back батырмасында келесі оқиғалар бар:

• 
  BackClick- батырмаға басу барысында көрінеді;
  
• 
  Back Competed- құрылғыны айналдырғанда көрінеді;
  
• 
  BackGotFocus- батырмаға фокус орнатқанда көрінеді;
  
• 
  BackLostFocus- фокус батырмасын жоғалтса пайда болады.
  

MMControl басқару элементінің «таймері» болып табылатын және объектінің өзімен жасалатын StatusUpdate оқиғасына міндетті түрде көңіл бөлінедер. Бұл оқиғаның ара қашықтығы UpdateInterval қасиетінде миллисеукндпен орнатылады. Бұл оқиғаны әр түрлі ақпараттарды жұмыс істеу барысындағы кщмандалардың орындалуын шығаруда пайдаланады.

MMControl басқару элементін баптау өте қарапайым және Property Pages(қасиеттер парақтары) диалогтық терезесі арқылы орындалады. Ол терезені шақыру View(вид)менюінен Property Pages командасын орнату қажет. баптаудың Controls(басқару батыормалары) негізгі қосымшасы болып табылады. Бұл қосымшада басқару элементінің суреті бар батырманың жанына сәйкес жалаушаны орнатып әр батырманың қатынасын және көрінуін тағайындауға болады. Осыдан барып жалаушаның атын, суретте көрсеткендей, сәйкес қасиеттермен әор батырмаға қатынасын және көрінуін байқауға болады (кесте 10.4).

Мультимедианы басқару MMControl басқару элементтерініңбатырмаларына сәйкес командалардың көмегімен орындалады (кесте 10.5). сонымен қатар MMControl басқару элементі іздеу, сақтау, ашу/жабу құрылғыларының командасын орындайды.

1-мысал. Дыбыстық файлдарды ойнататын бағдаралама құрамыз. Пішінге батырмаларды орнатындар. (Caption=«открыть»), MMControl (Name=MM), Common Dialog (Name=CD).

Пішіннің түрінің үлгісі суретте ұсынылған.



Коды:

Private Sub Command1_Click()

CD.ShowOpen’файлдарды ашу терезесін шақырамыз

MM.FileName=CD.FileName ‘Тандалаған файлды ашамыз

MM.Comand=”open” ‘ Іске қосамыз

End Sub

MMControl – дағы керексіз батырмаларды жою үшін оны пішінге орналастырамыз. Содан кейін тышқанның оң жақ батырмасын басып, менюден- «Properties» таңдаймыз, содан кейін пайда болған терезеден Control қосымшасын басамыз. Батырмаға қарсы 2 жалауша орналасқан. біріншісі Enabled- ол батырманың екпініділігін, егер қанат белгі жоқ болса онда екпінді емес. Екінші Visible- ол көрінуі, егер қанат белгі қойылса онда батырма көрінеді, ал жоқ болса ол көрінбейді.

AutoEnabled=False қасиетін өшіруді ұмытпандар.

Осының барлығын өзіміз қолмен жасауға да болады,

Private Sub Form Load()

MM. AutoEnabled=False ‘AutoEnabled өшіреміз

MM. PrevEnabled=True ‘бірініші батырманы екпінді етеміз

MM. PrevVisible=True ‘және көрінетіндей

End Sub

Пішінге батырмалар орналастырамыз (Caption=«открыть»), және Picturel(Video роликтерді көрсетуде)

Private Sub Command1_Click()

CD1.ShowOpen’файлдарды ашу терезесін шақырамыз

MM.FileName=CD1.FileName ‘Тандалаған файлды ашамыз

MM.Comand=”open” ‘ Іске қосамыз

MM.hWndDisplay=Picturel.hWnd

End Sub

14- дәріс. Графиктер мен дыбысты бағдарламалау (1 сағат)

Негізгі мақсаты: Visual Basic ортасындағы графиктер және дыбысты бағдарламалау үшін Windows API функцияларын пайдалану және олардың тағайфндалуын Студенттерге таныстыру.

Білім мен білікке қойылатын талаптар: Студенттер Windows API функцияларының тағайындалуын білуі, көрсетілген функцияларды бағдарламада қодана білуді; Windows API функциясын пайдаланып бағдарлама құра білу қажет.

Visual Basic қолданбасын құру барысында кейбір әркеттерді Visual Basic чтандарты құралдармен орындау туындайды. Бұл жерде Windows API функциясының көмегі зор (оқулықтағы 2.8 тақырыпты қара).

Visual Basic 6.0. графикалық басқару элементтеріне толықтырулар графикалық әдістер жиыны арқылы орындалады:

Тәсіл	Арнаулар
Circle	Шеңбер, эллипс немесе доғаның сурет салады
Cls	Шығару аймағын тазалайды
Line	Сызықтарды сызады
Paint Picture	Кескіндерді салады (жүйелейді)
Point	Нүкенің түсін қайтарады
Print	Мәтін шығарады
Pset	Нүктені орналастырады

Print тәсілі мәтінді шығаруға арналған графикаға жанама түрде қатысты. Бірақ та біз оны қаншалықты ол графиканың «сурет салу» берілген объектіге мәтінді немесе мәтінді сандық графикамен араластырғанда басқа әдісерімен бірге қарастырамыз.

Графикалық әдістерде түстерді есептеу функциялары RGB және QBColor падаланылады. Алдымен осы функцияларды қарастырайық.

Circle тәсілі келесі түрде қолданфылады: objest.Circle[Step][x,y],radius, [Color,sart,end,aspect], мұндағы:

• 
  Objest- әдіс қолданылатын объект. Егер объект көрсетілмесе, онда, алғашқы келісім бойынша пішін пайдаланылады;
  
• 
  Step- шеңбердің элипстік немес доғаның центрлерін координаттарға байланысты анықтайтын, current x; және current у объектерінің қасиетін қайтаратын кілт болып табылады.
  
• 
  x,y – Scalemode объектісі қасиетінде шеңбер, элипс, доғалардың ортасының координаттарын бірлікпен анықтайтын сандар;
  
• 
  radius- Scalemode объектісі қасиетіне шеңбер, эллипс, доғаларының ортасының радиусын бірлікпен анықтайтын сандар;
  
• 
  Color- сызық түсін беретін Land типінің мәні. Гер параметр көрсетілмесе, Fore Color қасиетінің мәнгі қолданылады. Түс тағайындау үшін RGB () немесе QB Color функцияларын қолдануға болады.
  
• 
  sart,end- доғаның немесе элипстің бөлігін салу барысында доғаның бастапқы бөлігі мен соңғы бөлігін радианмен береді; 2пи- ден бастап 2-пи радианға дейін.
  
• 
  Aspect- шеңбердің «эллипстік» коэфициентін тағайындайды. Алғашқы келісім бойынша бұл коэфициенті шеңберге сәйкес. 1.0- ге тең.
  

Бұл әдісті currentx және currenty қасиеттеріне қолданған кезде тандалған объектке 0- ге тағайындалатын ескерген жөн.

• 
  Line-әдісі сызықта салуға арналаған және оның синтаксисі келесі түрде болып келеді, Object. Line. [Step][x1,y1] [Step]-[x2,y2] Color,[B][F], бұл жердегі:
  
• 
  Object- әдіс қолданылатын объект. Егер объект көрсетілмесе, онда алғашқы келісім бойынша пішін қолданылады;
  
• 
  Step- currentx және current объектілері қасиеттерімен қайтарылатын сызық басы координатасының арасындағы байланысты анықтайтын кіліт.
  
• 
  x1,y1, сызықтар басының коордианталары. Бұл параметрлер болмаған жағдайда басы currentx және currenty- дің объекті қасиеттерінің мәніне жалғанды.
  
• 
  Step- сызық басы координатасының арасындағы байланысты анықтайтын кілт, сызық сонының координаталары сызық басының координааталарына салыстырмалы түрде беріледі.
  
• 
  x1,y1, сызықтар басының координаталары.
  
• 
  Color- RGB палитрасында сызықтардың түсін береді. Егер параметр көрсетілмесе, онда Fore Color объектісінің қасиеті пайдаланылады.
  
• 
  [B]- тік төртбұрыштың суретін салуды білдіреді, сонымен координатасы қатар сол жақ жоғарғы және оң жақ төменгі бұрыштарының координаталары арқылы анықталады.
  
• 
  F- тік төрбұрышты оның сызығының түсімен толтырылады;
  

• 
  Object- әдіс қолданылатын объект. Егер объект көрсетілмесе, онда алғашқы келісім бойынша пішін қолданылады;
  
• 
  Step- currentx және currenty объектілері қасиеттерімен қайтарылатын нүкте координаттарының байланысын анықтайтын кіліт.
  
• 
  x,y, объектідегі нүкте координаталары.
  
• 
  Color- RGB палитрасында нүктенің түсін береді. Егер параметр көрсетілмесе, онда Forecoior объектісінің қасиеті пайдаланылады.
  

1. 
   мысал. Пішінде салынған келесі суреттің бағдараламасын құрындар.
   

Private Declare Function Flood Fill Lib”gdi32”

(By Val hdc As Long, By Val X as Long,

By Val crColor As Long) As Long

Private Sub Frm_Activate ()

‘шеңбер салып оны бояумен толтырыныз’

YP=200

Fill Style=0

Circle (XP, YP), 50, QBColor

Flood Fill hds, XP, YP, QBColor(0)

‘тік төртбұрыш салып оны бояумен толтырыныз’

XP=120

YP=200

Fill Color=QBColor(10)

Line (XP, YP)-(XP+100, YP+50), QBColor (9), B

Flood Fill hds, XP, YP, QBColor (9)

‘үшбұрыш салып оны бояумен толтырыныз’

XP=100

Fill Stile=0

Fill Color=QBColor(14)

Line (XP, YP/2)-(XP*2, YP/2), QBColor(3)

Line (XP*2, YP/2)-(XP502, YP), QBColor(3)

Line (XP+50, YP)-(XP, YP/2), QBColor(3)

‘сурет салудың нүктесін жасанды түрде араластырамыз’

PSet (XP+50, YP-50, Y-55, QBColor(3)

Flood Fill hds, XP+50, YP55, QBColor(0)

End Sub

Form1.ScaleMode=3

Form1.AutoRedraw=True

Form1.Height=4800

Form1.Width=4800

End Sub

2. 
   мысал. Гарфикалық тәсілді пайдаланып «Сызықтардың әсерлері» деген бағдарлама құрамыз.
   

Dim b, a, c As Long

Private Sub Command1_Click ()

Form1.Cls

Form Load

Timer1.Enabled=True

End Sub

Private Sub Command1_Click ()

End Sub

b=0

c= Form1.Scale Height

End Sub

Private Sub Timer1_Timer ()

a=a-100

Line (Form1. Scale Width, a)-(a, 0), QBColor (12)

Line (b, Form1. Scale Width), QBColor (11)

Line (b, Form1. Scale Height)-(Form1. Scale Width, a), QBColor (15)

End Sub

3. 
   мысал. Графикалық тәсілді пайдаланып, «Шеңбердің әсерлері» бағдарламасын құрындар.
   

Dim A, b, c, ANGLE As Long

Private Sub Command1_Click ()

For c=1 To 10

For c=1 To 200 Step 5

For c=1 To 360 Step 20

ANGLE=A*3.141592654/180

Circle (b*Sin (ANGLE) +300, b*Cos (ANGLE) +225), b

Next A

If c=10 Then Fore Color=QbColor (0)

If c= 9 Then Fore Color= QbColor (2)

Next b

Next c

End Sub

Cls

Circle (320, 40+rot), rot, QbColor (11)

Circle (320, 440-rot), rot, QbColor (10)

Circle (120+rot, 240), rot, QbColor (13)

Circle (520-rot, 240), rot, QbColor (14)

Circle (320-(20000^0.5) + (0.5^.05)*(rot), 240+(20000^0.5)-(0.5^0.5)*(rot)), rot, QbColor (11)

Circle (320) + (20000^0.5) - (0.5^0.5)*(rot), 240 + (20000^0.5) - (0.5^0.5)*(rot)), rot, c+6

Circle (320-(20000^0.5) + (0.5^0.5)*(rot), 240-(20000^0.5) + (0.5^0.5)*(rot)), rot, c+7

Circle (320+ (2000^0.5)-(0.5^0.5)*(rot), 240-(2000^0.5) + (0.5^0.5)*(rot)), rot, c+8

Line (rot, 0) - (rot, 480), 0

Line (640, rot, 0) - (640-rot, 480), 0

Line (0, rot) - (640, rot), 0

Line (0, 480- rot) - (640, 480, rot), 0

Next rot

Электрондық басылымдар- бұл графикалық, мәтіндік, сандық, сөйлеу, әуендік, бейне және басқа ақпараттар, сонымен қатар қолданушының басылған құжаттарының жиыны. Электрондық басылымдар кез- келегн электрондық тасымалдаушыда (магниттік лента, диск), оптикалық қолданылуы мүмкін, сонымен қатар электрондық компьютерлік желілерде де көреді.

Мультимедиалық бағдарламаларды өндеу барысында оның қандай болуы керек екенің ескеру қажет.

• 
  Эргономиялық, яғни қолданушының қолдануы жіне менгеру үшін қарапайым болу қажет.
  
• 
  Оқыту барысында қолдану үшін әмбебаптағы, бұл әр компьютерлік оқыту бағдарламысн тек автордың өзі ғана қолданбай әрбір мұғалім қолданатындайц болуы керек.
  
• 
  Жеке және өзіндік жұмыстарын ұсынатын оқытуда жеке- бағдарланған бағытта болу керек;
  

Мультимедиялық бағдарламалардың өңделуінің деңгейлерін, жалпы сапа көрсеткішін тізіп шығарайық:

• 
  өту, сілтемелер т.с.с. барлық қарастырылған компоненттері орындалады;
  
• 
  бағдарламады іске қосу операциялық ортаның немесе орындалады;
  

• 
  Студенттердің жеке бағдарламаны баптау мүмкіндіктері;
  
• 
  Студенттердің өздік жұмысы құралдарының мүмкін болуы;
  
• 
  бағдарлама компоненттерінің интерактивті әсерлерінің қолданушыға әсерінің шапшаңдығы мен адекваттылығы;
  
• 
  бағдарлама бөлімдері бойынша ауысудың (навегациялауының) қарапайымдылығы;
  

• 
  экран өрісін рәсімдеудегі қабылданған ережелерді және қолданушы интерфейсін (түстер гаммасы, әріптік-сандық рәсімдердің, бейнеқатар, графикалық элементтердің, реттілігі және мәнерлілігі, контексттік көмек, дыбыстық сүйемелдеу) тұрғызудағы негізгі қағидаларды сақтауы.
  
• 
  Бір-бірімен мағынасы бойынша байланысқан бірнеше қосылатын модульдероден тұратын бағдарламалар, экранға сиятын қолданушының белгішемен жұмысының әректін іске асыратын әр компоненттін жұмысына қосылатын ортақ бағдарламалық топ ретінде рәсімделуі қажет.
  

1-сынып Студенттеры үшін математика пәнінен «5 санының құрамы» бағдарламасын өңдеу қажет. Бағдарлама Студенттердің 5 санының құрамымен таныстыратындай болуы, сонымен қатар білімін тексеріп, 1 мен 5 аралығындағы сандарды қосуды және азайтуды орындай білуі қажет.

Берілген мысалда барлық фондық суреттер Paint графикалық редакторының көменгімен құрылған, содан кейін сурет қолданылады.

1. 
   Бағдарлама процесінде Студенттерге берілген дұрыс жауаптар саны ескеріледі, бізге жергілікті айнымалар қажет. Бұл айнымалыларды сипаттауда модульдік деңгейде жүргіземіз.
   

Public n As Integer

Public m As Integer

Public c As Integer

Public b As Integer

2. 
   1-пішін. Пішіннің Picture қасиетінде сурет файылына жол көрсетеміз. Пішінде батырманы орналастырамыз, Picture қасиетінде сурет файылына жол көрсетіледі, Style қасиетінде – Graphical көрсетіледі. Пішін және батырмалар үшін қажетті қасиеттерді пішінді жүктеу барысында бағдарламалық жолмен өзгертеміз. Пішіннің түрі суретте ұсынылған.
   

Private Sub Command1_ Click ()

Form1.Hide

Form2.Show

End Sub
Private Sub Form Load ()

Form2.Hide

Form3.Hide

Form4.Hide

Form5.Hide

Form1.Left=10

Form1.Top=10

Form1.Height=Screen. Height

Form1.Width=Screen. Width

Form1.Caption=’5 саны’

x= Form1.Height

y= Form1.Width

Command1. Left=x-50

Command1.Top=y-4500

End Sub

3. 
   2-пішін. Жобаға екінші пішінді қосамыз (Project → Add Form). Пішіннің Picture қасеитіне сурет файылына жол көрсетеміз. Пішінде келесі объектілерді орналастырамыз: Picture батырмасы қасиетіне сурет файылына жол көрсетіледі, Style қасиетіне - Graphical тағайындалады. Caption қасиеті белгісіне – барлық шеңбердің қанша екенің санап шық деп тағайындаймыз.Text қасиетіндегі мәтіндік өрісті тазаландар, BackColor қасиетінде сары түсті таңдар. Пішіннің қажетті қасиеттерімен батырмаларын пішінді жүктеу барысында бағдарламалық жолымен өзгертеміз. Пішіннің келбеті суретте ұсынылған.
   

Private Sub Command1_Click ()

If Text1.Text=””Then Text1.SetFocus

If Text1.Text=”5” Then k=1

Form2.Visible=False

Form3.Show

End Sub

Private Sub Form Load ()

Form2.Top=10

Form2.Height=Screen. Height

Form2.Width=Screen. Width

Form2.Caption=”5 саны”

x=Form2. Height

y= Form2.Width

Command1.Left=x-50

Command1.Top=y-4500

End Sub

4. 
   3-пішін. Picture қасиетінде сурет файлына жол сілтейміз. Пішінге келесі объектілерді орналастырамыз: Picture қасиеті батырмасына сурет файлынан жол көрсетіледі, Style қасиетіне - Graphical орналастырамыз. Caption қасиеті белгіге – барлығы қанша ұшбұрыш бар деп тағайындаймыз.
   

Private Sub Form Load ()

Form3.Left=10

Form3.Top=10

Form3.Height=Screen. Height

Form3.Width=Screen. Width

Form3.Caption=’5 саны’

x= Form3.Height

y= Form3.Width

Command1. Left=x-20

Command1.Top=y-4500

End Sub
Private Sub Command1_Click ()

If Text1.Text=””Then Text1.SetFocus

If Text1.Text=”5” Then n=1

Form3.Visible=False

Form4.Show

End Sub

5. 
   4-пішін. Picture қасиетінде сурет файлына жол сілтейміз. Пішінге келесі объектілерді орналастырамыз: Picture қасиеті батырмасына сурет файлынан жол көрсетіледі, Style қасиетіне - Graphical орналастырамыз. Caption қасиетті 1-белгіге-Қосындыны есепте деп тағайындаймыз. Caption қасиетінің екіншісін бос шаршылармен толтырамыз.
   

Private Sub Form Load ()

Form4.Left=10

Form4.Top=10

Form4.Height=Screen. Height

Form4.Width=Screen. Width

Form4.Caption=’5 саны’

x= Form4.Height

y= Form4.Width

Command1. Left=x-50

Command1.Top=y-4500

End Sub
Private Sub Command1_Click ()

If Text1.Text=””Then Text1.SetFocus

If Text2.Text=””Then Text2.Set Focus

If Text3.Text=””Then Text3.Set Focus

If Text4.Text=””Then Text4.Set Focus

If Text5.Text=””Then Text5.Set Focus

If Text6.Text=””Then Text6.Set Focus

If Text1.Text=”4” Then m=m+1

If Text2.Text=”1” Then m=m+1

If Text3.Text=”5” Then m=m+1

If Text4.Text=”3” Then m=m+1

If Text5.Text=”2” Then m=m+1

If Text6.Text=”5”Then m=m+1

Form4.Visible=False

Form5.Show

End Sub
6. 5-пішін. Picture қасиетінде сурет файлына жол сілтейміз. Пішінге келесі объектілерді орналастырамыз: Picture қасиеті батырмасына сурет файлынан жол көрсетіледі, Style қасиетіне - Graphical орналастырамыз. Пішіннің қажетті қасиеттері мен батырмаларын пішінді жүктеу барысында бағдарламалық жолмен өзгертеміз. Пішіннің келбеті суретте ұсынылған.




Бесінші пішіннің коды:

Private Sub Command1_Click ()

Form5.Visible=False

Form6.Show

End Sub

Private Sub Form Load ()

Form5.Top=10

Form5.Height=Screen. Height

Form5.Width=Screen. Width

Form5.Caption=’5 саны’

x= Form5.Height

y= Form5.Width

Command1. Left=x-50

Command1.Top=y-4500

End Sub