Мазмұны кіріспе негізгі бөлім
жүктеу/скачать 55.75 Kb.
|
| 3. ҚОРЫТЫНДЫ
М.Өтемісұлы атындағы БҚМУ-дың профессоры, тарих ғылымдарының кандидаты Исатай Кенжәлиевтің пайымдауынша, Ғұмар Қараш – Алаш қозғалысына бастан-аяқ қатысқандардың бірі. Ол белсенді қайраткер ғана емес, Алаштың жалынды жыршысы да. Бұған ақынның бір ғана «Күн туды» атты өлеңінің өзі дәлел бола алады. «Екі талай іс болып, Елге қиын күн туды. Аспанда ай, күн тұтылып, Жер-жиһанды қан жуды», - деп басталатын өлеңнің орта тұсында Ғұмар Қараш: «Алаш» атты ел болып, Адамдықты табарсың», - деп тұжырады. Сосын: «Алаш» деп ұран шақырып, Шапқан шөптей жапырып, «Бауырым» деп бас қосып, Малта жесіп, е десіп, Дос-жаранды күлдіріп, Дұспанды іштен тындырып, Іс қыла алсаң қылатын, Ел бола алсаң болатын, Күн туды, Алаш, күн туды», - деп қорытындылайды. Бұдан кейін ол «Алашқа», «Алаш азаматтарына», «Көреміз бе?» және басқа өз жұртын азаттыққа, ел болуға үндеген өлеңдерін жазды. Осыған қарап-ақ Ғұмар Қараш өз ұстанымын бірден айқындап, «Алаш» деп ұран шақырған бірінші ақын деуге болады. Алаш қозғалысына жан-тәнімен белсене араласқан Ғұмар Қараш 1917 жылы желтоқсанның 7-13-інде өткен бүкіл қазақ съезіндегі талас кезінде бітістіру, мәмлегерлік рөлін де атқарады. Әлихан Бөкейхан бастаған Үкімет құрылған кезде Қараштың қазы, яғни жоғары сот болып сайлануы да тегін емес. Кейін Алашорда тарап, Бөкей облысында Кеңес өкіметі орнаған кезде Ғұмар Қараш ағарту, баспа ісі жұмыстарына араласады. Ғұмар Қарашты заман аңысын аңдап, тіпті болжай білген көреген деп те айтуға болады. Ол «Неден қорқам?» деген жырында: «Мезгілсіз ерте туған таңнан қорқам, Жауынсыз құр желдеткен шаңнан қорқам. «Таң туды, мезгіл жетті» деп адасып, Құрылған қараңғыда заңнан қорқам», деп жазды. Кейін өзі де сол «мезгілсіз атқан таңның» құрбаны болып кетті, яғни 1921 жылы бандылардың қолынан небәрі қырық алты жасында, шығармашылық күш-қуаты әбден толысқан шағында қаза тапты. Қорыта айтқанда, артына мол мұра қалдырған, Алаштың өз алдына дербес ел болып шалқығанынан көруді армандаған Ғұмар Қараштың шығармаларын толық көлемде бастырып шығару бүгінгі ұрпақтың абыройлы борышы болса керек. жүктеу/скачать 55.75 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|