УНИВЕРСАЛИЗМ – шындықты танудың философиялық тәсілі. УНИВЕРСАЛИИ (лат. universalis - жалпы), жалпы ұғымдар. Универсалийдің онтологиялық статусы ортағасырлық философияның басты мәселелерінің бірі. (10- 14ғ.ғ. универсалийлер туалы дау): мәңгі идеалды бейне ретінде, универсалийлер
«заттарға дейін» өмір сүреді, (платонизм, соңғы реализм),
«заттарда» (аристотелизм, қалапыты реализм), «заттардан кейін» адамның ойында (номинализм, концептуализм).
ҰЛТ (лат. nati'o - халық) - қандай да бір аумақта тұрақты дамыған немесе бүкіл жер шарын жайлаған адамдар жиынтығы. Белгілі бір аумақта тарихи қалыптасқан, оның өмір сүруін қамтамасыз етіп, оған өзіндік түр беретін субстанционалды- рухани негізі бар, бірыңғай тіл, мәдени, психологиялық, ділдік (менталитет), өмір салты сияқты ерекшеліктер тән әлеуметтік қауым.
ҰЖЫМДЫҚ БЕЙСАНАЛЫҚ- адамның өткен өміріндегі сананың жасырын іздері, сонымен қатар адамға дейінгі хайуандық күй. Ол зафиксировано в мифологияда, халық эпосында, діни нанымдарда жазылған және пайда болады, яғни қазіргі адамдарда түс көру арқылы сыртқа шығады. (Юнг).
ХАЛЫҚ- қарапайым мағынада - қандай да бір аумақта тұрақты дамыған немесе бүкіл жер шарын жайлаған адамдар жиынтығы; ал ғылыми мағынада, адамдард қауымының тарихи өзгергендігі, өзінің обьективті жағдайымен білгілі кезеңде белгілі бір мемлекеттің прогрессивті дамуын шешуде қауым болып қатысуға қабілетті.
ТАБИҒАТ:
кері мағынада – өзінің шексіз көптүрлілігімен көрінетін бізді қоршаған
дүние; Табиғат осы мағынада, материя, универсум, Жер жүзі ұғымдарымен бір қатарда тұрады.
Неғұрлым тар мағынасында – ғылым объектісі, нақтырақ – жартылыстанудың тұтас объектісі («табиғат туралы ілім»).
Табиғат ұғымын талқылаудың неғұрлым кең қолданысы, ол адам қоғамының тіршілік ету шарттарының жиынтығы.
ТЕИЗМ (гр. theos - Құдай) – ақыл-ойы мен ерігі бар жұмбақ түрде барлық материалдық және рухани процестерге ықпал ететін жаратылыстан тыс тіршілік иесі ретіндегі және құдайды иойындайтын діни-философиялық ілім. Дүниеде болып жатқанның бәрін Т. Құдайдың құдіреті деп қарастырады.
Достарыңызбен бөлісу: |