«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
| 124. «Бұланжігіт»
Бұланжігіт басында күйші емес екен. ол талапты, батыр бола- мын, елді жаудан қорғаймын деген ойы бар жігерлі жас жігіт екен. Бір кезде Абылай хан қалмақтан барымта алдыруға батыр- ларды жинап, екі жүздей кісіні іріктеп, ауылдың сыртындағы дөңде кеңес құрып отырады. Сол кезде, жиырма жас шамасын- да Бұланжігіт Абылайға келіп, осы жорыққа баруына рұқсат сұрайды. Абылай рұқсат етеді. Аздан соң, ауылдан желек бүркенген бір жас келіншек шы- ғып, отырған топтың шетіне таяп келеді. оны көрген Абылай келіншектің айтатын арызы бар шығар деп біреуді жібереді. Келіншек жіберген кісісі арқылы Абылайға арызын айтады: —Ханға айтыңыз: осы жолға Бұланжігітті жібермесін, егер жіберсе, ол аман қайтпайды, мерт болады. Мен ол туралы жа- ман түс көрдім, менің тілімді алмай кетті,—деп келіншек қай- тып кетеді. ол Бұланжігіттің сол жылы түскен келіншегі екен. Хабаршы келіншектің арызын айтып келген соң, Абылай Бұланжігітке: —осы жолға сен бармай-ақ қой, кейінгі жорықта барарсың,- —дейді. Бұланжігіт әйелдің тілін алып, «желкілдеген тудан, жер қайысқан қолдан, кезенген жолдан» қалғанымнан өлгенім ар- тық деп, көнбей, сол қолмен бірге аттанып кетеді. Батырлар Алатаудың асып, қолмақтың жылқысына қас қарая тиіп, айдап шығады. Алдарына салып алған жылқыны айдаушыларға қудырып жіберіп, іріктеліп бірнеше батырлар арттарынан келе жатқан қуғыншыларды бөгеуге қалады. Сол тосқауылшылардың ішінде Бұланжігіт те болады. Бұлар қу- ғын шылардың беттерін басқа жаққа бұрмақ болып, бытырай әр жаққа бет алып, қаша соғысып жүргенде, асу аузындағы қа зыл- ған орға кез келіп, Бұланжігіт орға түсіп қалады. Басқалары жылқыны алып, құтылып кетеді. Бұланжігітті қалмақтар байлап алып, ханға әкеп тапсыра- ды. Бұланжігітті аяғына кісен салып, түнде керегеге керіп бай- 120 121 халық күйлерінің аңыздары лап, күндіз кісенімен бие сауғыздырып, құдық аршыттырып, су тасыттырып қояды. Абылай артынан іздетпей, Бұланжігіт бір жыл қалмақ қолында азапта болады. Қалмақтың ханының Қаракөзайым деген бір сұлу, есті қызы бар екен. Бір күні Қаракөзайым қолға түскен қазақтың баты- рын көрейін деп келсе, ыстықта Бұланжігіт кісенімен жү ріп, бие сауғызып, асау құлындармен алысып жүр екен. Бір жыл бейнет көргеніне қажып, жасымай жүргеніне таңырқап, әрі жастыға жаны ашып, әрі сүйіп аяйды. Түн болғанда керегеге таңулы тұрған Бұланжігітке қыз келіп: «Сені босатсам қайтер едің?»—дейді. Бұланжігіт: «Бос кетпей, еліңнен жылқы алып кетер едім»,—дейді. Қыз: «Жыл- қы алсаң және қолға түсесің, өйткені екі ел әлі барымта қай- тарысқан жоқ. Сондықтан ел арасында қарауыл бар. Мен сені босатайын, астыңа ат берейін, жылқы алмай, жамбызбалап еліңе қайт. Жігіт болсаң, бір іздеп табарсың»,—дейді. Сөйтіп, қыз Бұланжігітті босатып, белдеудегі суытып қой- ған бір бәйге атты әкеп беріп, амандасып қала береді. Содан Бұланжігіт қыздың айтқанын істеп, көзге түспей, шекарадан өтеді. Бұл ел жайлаудан жаңа қайтқан кез болады. Бұланжі- гіт ессіз жайлаудағы ата-бабаларының молаларына келіп дұға етіп отырғанда, бір жас қабырға, ол қабырдың басына шаншыл- ған қарқараға көзі түседі. ол өзінің келіншегінің қарқарасы екенін таниды. Сол жерде оның көңлі босайды. Келіншегі нің жорыққа барма дегені, келіншегін жақсы көретіні, қолға тү- сіп азап шеккені, артынан Абылайдың іздетпеуі ұласып келіп, одан бір зар шығарады. Моланың басында зарлай отырады. Сол зарын мұңлы үнмен сарын етіп шығарады. Сөйтіп, Бұлан- жігіт батырлықты тастап, сыбызғышы-күйші болған екен. «Бұланжігіт күйі» деген сондағы әйелі қойылған қабырдың ба- сында айтқан зары екен деп, домбырашылар тартатын еді. жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|