«мектепке дейінгі балалық шақ» республикалық орталығЫ «зерек бала» мектепке дейінгі кіші жастағЫ
жүктеу/скачать 0.62 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Құрастыру Мақсаты
- Экология негіздері Мақсаты
- Міндеттері
- Қоршаған ортамен таныстыру Мақсаты
- «ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ» БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫ Мақсаты
- Мүсіндеу Мақсаты
- Жапсыру Мақсаты
- Сурет салу Мақсаты
- Музыка Мақсаты
- «ӘЛЕУМЕТТІК ОРТА» БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫ Мақсаты
- Қоршаған ортамен таныстыру. Мақсаты
Мазмұны: Сан мен санау Заттар көлемі, пішіні, түсі бойынша бір немесе бірнеше болатыны және олардың кеңістікте түрліше орналасатыны туралы түсінік беру. Санамай және санын атамай бір топтың затын екінші топтың затымен беттестіру тәсілін қолдана отырып, саны мен көлемі бойынша екі тең немесе тең емес (үш көлемінде) заттардың топтарын салыстырып көрсету. Қоршаған ортадан бір немесе бірнеше ұқсас заттарды таба білуге үйрету. «Қанша?», «қанша артық?», «қанша кем?» сұрақтарын түсініп, «көп», «бір», «артық», «кем» «сонша», «қанша», «тең» сөздерін қолдана отырып жауап беруге үйрету. Заттарды бір қатарға солдан оңға қарай оң қолымен орналастыруға үйрету. Көлем Қарама-қарсы заттардың өлшемі мен шамасы бойынша (үлкен-кіші), ұзындығы (ұзын-қысқа), биіктігіне (биік-аласа), екі бірдей заттарды бір-біріне қою және беттестіру тәсілдерін қолданып салыстыруға үйрету. Геометриялық пішін Геометриялық пішіндерді (дөңгелек, шаршы, үшбұрыш) танып ажырата білуін жетілдіру. Қоршаған ортадан геометриялық пішіндерге (тіктөртбұрыш, сопақша, трапеция) ұқсас заттарды тауып, оларды тұрмыстағы заттармен (кірпіш, қияр, үйдің шатыры) сәйкестендіре білуге үйрету. Заттар мен пішіндерді сипап сезу және көру тәсілдері арқылы зерттеу іскерліктерін дамыту. Кеңістікті бағдарлау Өзіне жақын кеңістіктегі бағыттарын ажырата білуін дамыту (оң-сол, алда-артта, жоғарыда-төменде, алыс-жақын, жоғары-төмен). Оң және сол қолын ажырата білуге үйретуді жалғастыру. Уақытты бағдарлау: Тәуліктің қарама-қарсы бөліктерін анықтай білуін дамыту: таңертең-кеш, күн-түн. Үлкендер мен балалардың іс-әрекеттерінің өзгеруі бойынша тәулік бөлігін ажырата білуге үйрету. Құрастыру Мақсаты: мектепке дейінгі кіші жастағы балалардың қарапайым құрастыру дағдыларын қалыптастыру. Міндеттері: - қағаз бен құрылыс материалдарынан құрастыруға үйрету; - өз қиялымен түрлі құрылымдар құрастыру, оларды сюжет мазмұнына қарай біріктіру, бастаған ісін аяғына дейін жеткізуге үйрету; - өз бетінше жеке және құрдастарымен жақсы қарым-қатынас орната отырып, ұжымдық жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру; - шығармашылық қиялы мен көркемдік талғамын дамыту. Мазмұны: Құрылыс материалдарынан құрастыру Түрлі-түсті бөлшектер мен пішіндерден қарапайым құрылыстар жасауды жалғастыру, бөлшектерді қатарластырып, кірпіш - пластиналарды көлденеңінен, тігінен, дөңгелек пен төртбұрыш бойына бір-біріне жақын және белгілі арақашықтықты сақтай отырып орналастыру тәсілдерін қолдану. Биіктету немесе бөлшектерін ауыстыру арқылы құрылысын өзгерту іскерліктерін дамыту, мысалы: «Жолдар» (машиналар мен жаяу жүргіншілерге арналған кең және тар жолдар), «Лақтар мен боталарға арналған қоршаулар» (биік, аласа), «Қақпа» (биік, аласа, кең және тар). Балаларға құрылыс материалдарының негізгі бөлшектері (текше, кірпіш, пластина, призма) мен олардың түстерін, көлемдерін атай білуге ынталандыру. Құрылыс бөліктерін көлеміне қарай (үлкен-кіші, ұзын-қысқа, биік-аласа, кең-тар) ажырата білге үйрету. Қағаздан құрастыру Қағаздан құрастырудың бүктеу, умаждау, жырту, ширату тәсілдерін қолдана отырып, қағаз парағын көлемді өзгерту іскерліктерін қалыптастыру (мысалы, шөп, бақбақ, құстар). Экология негіздері Мақсаты: мектепке дейінгі кіші жастағы балалардың экология саласы бойынша қарапайым ұғымдары мен түсініктерін қалыптастыру. Міндеттері: - қоршаған әлемдегі заттарға танымдық қызығушылықтарын арттыру; - өсімдіктер мен жануарлар әлемі, табиғаттағы маусымдық өзгерістер туралы түсініктерін кеңейту; - қоршаған әлемді түсінуге, қабылдауға оң көзқарастарын тәрбиелеу. Мазмұны: Балалардың өсімдіктер, жануарлар, адамдар (олардың жаны бар, тамақты, су мен ауаны сонымен қатар қамқорлықты да қажет ететіндігі) және өлі табиғат нысандары (су, ауа, жер — олардың да қамқорлықты қажет ететіні) туралы түсініктерін кеңейту. Табиғат нысандары мен құбылыстарын (жануарлар мен өсімдіктер, жапырақтың түсуі, қардың жаууы, жауын-шашын, жел) бақылауға және осы нысандар мен құбылыстардың (күзде құстар жылы жаққа ұшып, жануарлар қысқа дайындала бастайды, көктемде қар ериді) арасындағы байланыстарды көре білуге үйрету. Балаларды табиғат бұрышындағы өсімдіктер мен мекендеушілерге (құстар мен балықтар) қолдарынан келгенше қамқорлық жасауға үйрету. Балаларды қоршаған әлемге қамқорлықпен қараудың үлгілерін (гүлдер мен жапырақтарды жұлмау, бұтақтарды сындырмау, қыста құстарға жем беру) көрсету. Табиғаттағы маусымдық өзгерістер Табиғатта, ауа райында, жануарлар мен өсімдіктер әлемінде, адамдардың киіміндегі қарапайым маусымдық өзгерістерді байқауға үйрету. Табиғат құбылыстарына қызығушылығын тәрбиелеу. Күз. Күзгі табиғатты бақылап, өзгерістерін — күннің қысқарғанын, ауа райы суытып жауған жауын-шашыннан соң жерде шалшықтар пайда болатынын, күн сирек көрініп аз жылытатынын, жапырақтардың түсіп, құстар жылы жаққа ұшып кететінін белгілеу. Қыс. Қысқы табиғатты бақылап, өзгерістерін - жылдың ең суық мезгілі екенін және қар жауатынын белгілеу. Қармен ойнап аққала соғуға болады. Ол жылы жерде тез ериді. Қарда із қалдырып, таяқшамен сурет салуға болады. Мұз қатты, жылтыр, жылы жерде тез ериді. «Жаңа жылдық шырша» - ең сүйікті қысқы мереке. Көктем. Көктемгі табиғатты бақылап өзгерістерін белгілеу: күн жылып қар ериді, күннің көзі жарқырап, өсімдіктер мен ағаштардың жапырақтары өсе бастайды. Жаңбыр жауады. Көктемгі жұмыстар басталады: жер аударады, гүлдер мен көкөністердің тұқымдарын сеуіп, жеміс ағаштарын отырғызады. Малдарды өріске айдайды. Жаз. Жазғы табиғатты бақылап қарапайым өзгерістері жылы және ыстық, күннің көзі жарқырайтынын, шөптер өсіп, гүлдер гүлдейді, ағаштағы жапырақтар үлкен болып өсетінін белгілеу. Жаңбыр жауады. Жазғы жұмыстар: гүлдерді, көкөністер мен жеміс ағаштарын суарады. Өсімдіктер әлемі Көкөністер (сәбіз, қияр, қызанақ) мен жемістер (алма, алмұрт, апельсин) туралы түсініктерін кеңейту. Ағаштарды танып, атай білуге үйрету: қайың, шырша. Гүлдерді танып, атай білуін дамыту: түймедақ, бақбақ, бөлме гүлдері — фикус, қазоты, қынагүл. Ағаштың діңін, бұтағын, жапырағын, ал гүлдердің сабағын, жапырағын, гүлін тауып атай білуге үйрету. Өсімдіктерді күту тәртібі: суару және қайта отырғызу ережелерімен таныстыру (балалардың бақылаулары). Жануарлар әлемі Үй жануарлары (ит, мысық, ешкі, сиыр) мен жабайы аңдар (аю, қоян, түлкі) туралы түсініктерін кеңейту. Құстар туралы түсініктерін кеңейту: әтеш, тауық, балапандар, торғай, сауысқан. Табиғат бұрышын мекендеушілерді бақылауға (тотықұс, балықтар, тасбақа), қыстап қалатын құстарға қамқорлық жасауға үйрету. Құстар мен жануарлардың мекені, қоректенуі, қозғалыстары мен қалай дыбыстайтыны туралы қарапайым түсініктерін қалыптастыру. Жануарлар мен құстарды күтудегі үлкендердің еңбегі туралы түсініктерін қалыптастыру. Табиғаттағы жануарлар мен құстарды табиғат бұрышын мекендеушілердің өмірімен салыстырып, бақылауға үйрету. Қоршаған ортамен таныстыру Мақсаты: қоршаған ортадағы нысандар мен құбылыстарға танымдық қызығушылықтарын қалыптастыру. Міндеттері: - өсімдіктер мен жануарлар әлемі, табиғаттағы маусымдық өзгерістер, байланыс және көлік құралдары, қарапайым зерттеу әрекеті туралы түсініктерін кеңейту; - заттар, құбылыстар мен оқиғалар арасындағы себеп-салдарлық байланыстар мен тәуелділіктерін түсінуін қалыптастыру. Мазмұны: Заттық орта Айналадағы заттар, олардың сапасы, қасиеті, қызметі, неден жасалғандығы туралы түсініктерін жүйелеп, қорытындылау. Қоршаған ортадағы заттарды және олардың көлемі, түсі, пішіні, бөліктері мен бөлшектерін бірнеше сенсорлық белгілері бойынша топтау, қарастыру, зерттеу, атау және ажырату ептіліктерін жетілдіру. Заттарды сапасы мен қасиеттерін ажыратуға үйрету: - сипап сезуге (тегіс — кедір-бұдыр); - дәміне (тәтті — қышқыл); - естуіне (сыбдырлайды — тарсылдайды), заттармен әрекеттерді атау. Түрлі заттар әлеміндегі атауларды балалар тіліне енгізіп, нақтылау, таныс емес заттардың не үшін қолданылатынын түсіндіру, заттардың тобын (ойыншықтар, киімдер, аяқ киім, ыдыс-аяқ, жиһаз) білдіретін ұғымдарды меңгеруін тиянақтау. Тұрмыстық заттар мен топ бөлмесінің жиһаздарын дұрыс қолдану ептіліктерін жетілдіру. Заттарға ұқыптылықпен қарау дағдылары мен ойыншықтарды, кітаптарды, ыдыс-аяқтарды сақтау ережелерін үйрету. Байланыс және көлік құралдары Жергілікті жағдайларды ескере отырып, көлік құралдарын (автобус, трамвай, жүк машинасы, жеңіл машина, ұшақ) танып, атауға үйрету. Автомашинаның бөліктерін (кабина, рөл, кузов, дөңгелек) ажырата білуін дамыту. Бағдаршамның белгілерімен, көшеде өзін-өзі ұстаудың қарапайым дағдыларымен (көшеде қалай және қай жерден өту керек) таныстыру. Зерттеу- іздестіру әрекеті Заттарды меңгеруге үйрету (балық аулайтын ау, сурет салуға қарындаш немесе бояулар, жіптердің көмегімен заттарды тартып алу және т.б.). Түрлі материалдармен таныстыру (су — төгіледі, боялады; ылғал топырақтан мүсіндер жасауға болады, ал құрғақ топырақ — шашылады; қардан қар кесегін жасауға болады, егер жылы жерге кіргізсе, ол ериді, т.б.). Тәжірибе нәтижесін көру үшін басқалардың әрекеттерін бақылауға үйрету. Көп заттардың ішінен біреуін таңдап алуға үйрету (осы ойыншықпен ойнағым келеді, мына затты қолдана аламын). Ақпаратпен жұмыс Қолжетімді ақпараттармен (кітаптардан, телебағдарламалардан, фильмдерден, үлкендердің сұхбаттарынан) жұмыс істеудің қарапайым дағдыларын дамыту. Әдеби шығармалар мен олардың мазмұнына жаңа ақпарат көзі (еңбек, ойыншықтар, туыстар, ойыншықтармен қарым-қатынасы және т.б. туралы) ретінде қызығушылықтарын қалыптастыру. Өз әсерлерімен бөлісу іскерліктерін дамыту. Менің елім — Қазақстан Баланың шағын отаны — оның тұрғылықты жері (қаласы, ауданы, ауылы) туралы түсінік беру, аттарымен таныстыру. Біздің елімізде қарттарға — құрмет көрсетіліп, ақылын тыңдайтынымыз туралы, ал кішілерге — қамқорлық жасалып, оларды бағып-қағып өсіретініз туралы түсінік беру. Үлкендер - жұмыс істейді, балалар — балабақшаға, мектепке баратыны туралы түсіндіру. Адамдар — үйлер мен киіз үйлерде тұрады. Баспана туралы қарапайым түсініктерін қалыптастыру. Қазақстан халықтарының мәдениетінен алғашқы түсініктерін қалыптастыру. Өмір қауіпсіздігі және жолда жүру ережелері Жол бөліктерімен таныстыру, жаяу жүргіншілер жолы мен жол жиегіндегі тротуар жолдарымен таныстыру. Бағдаршамның түстерімен таныстыру, қай түс қандай белгі беретіндігін түсіндіру. Көлік жолдары мен жаяу жүргінші жолдары туралы түсінік беру: - жаяу жүргінші тротуармен; - балалар жолдан ата-аналарының көмегімен; - жаяу адам көлікті аялдамада күтеді; - көлік ішінде ешкімге кедергі жасамай, тәртіп сақтау. Өмір қауіпсіздігі ережелерін сақтау: - үйде және балабақшада өз қауіпсіздігін сақтау; - үшкір заттармен ойнамау; - электр құралдарынан алыс жүру; - отпен ойнамау; - таныс емес, бөгде біреуге есік ашпау; - серуенде жүргенде үлкендерден алыс кетпеу; - өзі білмейтін саңырауқұлақтар мен жидектерді теріп, жемеу. «ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ» БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫ Мақсаты: өнер туындысына сезіммен қарайтын, бейнелеу өнері саласының қарапайым дағдыларын меңгеруге қабілетті мектепке дейінгі кіші жастағы бала тұлғасын дамыту. «Шығармашылық» білім беру саласының базалық мазмұны ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің төмендегі түрлері арқылы жүзеге асады: - мүсіндеу; - жапсыру; - сурет салу; - музыка. Мүсіндеу Мақсаты: балалардың мүсіндеуге деген қызығушылықтарын тәрбиелеп, эстетикалық талғамдарын қалыптастыру. Міндеттері: - техникалық дағдылар мен іскерліктерін қалыптастыру; - шығармашылық іс-әрекет үдерісіне, көркем шығармалар мен халық шығармашылығына эмоционалдық қарым-қатынастарын білдіруге тәрбиелеу. Мазмұны: Сазбалшықтың қасиеттерімен таныстыруды жалғастыру: сазбалшық жұмсақ, бөліп алуға, илеп мүсіндер жасауға болады. Сазбалшық, қамыр, ермексаз кесектерінен үзу, жұлу, жаншу, созу тәсілдерін қолдана отырып мүсіндеуге үйрету. Кесекті алақан арасында және жазықтықта түзу және домалақтау арқылы илеу іскерліктерін жетілдіру. Бөліктері бірнеше заттарды мүсіндеу, дұрыс орналастыру, қатынастарын сақтау, бір-бірімен біріктіру тәсілдерін көрсету. Кейбір заттарды, көкөністер мен жемістерді бейнелеуге үйрету: азық-түліктер (бауырсақтар, печеньелер, кәмпиттер, шұжықтар), ыдыс-аяқтар (кесе, шыны аяқтар, табақтар, тәрелкелер), ойыншықтар (доп, көжек), жануарлар (кірпі, тышқан, мысық), ертегі кейіпкерлері («Бауырсақ», «Мысықтар ойнайды»). Жануарларды мүсіндеу тәсілдерін көрсету. Жеке жұмыстарды ұжымдық композицияға біріктіруге үйрету. Жапсыру Мақсаты: қолжетімді мәнерлілік құралдарымен қарапайым бейнелер мен сюжеттерді құрастыру іскерліктерін қалыптастыру. Міндеттері: - үлгіге сүйене отырып дайын пішіндерден бейнелерді құрастыра білуге үйрету; - жапсыру техникасы дағдылары мен ептіліктерін дамыту. Мазмұны: Балаларды көкөністер мен жемістерді, азық-түліктерді, ыдыс-аяқтарды, ойыншықтар мен жануарларды бейнелеуге үйрету. Үлкендер әзірлеген ірі және едәуір ұсақ элементтерді орналастырып (алдымен қағаз бетіне құрастырып, содан соң оларды желімдеу) желімдеуге көмектесу. Заттар мен ою-өрнектердің пішінін, түсі мен көлемін ескеріп, геометриялық пішіндерден өрнектер құрастыруда жазықтықта орналастыру заңдылықтарын көрсету (элементтердің бірізділігі мен арақашықтығын сақтау). Әртүрлі пішіндегі қағазға қазақтың «Қойдың ізі», «Құс тұмсық», «Құс қанаты» ою-өрнектеріндегі кейбір элементтерді орналастыра білуге үйрету. Қылқаламға желімді ұқыпты жағып алу, клеенканың үстінде пішіндерге жағу және сулықпен қолдану іскерліктерін дамыту. Қағаздың ерекшеліктерін нақтылау: жыртылады, бүктеледі, умаждалады. Сурет салу Мақсаты: қоршаған болмыстағы құбылыстар мен заттарды бейнелеу тәсілдеріне үйрету негізінде эстетикалық талғамдарын қалыптастыру. Міндеттері: - ұлттық ойыншықтармен және сәндік қолданбалы өнер туындыларымен, заттар мен өнер туындыларының эстетикалық сипаттарымен таныстыру; - қарапайым заттарды, қоршаған болмыстағы құбылыстар мен ертегі кейіпкерлерін бейнелеу тәсілдерін үйрету. Мазмұны: Адамдардың, заттар мен жануарлардың, табиғат құбылыстарының, таныс ертегілердің сюжеттерін бейнелеуге бейімдеу. Сәндік-қолданбалы өнердің кейбір бұйымдарымен, керамикалық ыдыс-аяқтармен, балалар әдебиеті шығармаларының суреттерімен, қазақстандық және басқа да танымал суретшілердің репродукцияларымен, шағын мүсіндермен таныстырып, олардың мазмұнын түсіне білуге үйрету. Суреттегі күрделі заттарды бейнелеу барысында бөліктерінің орны мен (жоғарыда, төменде, бір жағынан, басқа жағынан) шамалар арасындағы арақатынасын бере білуге үйрету Адам мен жануарлардың суреттерін салудың тәсілдерін көрсету. Балаларды негізгі түстермен, олардың реңктерімен, қағаз бетіне кеңістікті беру тәсілдерімен таныстыруды жалғастыру. Ұлттық ойыншықтар, керамикалық ыдыс-аяқтар желісімен өрнек элементтерін салуға, розеткада, шеңберде, жолақшада, шаршыда өрнектерді құрастырып, дайын пішіндерде симметрияны сақтай отырып өрнектерді белгілі бір тәртіппен орналастыруға үйрету. Қазақ ою-өрнектерінің элементтерімен, әшекейлеуімен сурет салуға үйрету. Сурет салудың техникалық дағдыларын бекіту: суреттерді қылқаламмен бояу (акварель бояулары, гуашь), қарындашпен бір бағытта жоғары-төмен немесе оңнан-солға қарай, барлық пішін бойына жиегінен шығармай штрихтап, ырғақпен жағыс түрлерін түсіру, жуан сызықтарды бүкіл қылқаламмен, ал жіңішке сызықтар мен нүктелерді шетімен немесе қылқаламның келесі ұшымен жүргізу. Музыка Мақсаты: мектепке дейінгі кіші жастағы балалардың музыкаға қызығушылығын, музыкалық әрекеттің әр түріне эмоционалдық қарым-қатынасын білдіруге талпынысын қалыптастыру. Міндеттері: - қарапайым табиғи дауыспен күш түсірмей, сазды ән салуға, музыкалық аспаптар мен ойыншықтардың дауыстарын естуге үйрету; - би қимылдары мен музыкалық ойын әрекеттерін орындауға ынталандыру. Мазмұны: Музыка тыңдау Музыкалық шығармаларға эмоционалдық қатынасын тәрбиелеу. Музыкалық ойыншықтар мен сылдырмақтардың (қоңырау, асатаяқ, т.б.) дыбыстарын ажырата білу дағдысын қалыптастыру. Әнде не туралы айтылғанын әңгімелеп беруге үйрету. Ән айту Таза дыбыстау, созып айту, бірге және жеке айту дағдыларын қалыптастыру. Дыбысталу күші бірдей бір қарқынды ән айтуға үйрету (қатты-жай). Түрлі сипаттағы әндерді орындауда қолдану. Табиғи дауыспен әннің сөздерін күш түсірмей айтуға, музыкалық фразалар арасында дем алуға, әнді бірге бастап, бірге аяқтауға, әуенін дұрыс бере білуге үйрету. Музыкалық сүйемелдеумен және сүйемелдеусіз педагогтің көмегімен бірінші октаваның ре-ля диапазонында айтуға үйрету. Дыбыстарды биіктігі бойынша ажыратып (октава шеңберінде), басталуы мен аяқталуына әсер ету. Музыканың түрлі бөлімдерін атамай ажырата білуін дамыту (басы, қайырмасы, т.б.). Музыкалық-ырғақтық қимылдар (жаттығулар, ойындар, қол ұстасып шеңберде айтылатын әндер, билер). Музыканың би әуенін сезініп, қарапайым би қимылдарының элементтерін (шапалақтар, топылдату, отырулар, бұрылулар) орындауға үйрету. Музыка әуеніне сәйкес қимылдарды ауыстыруға, шығарманың аяқталуын сезуге, жаттығуларда, ойындарда, ән айту шеңберлері мен билерде музыка әуенімен қимылдарды үйлестіруге тырысу іскерліктерін дамыту. «ӘЛЕУМЕТТІК ОРТА» БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫ Мақсаты: қарапайым әдептілік ережелерінің негізінде қарым-қатынас пен өзара әрекетке қатысуға дайын мектепке дейінгі кіші жастағы бала тұлғасын қалыптастыру. «Әлеуметтік орта» білім беру саласының базалық мазмұны ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің төмендегідей түрлері арқылы жүзеге асады: - қоршаған ортамен таныстыру; - экология; - көркем әдебиет. Қоршаған ортамен таныстыру. Мақсаты: қоршаған ортада өзін-өзі дұрыс ұстау қабілеттері мен әлеуметтік мәдениет негіздерін меңгерту. Міндеттері: - Отаны мен отбасына сүйіспеншілік сезімін ояту және үлкендерді құрметтеуге тәрбиелеу; - балабақшада, көшеде, қоғамдық орындарда өзін-өзі дұрыс ұстау ережелерін сақтауға үйрету; - балаларды жақын адамдарының, құрдастарының, жануарлар мен ертегі кейіпкерлерінің жағдайларына эмоционалдық қарым-қатынас жасауға ынталандыру. Мазмұны: Мен — кіммін? Өзі туралы қарапайым түсініктерін қалыптастыру (менің қолым, аяғым, басым, құлағым және бетімде көзім, мұрным, ауызым бар). Өзін құрметтеуге және өзінің «Мен өзім» деген дербестігін нығайтуға мүмкіндік жасау. Балаға қарапайым туыстық қарым-қатынастары, сүйіспеншілігі мен қандай эмоциялық сезімде болатыны туралы пікірін айтуға ынталандыру (Менің әкем, анам, ағам, апам, атам мен әжем, тәтем, көкем бар. Олардың бәрі мені жақсы көреді және маған қамқорлық жасайды). Адам — тіршілік иесі Сыртқы физиологиялық ерекшеліктері туралы түсінік беру (әрқайсысының қолы, аяғы, басы, құлағы және бетінде көзі, мұрны, ауызы бар). Көз, құлақ, ауыз, тіс, тіл, қол мен аяқтың не үшін қажеттігін балаларға үйрету. Өзінің эмоционалдық жағдайы туралы әңгімелеуге үйрету (қарным ашты - тойдым, шаршадым - дем алдым, ауырдым - емделдім, ренжідім - қуандым, жыладым - күлдім, т.б.). Отбасы Отбасы бейнеленген суреттерді қарастырып, отбасы мүшелері мен олардың әрекеттерін (анам сорпа пісіріп жатыр, әкем үй салып жатыр, атам газет оқып отыр, ағам мектепке барады) атау. Балаларды «Отбасы» ойынындағы рөлдерді (Бұл әке, ана, балалар) бөле отырып ойнауға ынталандыру. Отбасы үшін бөлме жиһаздары мен ыдыс-аяқтарды орналастыру. Өзінің отбасы мүшелеріне, бір-біріне қалай көмектесетіндері жайлы сұрақтарға жауап беру. Басқалардың да өз отбасы, ата-аналары, олардың өз балаларын жақсы көріп қамқорлық жасайтыны туралы түсіну. Үлкендердің еңбегі Үлкендердің еңбегі мен олардың қызметтері (тәрбиеші, дәрігер, аспаз), баланың туысқандарының немен айналысатыны, үйдегі іс-әрекеті («Әжем шұлық тоқиды», «Анам ыдыс жуады», «Әкем орындықты жөндейді», «Ағам сабақ оқиды») туралы түсініктерін кеңейту. Көлік құралдарын түрлі мамандық иелері (жүргізуші, машинист, ұшқыш) басқаратыны туралы түсінік беру. Үлкендердің қызметін құрметтеп, оның нәтижелеріне ұқыптылықпен қарауға тәрбиелеу. Балаларды үлкендермен бірге шамасына қарай бірлесіп еңбек етуге (ойыншықтарды жинау, үстелді жабдықтау, гүлдерді суару, балықтарға жем беру) араластыру. Балабақшада Топ бөлмесі мен балабақша ауласын еркін бағдарлай білу дағдыларын жетілдіру: балабақша ғимараты мен өз тобын қарау (тану), медициналық кабинетке, музыка залына, асханаға, көрші топқа серуен жасау. Топтағы бөлменің (ондағы жиһаз, ойыншықтар, ыдыс-аяқтар, тірі табиғат бұрышы, кітаптар бұрышы), жатын бөлмесінің (жиһаздар мен төсек жабдықтары), жуынуға арналған бөлмелер мен киім ауыстыратын бөлмелердің жабдықтарымен таныстыру. Әр бөлме неге арналғанын түсіндіру. Балабақшада балалар немен айналысатынын әңгімелеуге үйрету. Өзін-өзі ұстау дағдылары Ізеттілік дағдылары (сәлемдесу, қоштасу, көмек қабылдап, оған алғысын білдіру, өз көмегін ұсыну) мен қарапайым мәдени ережелерді сақтауға үйрету (үлкенді тыңдау, ойыншығымен бөлісу, қоғамдық орындарда мәдениеттілік сақтау). Балабақшада, көшеде, қоғамдық орындарда өзін-өзі ұстау ережелерін сақтауға, жай сөйлеуге, өзін байсалды ұстауға үйрету. «Болады», «болмайды», «жақсы», «жаман», «қалаймын», «қажет» сөздерінің мағынасы мен оларды орынды қолдануға үйрету. Құрдастарымен және үлкендермен ынтымақтасып әрекет ету Үлкендерді аты-жөнімен, құрдасын есімімен атау, басқа адамның назарын өзіне аудару үшін тілдік және тілдік емес тәсілдерді қолдану, әңгімелесушінің жүзіне тура қарау, өтініштеріне жайдары үн қату, басқа балалардың жауаптарын тыңдауға үйрету. Өзінің және отбасы мүшелерінің аты-жөнін дұрыс айтуға, туысқандарына мейірім мен сыйластықпен қарауға тәрбиелеу. Айналасындағы балалар мен үлкендерге қарым-қатынас жасау ниетін қолдау. Ойын барысында өзгеге кедергі келтірмей, бірлесіп ойнауға үйрету. Бір-бірімен жылы қарым-қатынаста болып, достарын сыйлап, ренжігендерін жұбатып, бір-біріне сыйлық жасап, кешірімшіл болуға тәрбиелеу. Адамгершілік қағидалары туралы түсінік Бала бойына мейірімділік, қайырымдылық, адамгершілік және басқа да игі қасиеттердің орнығуына барынша мүмкіндік жасау. Үлкендер қашан да баланы қолдап, оның жетістігіне қуанып, сәтсіздігіне қамығатыны, әрдайым оған қолдау жасап, көмектесетіні туралы түсінік беру. Үлкендердің еңбегі мен оның нәтижесіне құрметпен қарауға қызығушылығын қалыптастыру. жүктеу/скачать 0.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|