Мемлекеттік бағдарламасы
жүктеу/скачать 1.44 Mb.
|
| ережеге (бұдан әрі — Комиссия), оған аумақтық кластерлерді конкурстық іріктеу жүргізу жөніндегі өкілеттіктер беру бөлігінде өзгерістер мен толықтырулар енгізіледі;
кластерлік процестің барлық қатысушыларын оқыту үшін білім беру бағдарламалары ұйымдастырылады; кластердің барлық қатысушыларының мүдделерін біріктіретін және қорғайтын ұйым ретінде кластерлік қауымдастықтарды құру негізі қаланады; кластерлік процестің барлық қатысушыларына, оның ішінде аумақтық кластерді дамыту жөніндегі тұжырымдамаларды, стратегияларды және жол карталарын әзірлеу бойынша әдіснамалық және ақпараттық қолдау көрсетіледі; мемлекеттік қолдау қамтамасыз етілетін аумақтық кластерлерді іріктеу жөнінде конкурс жарияланады. Конкурстық рәсімдер екі кезеңмен өткізілетін болады. Конкурстың бірінші кезеңінде (өтінімдерді кәсіпкерлердің өңірлік палаталары, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар, АЕА басқарушы компаниялар, бизнес-қауымдастықтар береді): 1) конкурсқа қатысушылар ұсынған аумақтық кластерлерді дамыту жөніндегі тұжырымдамаларға жоғарыда көрсетілген конкурстық іріктеу критерийлері бойынша сараптама жүргізіледі; 2) Комиссия отырысында ұсынылған Тұжырымдамалар қаралады және бірінші кезеңнің жеңімпаздары іріктеледі; 3) бірінші кезеңнің жеңімпаздарына кластерді дамыту стратегиясы мен жол картасын әзірлеуге және кластерлік қауымдастықтар құруға шығыстарды өтеу түрінде қаржылық қолдау көрсетілетін болады. Конкурстың екінші кезеңінде (өтінімді кластерлік қауымдастықтар береді): 1) конкурстың екінші кезеңіне қатысушылар кластерлік-қауымдастықтар ұсынған кластерді дамытудан болатын экономикалық тиімділікті айқындайтын және оған қол жеткізу бойынша іс-шараларды нақтылайтын стратегиялар мен жол карталарына талдау жүргізіледі, бұл ретте, екінші кезеңге даму стратегиясы, жол картасы бар, конкурстың бірінші кезеңіне қатыспаған кластерлік қауымдастықтар жіберіледі; 2) конкурстың түпкілікті қорытындысы жүргізіледі және жеңімпаздар айқындалады. Конкурстық іріктеу критерийлері мен тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды. Конкурс жеңімпаздарына 5.3.4-бөлімде көрсетілген әрбір кластердің жол картасына сәйкес кластерлік бастамаларды бірлесіп қаржыландыру бойынша мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылады. Инновациялық кластерлерді дамыту Бағдарлама шеңберінде екі инновациялық кластер құрылады - іргелік және қолданбалы ғылымды дамытуды жүзеге асыратын «Назарбаев Университеті» және озық технологиялар трансфері, сондай-ақ зерттеу нәтижелерін өнеркәсіптік енгізу жөніндегі міндеттерді шешу үшін «Инновациялық технологиялық паркі». Бұл инновациялық кластерлерді құру және қалыптастыру тетігі ұлттық кластерлер тұжырымдамасында айқындалған. Бұрын елде болмаған, ғылымды қажет ететін өндірістер мен экономика секторларын, жаңа технологиялық құзыреттер құру, инновациялық серпілісті қамтамасыз ету негізінде әлемдік нарықта елдің бәсекеге қабілетті жаңа артықшылықтарын (білім кластері, әлемдік технологиялық аутсорсинг) қалыптастыру инновациялық кластерлердің мақсатына айналмақ. Инновациялық кластерлер шеңберінде медицина, «3 D-принтинг», геология, металлургия, композиттік материалдар, энергия үнемдейтін және құрылыс технологиялары саласында ғылыми орталықтар қалыптастырылады. Ғылыми орталықтарды құрудың негізгі қағидаты - білім беру, ғылым ұйымдары мен өндіріс арасындағы кооперацияны дамыту (кластерлік саясаттың үш тағанды шиыршығы қағидаты). «Nazarbayev Research and Innovation System» жекеше мекемесі (бұдан әрі - NURIS) мен «Қазгеология» АҚ арасындағы Стратегиялық ынтымақтастық туралы меморандум шеңберінде Қазақстан Республикасының Ғылыми геологиялық зерттеулер орталығын құру жоспарланып отыр. NURIS-те Энергетикалық зерттеулер орталығы мен Пәнаралық инструменталды орталық жұмыс істейді, олар жаңартылатын энергия технологияларын құру және іске асыру бойынша ғылыми зерттеулер жүргізеді. Бұған қоса, аумақтық кластерлердің басқа да ғылыми орталықтарымен кооперация жасалады. Астана қаласындағы «Назарбаев Университеті» зияткерлік-инновациялық кластері жаңа материалдар, энергия үнемдейтін технологиялар, биотехнологиялар өндірісінде мамандана отырып, күш-жігерін өмір туралы ғылым, медицина, гендік инженерия, материалтану саласында іргелі зерттеулерді дамытуға шоғырландырады. NURIS кластердің ықпалдастырушысы болады. «Назарбаев Университеті» кластерінің қатысушыларын іріктеу қағидаларын Университеттің Қамқоршылық кеңесі бекітеді. «Назарбаев Университеті» кластері Университет айналасының ғылымды қажет ететін және жоғары технологиялы компаниялар белдеуін дамытуды, ғалымдар үшін қолайлы жағдайлар жасауды, Университет базасында технологиялық жаңа зерттеулерге инвестицияларды тартуды, Қазақстанда инжирингтік әлеуетті дамытуды, ең жаңа технологиялардың трансферті мен коммерцияландырылуын, «Назарбаев Университеті» ДБҰ-ның түлектері үшін жаңа жұмыс орындарын құруды қамтамасыз етуге бағытталған, бұл үшін жаңа құзырет орталықтары, жобалау-инжинирингтік орталықтар құрылады, шетелдерден үздік әлемдік ғалымдар шақырылады, үздік ғылыми жобалар іріктеледі, старт-аптар мен спин-оффтар құруға жәрдем көрсетіледі. «Назарбаев Университеті» коммерцияландыру кеңсесі кластердің неғұрлым маңызды элементі болады, өйткені инноватор ғалымдармен үнемі жұмыс істейді, ғалым үшін «алғашқы аялдау пункті» және «Назарбаев Университеті» коммерцияландыруға арналған мүмкіндіктер мен ресурстар саласындағы қажетті ақпараттық бүкіл спектрін ұсыну функцияларын орындайды. Коммерцияландыру кеңсесі патент қабілеттілігі жоғары және нарықтық жетістік әлеуеті жоғары жобаларды іздеумен және бағалаумен белсенді түрде айналысады әрі коммерцияландыруға арналған гранттарды тиісті қаржыландыруды қамтамасыз етеді. Бизнес-инкубаторды компанияларға технологиялық бизнес-инкубациялау қызметтері ұсынылады, оның барысында идеяларды нақтылау жүргізіледі, жобаның бизнес-жоспары нақтыланады, зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың қажетті кезеңдері жүргізіледі. Одан кейін жоба келесі кезеңге өтеді және өнеркәсіптік үлгілердің тәжірибелік және пилоттық өндірістерін жүзеге асыру, қолданылатын жаңа технологияларды тестілеу үшін технопаркке орналастыруға ауыстырылады. Ғылыми парк «Назарбаев Университеті» кластерін қалыптастыруды және дамытуда маңызды рөл атқаруға тиіс. Ғылыми парктің миссиясы ғылымның, бизнестің және мемлекеттің ықпалдасу тұжырымдамасын іске асыруға және инновациялық қызметті жандандыруға, бәсекеге қабілеттілік деңгейін жоғарылатуға әрі ұлттық экономиканы әртараптандыруға бағытталған синергиялық әсерге қол жеткізуге сайып келеді. «Назарбаев Университеті» ғылыми паркі Қазақстан экономикасының нақты секторын дамытуға бағытталған қолданбалы R&D орталықтары мен жоғары технологиялы ШОБ-та орналастыру және дамыту үшін құрылады. Ғылыми зерттеу және білім беру қызметімен қатар ғылыми паркте инжинирингтік, тәжірибелік-өнеркәсіптік және инвестициялық қызмет белсенді түрде жүргізіледі. Қазақстан Республикасының инновациялық даму басымдықтарын ескере отырып, бірінші кезеңде Ғылыми парктің мынадай кластерлерін құру жоспарланып отыр: геологиялық кластер, ақпараттық-коммуникциялық технологиялар кластері, инжиниринг кластері (жаңартылатын энергетика, ғарыш технологиялары), биомедицина кластері. «Назарбаев Университеті» зияткерлік-инновациялық кластеріне қатысушыларды іріктеу қағидаларын Университеттің Қамқоршылық кеңесі бекітеді. Университет кластерге қатысушыларға Университеттің Қамқоршылық кеңесі айқындайтын тәртіппен қолдау шараларын ұсынады. NURIS кластердің ықпалдастырушысы болады. «Инновациялық технологиялар паркі» инновациялық кластері (бұдан әрі - «ИТП» кластері) Алматы қаласында «Инновациялық технологиялар паркі» АЕА-ға қатысушы кәсіпорындарды, қаланың ірі ғылыми білім беру институттарын және кластердің Қамқоршылық кеңесі мақұлдаған басқа да заңды тұлғаларды біріктіру жолымен құрылады. Ғылыми-білім беру институттарының базасында «идеялар» туындауы және дамуы, оларды зерделеу мен сынау жүргізілуі, одан кейін «ИТП» АЕА аумағындағы өндіріске енгізу үшін берілуі тиіс. Кластерді дамытудың басым бағыттары, оның ішінде ұтқыр және мультимедиялық технологияларды қамтитын ғарыштық, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар болады. «ИТП» кластерін басқаруды Қазақстан Республикасының Президенті басқаратын Қамқоршылық кеңес жүзеге асырады. Қорғаншылық кеңестің функцияларына Кластердің даму стратегияларын бекіту, бизнестің, кәсіпкерлік қауымдастықтардың және одақтардың өкілдерін шоғырландыру, қаржыландырылуы қор қаражаты есебінен жүзеге асырылатын жоба қатысушыларын айқындау және оларды іске асыру үшін әлеуеттік инвесторларды іздеу және басқалары жатады. Кластер шеңберінде іске асырылатын бастамаларды қолдау және оның стратегиясын іске асыру үшін дербес кластерлі қор құрылатын болады. Қор жекешелік кәсіпкерлік субъектілерінің ғылыми-зерттеу қызметі және инноваторлардың субъектілерімен тығыз және табысты ынтымақтастық қорын құруы, кластер қатысушыларының қолдау құралдарын алуына жәрдемдесуі тиіс. Ведомствоаралық өзара іс-қимылды реттеу, бюджет-қаржы саясатын бекіту үшін Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің төрағалығымен Қордың Басқарушы комитеті құрылатын болады. Кластердің Қамқоршылық кеңесі, Дербес кластерлік қордың басқарушы комитеті қоғамдық бірлестіктердің, ұлттық компаниялардың, ұлттық басқарушы холдингтердің, жоғары оқу орындарының, салалық ғылыми-зерттеу институттарының өкілдерінен қалыптастырылады. Кластерді дамыту стратегиясы Алматы қаласының өңірлік мамандануын және Қазақстан Республикасының инновациялық саясатын, ақпарттық-коммуникациялық технологияларды, ғылыми-білім беру қызметі мен «болашақтың» экономикасын ескере отырып айқындалған үш бағытқа негізделген болуға тиіс. Кластерлерді мемлекеттік қолдау шаралары Мыналар бойынша әрбір кластерді дамытудың стратегиялары мен жол карталарын іске асыру үшін мемлекеттік қолдау шаралары пысықталатын болады: 1) кооперацияны және кластерге қатысушылардың ынтымақтастығын қолдау мен дамыту. Негізгі мақсат - қатысушылардың ықпалдастығын арттыру және оның бәсекеге қабілеттілігін арттырудың жолдарын айқындау. Мысалы: кластер компанияларының, зерттеу ұйымдары мен әріптестердің шикізаты мен жиынтықтауыштарын ұжымдық сатып алу үшін өнім берушілер мен ақпараттық тұғырнаманың бірыңғай базасын қалыптастыру; 2) кластердің адами ресурстарын дамыту. Негізгі мақсат - кластерге қатысушыларға қолжетімді дағдылар жиынтығы мен мамандарды дамыту. Мысалы: барлық деңгейдегі кластерлік процестің барлық қатысушыларын (мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар, КҰП, бизнес-қоғамдастықтар) оқытуды ұйымдастыру; кластерге кіретін компаниялардың, жоғары және орта кәсіптік мекемелердің бірлесіп қатысуы арқылы кластер компаниясының басшыларына және мамандарына арналған оқыту бағдарламаларын әзірлеу; кластер компанияларының қажеттіліктеріне сәйкес қайта даярлау, біліктілікті жоғарылату курстарын ұйымдастыру; кластер компаниялары үшін кадрларды даярлау және қайта даярлау жөніндегі орталықтар құру; кластер қажеттілігін ескере отырып, жаңа оқу орындарын ашу және жұмыс істеп тұрғандарын жаңғырту; ЖОО студенттері мен өзге де білім беру мекемелерінің оқушыларына арналған кластер компанияларының бос жұмыс орындары жәрмеңкесін ұйымдастыру; 3) кластерді кеңейту. Негізгі мақсат - кластер қатысушыларының санын ұлғайту. Мысалы: жобаларға арналған бизнес-инкубатор құру; шетелдік инвесторларды тарту; кластерге жаңа қатысушыларды тарту үшін халықаралық форумда ақпараттық-жарнамалық науқан өткізу; 4) инновациялар мен технологияларды дамыту. Негізгі мақсат - азық-түліктік, процестік инновациялар мен қызметтер көрсету саласындағы инновацияларды дамыту. Мысалы: мамандандырылған конструкторлық бюролар құру; жаңа өнімдер (тәжірибелік үлгілер мен партиялар) әзірлеу үшін технолгиялық алаңдар құру, кластер кәсіпорындарында жұмыс істеп тұрған технологияларды жетілдіру және үздік әлемдік технологияларды қолданыстағы кәсіпорындардың жағдайларына бейімдеу; кластерге қатысушылардың бірлескен ҒЗТКӘ жобаларын әзірлеуді қамтамасыз ету (ҒЗИ, білім беру мекемелері мен кәсіпорындарын тарта отырып); инновациялық, оның ішінде өнеркәсіптік зерттеулерге гранттар (нысаналы технологиялық бағдарламаларды іске асыруды қоса алғанда) беру; өңірлік технопарктердің, салалық конструкторлық бюролардың көрсетілетін қызметтерін ұсыну; өнертабысты патенттеу бойынша қызметтер көрсету; компаниялар мен зерттеу ұйымдары өкілдерінің кездесулерін ұйымдастыру; 5) бизнес-ахуал және инфрақұрылым жасау. Негізгі мақсат - кластер шеңберінде бизнес жүргізу жағдайын жақсарту. Мысалы: өңірлерде жұмыс істеп тұрған энергетикалық, телекоммуникациялық, коммуналдық және көлікті инфрақұрылымға, оның ішінде арнайы экономикалық және индустриялық аймақтардың, технопарктердің, конструкторлық бюролардың, бизнес-инкубаторлардың және кәсіпкерлікті басқа да объектілерінің қолжетімділігін қамтамасыз ету; жалпыға ортақ пайдаланылатын объектілерді бірлесіп салу, мысалы, ұжымдық пайдаланымдағы логистикалық жүк тиеу кешені, арнайы жабдықтар; кластер кәсіпорындары (сынақ базасы және/немесе зертхана) шығаратын өнімдердің сапасын арттыру жөніндегі іс-шараларды, оның ішінде КО техникалық регламенттерінің талаптарын қамтамасыз ету үшін ұйымдастыру; кластер өнімдерін сертификаттау жөнінде зертханалар құру; ақпаратты сақтау үшін дата-орталығын салу; инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру; 6) жалпы кластерді дамытуға арналған басқа да ерекше нақты шаралар. Бұдан басқа, аумақтық кластерлерді іріктеу жөніндегі конкурстық рәсімдердің бірінші кезегінің жеңімпаздарына кластерді дамыту стратегиясы мен жол картасын әзірлеуге және кластерлік қауымдастықтарды құруға шығыстарды өтеу түрінде қаржылай қолдау көрсетілетін болады. «ИТП» инновациялық кластерінде венчурлік қаржыландыруды дамыту мақсатында Дербес кластерлік қор шеңберінде жер қойнауын пайдаланушылардың жиынтық жылдық кірісінің 1 %-ын пайдалану тетігін жетілдіру мәселесін қарастыру қажет. «НУ» кластеріне қатысушылар үшін идеяларды коммерцияландыру, зертханалық зерттеулер нысанынан патенттер мен өнімдер прототиптерінің практикалық нысанына кезең-кезеңмен трансляциялау мақсатында университет гранттар ұсынып, сыртқы қаржыландыруды тартатын болады. Кластерге қатысушыларға университет ұсынатын қолдау шараларына: кластерге қатысушылардың жобаларын қоса қаржыландыруды, лизингтік қаржыландыруды қоса алғанда, қаржыландыру, кластерге қатысушылардың жарғылық капиталына инвестицияларды жүзеге асыру, кластерге қатысушыларға гранттар беру, кластерге қатысушыларды білікті кадр ресурстарымен қамтамасыз ету, кластерге қатысушыларға ғылыми жобаларға тапсырыстар орналастыру, кластерге қатысушыларды қажетті үй-жайлармен қамтамасыз ету, кластерге қатысушыларға «Назарбаев Университеті» ДБҰ-ның және оның ұйымдарының зертханалық жабдықтары мен кітапхана қорына қолжетімділікті ұсыну жатады. Кластерлік процестің барлық қатысушыларына әдістемелік құжаттар дайындау және ақпараттық бюллетеньдер шығару, кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталықтары арқылы қатысушыларға консультация беру жолымен әдіснамалық және ақпараттық қолдау көрсетілетін болады. Мұндай қолдау шеңберінде кластерлік процеске қатысушыларды мамандандырылған оқыту жөніндегі орталықтар ұйымдастырылатын болады, кластерлік бастамаларды жария ету бойынша веб-сайт құрылады. Кластерлерді дамыту жөніндегі халықаралық тәжірибені, оның ішінде грант негізінде зерделеу мүмкіндігі бойынша мәселелер пысықталатын болады. Кластерлерді дамыту жөніндегі мемлекеттік шараларды іске асыру үшін қажетті бюджет қаражаты, оның ішінде гранттық негізде немесе жекелеген бюджеттік өнімдер бойынша айқындалады және көзделеді. Кластерлерге қатысушы компанияларға барлық кезеңдерде жалпы негіздерде әртүрлі бағдарламалар шеңберінде индустриялық-инновациялық қызмет субъектілері үшін көзделген мемлекеттік қолдау құралдарын алу мүмкіндігі беріледі. Кластерлерді дамыту жөніндегі негізгі қаржы агенттері «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ, «ҚазАгро» ұлттық басқарушы холдингі» АҚ болады. 4. Басым және қалған салалық секторлардың кәсіпорындарын қолдау. Мемлекеттік қолдау шаралары мынадай бағыттар бойынша кәсіпорындарды дамыту үшін кедергілерді азайтуға бағытталады. Салалық реттеу Өтеуге ұсынылатын соманың 50 %-ы, бірақ үш мың айлық есептік көрсеткіштен аспайтын мөлшерде өнімді және сапа менеджменті жүйесін халықаралық стандарттарға (API, ASTM, GNP, EN) сәйкес сертификаттау бойынша шығындарды өтеу жөніндегі жұмыс жалғасады. Интернационалдандыру Экспортты қаржылық қолдау тетіктері пысықталатын болады: экспорт алдындағы қаржыландыру және сақтандыру; қазақстандық машина жасау өнімінің шетелдік тұтынушыларына кредит беру үшін экспорттық лизингті пайдалану; сақтандыру немесе құжаттық операцияларды жабу арқылы экспорттық операцияларды саудалық қаржыландыру. Отандық өңделген тауарларды ілгерілету бойынша индустриялық-инновациялық қызмет субъектілерінің шығындары: отандық өңделген өнімдерді шетелде жарнамалауға; шетелдік көрмелерге қатысуға; шетелде өкілдікті, қойманы, сауда нүктесін ашуға, ұстауға; шетелде тауар белгілері мен өнімдерді тіркеуге байланысты рәсімдерді өткізуге жұмсалған шығындар; сондай-ақ өнімді шетелде сертификаттауға байланысты рәсімдерді өткізуге арналған шығындар өтелетін болады. Тасымалдаушыларға экономикалық пайда құру арқылы тасымал көлеміне кепілдік беру жолымен отандық жұмыс істелген өнімді тасуға көліктік шығындарды төмендету тетіктері пысықталатын болады. Технологиялар мен инновациялар Өнеркәсіптік зерттеулерге инновациялық гранттар беру, оның ішінде нысаналы технологиялық бағдарламаларды гранттық қаржыландыруды пысықтау жөніндегі тетіктер пысықталады. Мыналарға: технологияларды сатып алуға; технологияларды коммерцияландыру үшін; өндірістің тиімділігін арттыруға (консалтингтік, инжинирингтік және жобалау ұйымдарын тарту; басқарушылық және өндірістік технологияларды енгізу) инновациялық гранттар беру бойынша жұмыс жалғасады. Техникалық диагностика жүргізу кезінде ШОБ пен ірі кәсіпорындарды бірлесіп қаржыландыру бойынша жұмыс жалғасатын болады, сондай-ақ еңбекті техникалық нормалау жүйесін енгізу бойынша ірі кәсіпорындар мен ШОБ шығындарын өтеу жөніндегі жұмыс жалғасын табады. Енгізілетін жаңа (импортталатын) технологияларды бейімдеу жөніндегі шығындарды өтеу бойынша тетіктер пысықталады. Қаржы ресурстары Мынадай тетіктер пысықталатын болады: инвестициялық мақсаттарға, сол сияқты басым секторларда айналым қаражатын толықтыруға және өңірлік мамандануды ескере отырып, кредиттер немесе қаржылық лизинг шарттары бойынша сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау; басым секторларда және өңірлік мамандануды ескере отырып, ЕДБ кредиттері бойынша кепілдіктер беру. Инфрақұрылым Салынып немесе жаңғыртылып жатқан объектілерге инфрақұрылым жеткізу мәселесі пысықталатын болады. Адами ресурстар Кәсіпорындардың басшылығын (топ-менеджерлерін) өнімділікті және энергия тиімділігін арттыру мәселелері бойынша оқыту жөнінде жұмыс жалғасады. Біліктілігі жоғары шетелдік мамандарды тартуға, инженерлік-техникалық персоналдың біліктілігін шетелде арттыруға гранттар беру бойынша жұмыс жалғасын табады. Мемлекеттік сатып алу Мемлекеттік сатып алу бойынша ұзақ мерзімді келісімшарттар жасасу тетіктері пысықталады. Төлеудің ең ұзақ мерзімдерін нормативтік реттеу тетіктері пысықталатын болады. Кәсіпкерлік және ШОБ Кәсіпорынды дамытудың кешенді жоспарын әзірлеуге арналған шығындарды өтеу бойынша жұмыс жалғасады. Ірі кәсіпорындар айналасынан сабақтас өндірістер құру мақсатында тапсырыс беруші мен өндіруші арасында келісімшарттар жасасу жұмысы жалғасатын болады. Мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну қолданыстағы Бизнестің жол картасы 2020, Өнімділік 2020, Агробизнес 2020 бағдарламаларының, сондай-ақ отандық өңделген тауарларды, көрсетілетін қызметтерді ынталандыру мен ілгерілету және шетелдік инвестицияларды тарту бойынша мемлекеттік қолдау шеңберінде жүргізіледі. Қолданыстағы құралдарды ұсыну шарттары мен тетіктерін нақтылау және жаңа құралдарды ұсыну тетіктері мен шарттарын айқындау үшін аталған Бағдарламаларға өзгерістер мен толықтырулар енгізу талап етіледі. кәсіпорындар мен олардың жобаларын қолдау мынадай тәсілдерге сәйкес жүзеге асырылады; 1. Стандартты тәсіл - құралдардың стандартты пакетін ұсыну. Қолдау объектісі - өңдеуші өнеркәсіп салаларында жобаларды іске асыратын шағын, орта және ірі кәсіпкерлік субъектілеріне Бизнестің жол картасы 2020, Өнімділік 2020, Агробизнес 2020 бағдарламаларының, сондай-ақ отандық өңделген тауарларды, көрсетілетін қызметтерді ынталандыру мен ілгерілету және шетелдік инвестицияларды тарту бойынша мемлекеттік қолдау шеңберінде стандартты қаржылық және сервистік құралдар қолданыла отырып, жүйелі негізде қолдау көрсетілетін болады. Меншік көлеміне және нысандарына қарамастан, барлық кәсіпорындар инвесторларды сертификаттау, қолдау және тарту, экспортты ынталандыру, инновацияларды дамыту, тиімділікті арттыру, технологияларды жетілдіру, адами капиталды дамыту жөніндегі сервистік шараларға үміткер бола алады. Қаржылай қолдау шаралары жобаның құны және басымдықтар бойынша ренжирленетін болады. 750 млн. теңгеге дейінгі жобалар үшін кредиттер немесе қаржылық лизинг шарттары бойынша сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау және ЕДБ кредиттері бойынша кепілдік беру басым секторлар шеңберінде және/немесе өңірлік мамандануға сәйкес жүзеге асырылады. Ауылдық елді мекендерде, моноқалаларда және шағын қалаларда қызметін жүзеге асыратын кәсіпкерлер үшін, сондай-ақ ісін жаңа бастаған жас дара кәсіпкерлер үшін сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау және ЕДБ кредиттері бойынша кепілдіктер беру салалық шектеулерсіз жүзеге асырылады. Инвестиция көлемі 4,5 млрд. теңгеге дейінгі жобалар үшін қосымша критерийлер қолданылады: (а) басым 14 секторда және/немесе тиісті өңірлік мамандануға сәйкес қызмет; (б) өндірілетін өнімнің жалпыға бірдей танылған халықаралық стандарттарға сәйкестігі; (в) еңбек өнімділігі, энергия тиімділігі; (г) шикізаттық емес тауарларды өткізу үшін нарықтарды кеңейту; (д) түпкілікті өнім шығару кезінде ҚҚТ дамытатын өндірістер. Жобалардың осы санаты үшін кредиттер/қаржылық лизинг шарттары бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау және ЕДБ кредиттері бойынша кепілдіктер беру айрықша шарттар бойынша жүзеге асырылатын болады. 2. Жеке тәсіл стандартты тәсіл шегінен тыс республикалық деңгейде үйлестіру мен қолдауды және қосымша мемлекеттік қолдау шараларын талап ететін өңдеуші өнеркәсіптің басым секторларында ауқымды жобаларды іске асыратын ірі кәсіпорындар үшін қолданылады. бұл жобалар Индустрияландыру картасының негізін құрауға тиіс. Бұл тәсілді пайдалану жөніндегі шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды. Критерийлері: (а) басым 14 сектордағы қызмет; (б) инвестициялар көлемі 4,5 млрд. теңгеден басталады; (в) өндірілетін өнімнің жалпыға бірдей танылған халықаралық стандарттарға сәйкестігі; (г) еңбек өнімділігі, энергия тиімділігі; (д) шикізаттық емес тауарларды өткізу үшін нарықтарды кеңейту; (е) түпкілікті өнім шығару кезінде ҚҚТ дамытатын өндірістер; (ж) Бағдарламаның стратегиялық мақсаттарына қол жеткізуге үлес қосу. Индустрияландыру картасы жеке тәсілді іске асыру құралы болмақ. Алдағы кезеңге арналған Қазақстанды индустрияландыру картасы - бұл негізінен, жаңа индустрияларды қалыптастыратын, кластерлерді дамытатын, мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылатын басым 14 сектордағы инвестициялық ірі жобалар тізбесі. Индустрияландыру картасы жобаларының күрделілігі мен ауқымдылығы мемлекеттік қолдау шараларын келісімдер жасасу арқылы жеке тәртіппен ұсынуда талап етеді. Индустрияландыру картасына жобаларды іріктеу процесі интеграциялы болып табылады. Индустрияландыру картасына енгізілген жобалар тізбесін өтінімдердің түсуіне және олардың тиісінше қаралуына қарай жылына кемінде бір рет жаңа жобалармен толықтыруға болады. Индустрияландыру картасына жобаларды іріктеу критерийлеріне мыналар жатады: 1) салалық басымдықтар - Индустрияландыру картасының жобалары басым 14 сектор тізбесіне сәйкес Бағдарламаның салалық басымдықтарына сәйкес келуге тиіс; 2) жобаның ауқымы - Индустрияландыру картасына инвестициялардың жалпы көлемі 4,5 млрд. теңгеден астам республикалық деңгейде үйлестіру мен қолдауды талап ететін ауқымды жобалар ғана енгізіледі; 3) Бағдарламаның стратегиялық мақсаттарына қол жеткізуге үлесі - жобаны іске асыру Бағдарламаның нысаналы индикаторларына қол жеткізу арқылы Бағдарлама нәтижелеріне тікелей әсер етуге тиіс; 4) мемлекеттік қолдау шараларына қажеттілік. Индустрияландыру картасына жобаларды іріктеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын болады. Жобаларды Индустрияландыру картасына енгізу жөнінде, сондай-ақ өтініш берушімен келісім жобасын жасау жөнінде шешімді өнеркәсіптік даму жөніндегі комиссия қабылдайды. Өнеркәсіптік даму жөніндегі комиссия жобаның өтініш берушісімен бірлесіп келісім жобасын әзірлеу үшін жобаны іске асыруға жауапты мемлекеттік органды айқындайды. Өнеркәсіптік даму жөніндегі комиссияның шешімі бойынша Индустрияландыру картасына басым болып табылмайтын, бұл ретте Индустрияландыру картасының өзге критерийлеріне сәйкес келетін, өңдеуші өнеркәсіп салаларында іске асырылатын жобалар енгізілуі мүмкін. Олар бойынша мемлекеттік қолдау шаралары басым болып табылмайтын өңдеуші өнеркәсіп секторларындағы жобаларды қолдауға Бағдарлама бойынша бөлінетін 20 % қаржы ресурстарын бөлу шеңберінде көрсетіледі. Жобалар Индустрияландыру картасына Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен енгізіледі, онда Үкімет оны іске асыруға жауапты мемлекеттік органға жобаның өтініш берушісімен келісімге қол қоюға уәкілеттік береді. Келісімде жобаны іске асыру бойынша өтініш берушінің және мемлекеттік органның жауапкершілігі көзделетін болады. Индустрияландыру картасы жобаларының мониторингі Индустрияны дамыту саласындағы ұлттық даму институтының базасында Бағдарламаны басқару кеңсесінің шеңберінде жүргізілетін болады. Бұдан басқа, Индустрияландыру картасының жобаларына Индустрияны дамыту саласындағы ұлттық даму институты қолдау көрсетеді: 1) жобаларды іске асыру барысында әкімшілік кедергілерді жою бойынша ұсынымдарды анықтау және ұсыну; 2) жобаларды іске асырудағы проблемаларды анықтау және осы проблемаларды ведомствоаралық үйлестіру тетіктері арқылы шешу; 3) жобаларды жоспарлау және іске асыру кезінде салалық сарапшылардың көмек көрсетуі. 2015 жыл бойы Индустрияландыру картасын жаңа тәсілдерге көшіру жөніндегі іс-шаралар өткізілетін болады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 14 сәуірдегі № 303 қаулысымен бекітілген 2010 - 2014 жылдарға арналған республикалық индустрияландыру картасына енгізілген, пайдалануға беру мерзімі 2015 жылдан басталатын жобалар, басым болып табылмайтын секторларда іске асырылатын жобаларды қоспағанда, алдағы жылдарға арналған индустрияландыру картасының шеңберінде іске асырылады. Алдағы жылдарға арналған Индустрияландыру картасына 2010 - 2014 жылдарға арналған өңірлік индустрияландыру карталарына енгізілген, пайдалануға беру мерзімі 2015 жылдан басталатын және алдағы жылдарға арналған Индустрияландыру картасының критерийлеріне сәйкес келетін жобалар да енгізіледі. 2010 - 2014 жылдарға арналған өңірлік индустрияландыру карталарына енгізілген, пайдалануға беру мерзімі 2015 жылдан басталатын, сондай-ақ мемлекеттік қолдау шараларын талап ететін қалған жобалар өңірлердің Кәсіпкерлікті қолдау карталарының негізін құрайды, олар бойынша іріктеуді және мониторингтеуді жергілікті уәкілетті органдармен бірлесіп өңірлік кәсіпкерлер палаталары жүзеге асырады. Өңірлердің кәсіпкерлігін қолдау карталарына өңдеуші өнеркәсіпте іске асырылатын жобалар енгізіледі. Бұл ретте басымдылық Бағдарлама бойынша бөлінетін, нысаналы бюджеттік қаржы ресурстарының 80 %-ы бағытталатын 14 басым сектордағы жобаларға берілетін болады. Қалған 20 %-ы өндіруші өнеркәсіптің басқа секторларының сәтті жобалары мен кәсіпорындарын қолдауға беріледі. Карта жобалары бойынша жалпы үйлестіру және жауаптылық ұлттық кәсіпкерлер палатасымен және жергілікті уәкілетті органдармен бірге өңірлік даму саласындағы уәкілетті органға бекітіледі. Жергілікті уәкілетті орган тоқсан сайынғы негізде өңірлік даму саласындағы уәкілетті органға Кәсіпкерлікті қолдау картасының жобалары туралы ақпарат береді, оның көшірмесі салалық мемлекеттік органға да жіберіледі. 5. Бағдарламаны іске асыру тетігі, оны басқару және мониторингтеу Бағдарламаны іске асыру тетігі Бағдарламаны іске асырудың тиімділігін арттыру үшін күтілетін нәтижелер бойынша өзара келісілген бірқатар бағдарламалық және өзге де құжаттарды дәйекті түрде қабылдау қажет: 1) Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізуге бағытталған нақты іс-қимылдар егжей-тегжейлі көрсетілген, мерзімдері, орындаушылары, аяқтау нысандары, оны іске асыруға жұмсалатын нақты шығындар анықталған Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары (бұдан әрі - Іс-шаралар жоспары); 2) Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларымен бекітілетін Республиканың орталық атқарушы органдарының стратегиялық жоспарлары; 3) өңірлердің мәслихаттары мен әкімдіктерінің тиісті шешімдерімен бекітілетін аумақтарды дамыту бағдарламалары және оларды іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарлары; 4) Бағдарламаны іске асыруға қатысатын ұлттық холдингтер мен ұлттық компаниялардың, мемлекет бақылайтын өзге де акционерлік қоғамдар мен серіктестіктердің стратегиялары мен даму жоспарлары; 5) саясатты іске асыруға қатысатын ұлттық даму институттарының, мемлекет бақылайтын өзге де акционерлік қоғамдар мен серіктестіктердің стратегиялары мен даму жоспарлары. Аталған құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізу тиісті кезеңнің өзекті болмысын есепке ала отырып, қажеттіліктің туындау шамасына қарай жүргізіледі. Жоғарыда көрсетілген құжаттарды әзірлеу мен қабылдаудың мұндай тәртібі Бағдарламаны сатылай және деңгейлес дәрежеде іске асырудың тиімділігі мен ашықтығын арттырып, іс-шараларды іске асырудың дәйектілігі мен үндестігін қамтамасыз етеді. Бағдарламаны дамыту үшін әзірленетін арнайы салалық бағдарламалардың болмауы қағидатты болып табылады. Бағдарлама мен жоғарыда аталған нормативтік құқықтық актілер мен межеленген іс-шаралар жөніндегі өзге де құжаттарды әзірлеу және оларға өзгерістер мен толықтырулар енгізу кезінде олардың арасындағы нақты өзара байланыстарды сақтау маңызды болып табылады. Бағдарламаның іске асырылуын басқару Бағдарламаның іске асырылуын басқару үшін оны іске асыруға, мониторингтеу мен қаржыландыруға негізгі қатысушылар арасындағы жауаптылық пен институционалдық тетіктерді нақты бөлу бекітілді. Қазақстан Республикасының Үкіметінен басқа, орталық және жергілікті басқару органдары, ұлттық холдингтер мен даму институттары, ұлттық кәсіпкерлер палатасы Бағдарламаны іске асыру үшін, оның ішінде ұлттық және аумақтық кластерлерді дамыту мәселелері бойынша стратегиялық құжаттарды талқылауға және әзірлеуге белсенді түрде қатысатын болады. Қазақстан Республикасын өнеркәсіптік дамыту саласында ұсыныстар әзірлеу мақсатында құрылған Қазақстан Республикасын өнеркәсіптік дамыту жөніндегі комиссияға маңызды рөл беріліп отыр. Өнеркәсіп салаларын дамыту жөніндегі жұмысты үйлестіру, индустрияны дамыту саласында ұлттық даму институтының базасында даму институттары арқылы қолдау жүйесін реттеу үшін индустриялық саясат саласында белгіленген тәртіппен құзыреттер орталығын қалыптастыру көзделіп отыр, оның қызметінің негізгі бағыттары: елді индустриялық дамытуды ақпараттық-талдамалық қолдау; Бағдарламаның іске асырылуын мониторингтеу; өнімділікті жоғарылату бағдарламаларын дамыту; өнім берушілер жүйесін дамыту және жаһандық салалық тізбектерге ықпалдасу; кластерлерді қолдау бойынша мемлекеттік саясатты үйлестіру; әкімшілік кедергілерді азайту жөніндегі жол карталарын әзірлеу; Индустрияландыру картасын сүйемелдеу; жедел қызметтерді қолдау және Комиссияны талдамалық қамтамасыз ету; Бағдарламаны басқару кеңсесін құру және дамыту. Бағдарламаның іске асырылуын мониторингтеу Бағдарламаның іске асырылу барысы туралы жедел (жыл сайынғы) деректерді, сондай-ақ оны іске асыруға жұмылдырылған министрліктер мен даму институттарының іс-шаралар жоспарларын тиімді үйлестіру, мониторингтеу және олардың қолжетімділігі мен сапасын арттыру үшін оның іске асырылуын мониторингтеу және бағалау жүйесі жетілдірілетін болады. Қол жеткізілген нәтижелерге байланысты фактілерге негізделген бағалау және орындаушыларды қаржыландыру Бағдарламаның іске асырылуын мониторингтеу жүйесіндегі түйінді тетікке айналуға тиіс. Бұл тәсілді енгізу Қазақстан Республикасының мемлекеттік жоспарлау жүйесін одан әрі жетілдіруді талап етеді, ол бірінші кезекте, талдау мен бағалаудың - бағдарламалар мен жобаларды алдын ала бағалау, жұмсалатын мемлекеттік ресурстарға қатысты оларды іске асырудың нәтижелілігін бағалау сияқты жаңа түрлерінен көрінуге тиіс. Оның іске асырылуын бағалау тиімді ведомствоаралық үйлестіру үшін бағдарламаларды басқару саласындағы үздік әлемдік практикаларға сәйкес Индустрия саласындағы ұлттық даму институтының базасында Бағдарламаны басқару кеңсесін құру жоспарланып отыр. Ол нысаналы көрсеткіштердің орындалуын, жекелеген іс-шараларды іске асыру дәрежесін бағалауды жүзеге асыратын болады. Бағдарламаның іске асырылуын мониторингтеу ауытқуларды анықтап, оларды жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын ұсынуға мүмкіндік береді, оның негізінде Бағдарламаны түзету жүзеге асырылады.
жүктеу/скачать 1.44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|