Мемлекеттік мекемесі
Бірлесіп жұмыс істеуге берілген есептер
жүктеу/скачать 2.12 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Бірлесіп жұмыс істеуге берілген есептер Бірлесіп жұмыс істеуге арналған сауаттылық есептері өмірмен тікелей байланысты мәтінді есептер. Күнделікті тұрмыста екі немесе бірнеше жұмысшы бірлесіп, бір тапсырманы орындайтын жағдайлар жиі кездеседі. Мысалы, шебер мен оның шәкірті бірлесіп бір тапсырманы орындайды, құрылысшылардың екі бригадасы бірлесіп бір үй салады. Сол сияқты екі немесе үш құбырдан қатар аққан сумен хауыз толады және т.с.с. Бір-біріне қарсы қозғалған екі дененің қозғалысы және өзендегі катердің ағыспен, теплоходтың ағыспен қозғалыстары да бірлесіп орындалатын жұмыстарға жатады. Бірлесіп орындалатын жұмыстарға есептер шығаруда: орындалатын жұмыс мөлшері, хауыздың көлемі, қашықтығы және т.с.с. шамалар бір бірлік ретінде алынады. Бірлесіп орындалатын жұмысқа қатысты тақырып 5 сынып математикасында қарастырылған. Онда есепті кесте құрып, өрнек түрінде шығару барысы көрсетілген. Ал біз мұндай есептерді теңдеу құру арқылы 85 шығаратын боламыз. Бірлесіп орындалатын жұмыстарға берілген есептерді негізінен ( t 1 – бірінші жұмысшының жұмысты жеке өзі орындауға кеткен уақыты, t 2 - екінші жұмысшының жұмысты жеке өзі орындауға кеткен уақыты,..., t n – n-ші жұмысшының жұмысты жеке өзі орындауға кеткен уақыты, ал t– барлық жұмысшылардың жұмысты бірлесіп орындауға кеткен уақыты) формуласы арқылы шығарамыз. 1-есеп. Бірінші жұмысшы жұмысты 10 күнде бітіреді, ал екінші жұмысшы сол жұмысты 15 күнде бітіре алады. Екеуі бірігіп істесе, осы жұмысты неше күнде бітіреді? Шешуі: формуласы бойынша шығарамыз. Мұндағы t 1 =10 күн, t 2 =15 күн, t=? t=6 күн Жауабы: екеуі бірлесіп жұмысты 6 күнде бітіреді. 2-есеп. Ернар мен Жомарт ауланың қарын 2 сағатта тазалап бітіреді. Ернар жалғыз өзі осы жұмысты 3 сағатта бітірсе, Жомарт жалғыз өзі неше сағатта бітіреді? Шешуі: формуласы арқылы шығарамыз. Бұл есепте t 1 =3 сағат, t=2 сағат, t 2 =? сағат Жауабы: Жомарт жалғыз өзі 6 сағатта тазалайды. 3-есеп. Бәйтерек пен Ханшатырдан бір-біріне қарама-қарсы бағытта екі дос шықты. Біреуі осы аралықты 20 минутта, ал екіншісі 30 минутта жүріп өтті. 86 Олар неше минуттан кейін кездеседі? Шешуі: бұл есепті де формуласы арқылы шығарамыз. t= 12 минут Жауабы: Олар 12 минуттан кейін кездеседі. 4-есеп. Бір жұмысты Бейсен 3х күнде, Есхат 2х күнде, Нұрғали 4х күнде бітіреді. Сол жұмысты үшеуі бірігіп (х − 2) күнде бітіре алады. Сонда х нешеге тең? Шешуі: формуласын пайдаланамыз . х=26 Жауабы: 26 5-есеп. Қайық 40 км қашықтықты көлде жүзсе, 5 сағ жүзеді, ал өзенде ағыспен жүзсе, 4 сағ жүзеді. Сал осы қашықтықты өзенде неше сағат жүзеді? Шешуі: Қайық көлде тек меншікті жылдамдықпен жүзеді, ал өзенде ағыспен жүзгенде қайықтың меншікті жылдамдығы мен ағыс жылдамдығы қосылады. Сал өзенде тек ағыс жылдамдығымен жүзеді. Сондықтан бұл есепті формуласы арқылы шығарамыз. Мұндағы t 1 =5 сағат, t=4 сағат, t 2 =? Осыдан, t 2 =20 сағат Жауабы: сал 20 сағат жүзеді. 6-есеп. Өзен жағасындағы екі пункт арасын катер ағыспен 3 сағ жүзсе, ағысқа қарсы 4 сағ жүзеді. Осы екі пункт арасын сал неше сағат жүзеді? Шешуі: Катердің меншікті жылдамдығын х, ағыс жылдамдығын у деп алсақ, теңдеулер жүйесін құру арқылы ағыс жылдамдығын тапсақ жеткілікті. 87 Теңдеулер жүйесін шешудің қосу тәсілін пайдалансақ, y=24 сағат шығады. Жауабы: сал екі пункт арасын 24 сағат жүзеді. жүктеу/скачать 2.12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|