Методические рекомендации по формированию инклюзивной культуры в организациях образования нұр-Сұлтан 2019
жүктеу/скачать 2.62 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалар деген кімдер?
Ерекше білім беру қажеттілігі бар балалар ‒ бұл олардың жалпы дамуының бұзылуына себеп болатын және балалардың толыққанды өмір сүру мүмкіндігін қиындататын, психикалық немесе физикалық тұрғыдан әртүрлі ауытқулары бар балалар. Бұл оқыту мен тәрбиелеуде ерекше жағдайларды қажет ететін балалар. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың негізгі санаттарына: есту қабілеті бұзылған (нашар еститін, кейіннен естімей қалған); көру қабілеті (соқыр, нашар көретін); сөйлеу қабілеті бұзылған (логопаттар); тірек-қимыл аппараты бұзылған балалар; интеллектуалдық кемістігі бар балалар; мінез- 101 құлқы және қарым-қатынасы бұзылған балалар; күрделі кемістігі бар (керең- мылқау, саңырау немесе ақыл-ойы кемістігі бар соқыр балалар) балалар жатады. 2. Негізгі бөлім «Соқыр және жетелеуші» Еріктілер жұпқа бөлінеді. Әр жұптан бір адамның көзіне таңғыш байлау ұсынылады (ол «соқыр» болады); екіншісі оның «жетелеушісі» болады. Жетелеушіге арналған тапсырма: жолға қойылған заттарды айналып өтіп, соқыр адамды сыныптың арнайы бөлінген учаскесімен жүргізу. Шарты: соқыр адамға қолын тигізбей, сөзбен ғана жетелеу. Содан кейін «соқыр» мен «жетелеуші» рөлдерімен ауысады. Жаттығуды өткізгеннен кейін әңгіме өткізіледі, оның барысында мынадай сұрақтар қоюға болады. - Жаттығу барысында қандай сезім болды? - Жолдасыңды жетелеген бе әлде өзің қозғалғаның оңай болды ма? - «Соқырды» қолынан ұстап, қасынан жүгіріп өту ниеті болды ма? - Ештеңе көрмеген кезде қандай ойда болдыңдар? «Тіл» жаттығуы 2- 3 еріктіден сыныптан шығуды сұрайды. Осы уақытта қалғандарынан сөздерді символдармен ауыстырып (мысалы, барлығы бір өлеңді айтады), бір тақырыпта әңгімелесуге келісіп алу ұсынылады. Еріктілер қайтып келгеннен кейін олардан сыныпта не болып жатқанын табу ұсынылады. Жаттығу орындалғаннан кейін әңгіме өткізіледі де, мынадай жағдай анықталады. - Сыныпта не болып жатқаны туралы еріктілер қалай білді? - Сыныптан шыққан оқушыларда сендерді түсінбейтін және сендер ешкімді түсінбейтін жерге түстік деген ой туындады ма? - Сынып оқушылары еріктілердің сыныпта не болып жатқанын тез түсінуін қалады ма? Ол үшін олар қандай құралдарды пайдаланды? - Тақпақты айтып тұрып сөйлемеу оңай болды ма? 3. Бекіту, қорытынды - Мүмкіндіктері шектеулі адамдарға басқалармен араласу қаншалықты қиын? - Біз оларға қалай көмектесе аламыз? - Неліктен «мүгедек» сөзі мүмкіндігі шектеулі адамдар үшін ауыр болып табылады? - Өмірде сендерді түсінбейтін адаммен бір нәрсе туралы келісу қажет болатын жағдай кездесе ме? Бұл жағдайда не істеу керек? Сабақтың қорытындысы: «Біз бәріміз әртүрліміз, бірақ әркім өзінше ерекше. Басқалар өзіңе қалай қарасын десең, өзгелерге солай қара». Осылайша, білім беру ұйымдары оқушыларының инклюзивтік мәдениетін қалыптастыру ‒ ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларды жалпы білім беру ортасына енгізудің маңызды шарты. Дені сау, жақсы дамыған 102 сыныптастарымен қарым-қатынас жасау дамуы бұзылған балаларға күшті ынталандырушы әсер етеді. Ең бастысы, осы әлемде, біздің қоғамда, біздің елімізде ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың бағасы өзгереді. Ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларға бүгінгі күні арнайы ұйымдарда білім алу міндетті емес, керісінше, сапалы білім алу және өмірге бейімделу дағдыларын олар белгілі бір жағдайларда қарапайым мектепте де алады. Үйде оқитын тұлғаларды әлеуметтендіру, қарым-қатынас жасау мәселелерін шешудің ең тиімді тәсілі оқу және тәрбие процесінде ақпараттық және коммуникациялық технологияларды белсенді пайдалану болып табылады. Мұндай кең таралған әдіс қашықтықтан оқыту (қарым-қатынас) болып табылады. Тәжірибе көрсеткендей, үйде оқитын балаларда қарым-қатынас шеңбері шектеулі, пән мұғалімімен қарым-қатынас жеткіліксіз. Қашықтықтан оқыту технологияларын (ҚОТ) және қарым-қатынасты пайдалану балаларға барлық мектеп іс-шараларына қатысу, оқыту мен тәрбиенің қызықтыратын мәселелері бойынша қосымша кеңес алу мүмкіндігін береді. Тосқауылсыз орта құру мақсатында Нұр-Сұлтан қаласындағы «Ә. Марғұлан атындағы № 40 орта мектеп» ММ-де «Қарым-қатынас» орталығы құрылды. жүктеу/скачать 2.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|