Мұханбетжанова Ә. Молдағалиев Б. Ерниязов О

1. Сабаққа күні бұрын даярлану (оны өткізуден 2-3 күн бұрын) пәннің логикалық құрылымындағы тақырыптың алатын орнын анықтап, алдыңғы және кейінгі тақырыптармен байланыстырып, сол арқылы оның танымдық мәнділігін анықтау.

2. Осы тақырып бойынша мұғалімнен немесе әдіскерлерден кеңес алу.

3. Тақырып бойынша оқулық жадығатын талдап, университетте оқыған пәндердің сай келетін бөлімдерін, барлық қосымша жадығаттарды зерттеу (әдістемелік басылымдар, журнал мақалаларын қарау т.б.).

4. Сабақ – ізденімпаздық үрдіс нәтижесі. Әдістемелік құралдардың жағдайын сыни көзбен қарап, жаттандылықтан аулақ болу.

5. Сабақтың мақсатын анықтап, нақтылау қажет (білім берушілік, тәрбиелік, дамытушылық, оның жан-жақты шешілуін қамтамасыз ету).

6. Оқу жадығатының мазмұнын тиянақты ойластыру. Оның мақсатын, міндеттерін оқушылардың оқу мүмкіндіктерімен сәйкестендіру.

7. Конспект-жоспар құрып, сабақтың түрін, құрылымын ойластыру. Оның әр бөлімінің тезисін жасау.

8. Сабақты оқу үрдісінің дидактикалық ұстанымдарына сай, дамытушылық, іс-әрекеттік ыңғай теорияларына сүйене отырып жүргізу.

9. Сабақтың әр бөліміне нақты дидактикалық міндетті қою, оны шешуге арнаулы уақыт бөлу, оқушы іс-әрекетінің түрін ойластыру.

10. Сабақта қолданылатын оқыту әдістерінің жүйесін ойластыру:

а) оқушының танымдық қызығушылығын, парыз, жауапкершілік сезімін арттыру, оқудың әлеуметтік мәнін көрсету;

ә) оқушы іс-әрекетінің барысын, нәтижесін тексеру;

б) оқушы іс-әрекетінің барысы мен нәтижесін тексеруде өзін-өзі тексеруін қамту.

11. Фронтальдық, топтық және жекелік танымдық қызметті ұйымдастырудың тиімді арақатынасын анықтау.

12. Көрнекі құралдарды, дидактикалық жадығаттарды даярлап алу.

13. Жоспар-конспектіні жасағаннан кейін пән мұғалімдері мен әдіскерлерден кеңес алу.

8. Қазіргі сабақ құрылымының моделі.

Тақырып:

Дидактикалық мақсаттары:

а) білім берушілік

ә) тәрбиелік

б) дамытушылық

Дидактикалық құралдар:

Критерийлер бойынша сабақтың типі:

а) дидактикалық міндеттерді шешуіне байланысты

ә) оқытудың басым түріне байланысты

б) оқушылардың танымдық қызығушылығының дәрежесіне байланысты.

І. Оқушыларды жаңа білімді игеруге даярлау:

1. Іс-әрекеттің мақсатын қоя білу, оны оқушылардың қабылдауы.

2. Оқушылардың танымдық қызметінің дәлелділігін қамтамасыз ету.

3. Тірек білімдерінің маңызы. Дидактикалық міндет қою арқылы балаларды танымдық іс-әрекеттің сан алуан түрлеріне қатыстыру:

а) ауызша санау, математикалық диктант;

ә) грамматикалық талдаудың түрлері;

б) ізденімпаздық, өзіндік жұмыс;

в) үй тапсырмасын тексеру;

г) бұрыңғы және жаңа жадығаттың арасындағы логикалық байланысты орнату.

1. 
   Ақыл-ой әрекетін заттандыру дәрежесінде бастапқы мәліметті қабылдап, оны меңгертуді ұйымдастыру.
   

ә) зерттелетін құбылыстың бейнесін анықтау.

а) жасалып жатқан образды ұғым деңгейіне жеткізу;

ә) ұғымды бекіту, ережені анықтау, айту, бастапқы меңгеру;

б) оны бұрынғы біліммен логикалық түрде байланыстыру.

а) білімді баланың өмір тәжірибесімен сәйкестендіру;

ә) баланың білім мәнін түсінуі;

б) оқушының жаңа білімді субъективті түрде меңгеруі.

а) жаңа білімдердің бұрыңғылармен тәуелділігін және себеп-салдарлы байланыстарын орнату;

ә) меңгерген білімді жүйелеуді және нақтылауды қамтамасыз ету.
ҮІ. Сабақта білімді бекіту және қолдану:

а) алған білім негізінде оқу дағдыларын жасау;

ә) білімді өздігінен қолдану;

б) оларды шығармашылықпен қолдану.

1. 
   Оқығандық және тәрбиелік дәрежесін бағалау:
   

ә) танымдық психикалық үрдістердің дамуы;

б) жеке адамның эмоциялық-еріктік деңгейі;

в) оқушылардың іс-әрекетінің көлеміне, жылдам әрі тез орындауына сипаттама.

2. Оқушылардың танымдық іс-әрекетін стимулдау:

а) іс-әрекеттің жағымды нәтижесін көрсету;

ә) қойылған бағаға түсініктеме беру;

3. Үй тапсырмасы және оның орындалуын түсіндіру.

9. Саналы тәртіпті орнату мәселесіне байланысты В.Райх, Н.Е.Щуркова, Т.И.Шамова сияқты педагог-ғалымдар жас мұғалімдерге мынадай кеңестер береді:

1. Кабинетке қоңыраудан бұрын келіңіз. Сабақты өткізу даярлығын, парталардың орналасуын, тақтаның тазалығын тексеріңіз. Сыныпқа соңғы болып кіріңіз. Оқушылардың сәлемдесуі ұйымдасқан түрде болуын жүзеге асырыңыз. Сабақтың ұйымдастыру бөлімін аз уақытта шешуге ұмтылыңыз.

2. Журналдан өз пәніңіздің бетін іздемеу үшін, алдын-ала тауып қойыңыз.

3. Оқушыларға «Үй тапсырмасын кім орындамады?» деген сұрақ қоюға болмайды. Бұл оқушыларды үй тапсырмасын орындамауға болады деген ойға итермелейді.

4. Сабақты әрбір оқушы іспен айналысатындай етіп жүргізу керек, себебі кідірістер, бос отыру тәртіпсіздікке жағдай жасайды.

5. Оқушылардың оқу-танымдық қызығушылығын оқу жадығатының мазмұнымен, проблемалық жағдаятты (ситуация) құру арқылы туғызуға болады. Сабақтың ырғағын қадағалаңыз, нашар оқушыларға өз күшін тексеруге жағдай жасаңыз. Бүкіл сыныпты өз зейін аяңызда ұстаңыз.

6. Сабаққа қатысы жоқ іспен айналысатын оқушыларға жиірек сұрақ қойып, тапсырма беріп отыру керек.

7. Оқушыларға қойылатын бағаның көрсеткіш өлшемдерін түсіндіру керек немесе оқушының білім деңгейіне сәйкес қойылатын баға туралы хабардар ету шарт.

8. Сабақты жеке оқушылардың жұмысын жалпы бағалаумен аяқта.

9. Сабақты уақытылы бітіріңіз. Кезекшілердің міндеттерін естеріне салыңыз.

10. Тым көп ескерту жасай бермеңіз.

11. Сыныптағы тәртіпті өз күшіңізбен орнатуға ұмтылыңыз.

12. Жас маман оқушылармен әдеби тілдік норманы сақтап, шешендік қалыпта сөйлесе білуі жөн. Тіл шұбарлаудан аулақ бол. Енді мұғалімдердің сабақты даярлаудағы және өткізудегі кемшіліктерін қарастырайық. Сабақта кемшіліктер жіберілуінің негізгі себептері – оқушыларды тәрбиелеу мен оқытудың қажетті білік-дағдысының болмауы, оқытатын пәні, педагогика, психология және әдістеме салаларынан теориялық даярлығының жеткіліксіздігі, сабақты өткізуде алған білімдерін пайдалана білмеуі т.б. Сабақ барысында негізгі кездесетін қиыншылықтар – жоғары оқу орнында пәнді оқытудың әдістемесінен танысқан теориялық қағидаларды, ұстанымдар мен ережелерді сабақ барысында толық жүзеге асыра алмау. Ұжымды қалыптастырғанда оның кезеңдері анық көрінісін таппайды, оқушыларға себеп-салдар байланыстарын, заңдылықтарды меңгерту жүзеге асырыла бермейді. Сабақтың мақсаттарын орындауда жүйелі жұмыс жүргізілмейді. Өлкетану жадығаттары, жергілікті жер туралы мысалдар сирек келтіріледі. Көптеген сабақтарда оқулықтың мәтінін, тақтаны пайдаланбайды. Тақтаға нені жазатынын, сызатынын алдын-ала даярламайды. Оқушылардың білімін, іскерлігі мен дағдысын бағалағанда көп қиыншылық көреді. Мысалы, жауап беріп жатқан оқушыға сынып оқушыларының көңілін аудартуда, жауапты дұрыс бағалап, талдағанда кемшіліктер жіберіп жатады. Сабақта кемшіліктер аз болу үшін, оны жоспарлауды жан-жақты қарастырып, қажетті жадығаттармен қамтамасыз ету қажет. Алдыңғы қатарлы студенттер практика барысында көптеген кемшіліктерден арылуға болатынын көрсетіп жүр. Оның бір жолы – сабаққа қойылатын талаптарды басшылыққа алу. Педагогикалық әдебиеттерде олар жүйелі түрде баяндалған. Мәселен, оның бір үлгісі 1-кестеде берілген:
І – кесте

1. Ең алдымен жалпы мәліметтер жазылады: бақылау күні, мектеп, сынып, сабақ кестесінде алатын орны, мұғалімнің аты-жөні, сабақтағы оқушылардың саны.

2. Сабақтың тақырыбы жазылады және осы сабақтың тақырыбы бойынша жалпы сабақтар жүйесінде орны анықталады.

3. Сабақтың мақсаты, оның білімділік, тәрбиелік және дамытушылық міндеттері жазылады (олар сабақ алдында мұғалімнен сұрап алынады) .

4. Сабаққа даярлығы анықталынады: сынып бөлмесінің санитарлық-гигиеналық жағдайы, сынып тақтасы (тазалығы, дидактикалық жадығаттың алдын-ала даярлануы), көрнекі құралдар, техникалық оқыту құралдары, оқушылардың сабаққа психологиялық даярлығы.

5. Сабаққа хаттаманың жазылуын мынадай схемамен жүргізуге болады:

Талдау кезінде мынадай сұрақтарға жауап беру керек:

1. Тақырыптың мақсаты мен мазмұнының сәйкестілігі.

2. Сабақтың типін және оның негізгі кезеңдерін анықтау.

3. Әрбір кезеңге кеткен уақытты белгілеп отыру.

4. Сабақтың басталуы: Ұйымдастыру кезеңі:

• 
  тыныштықтың орнатылуы, сәлемдесу;
  
• 
  сабаққа даярлығын тексеру;
  
• 
  өткен сабақпен байланысты орнату, оқушылар алдында жалпы және жалқы міндеттерді қою.
  

• 
  тексерудің түрі (жалпы, жеке, фронтальды);
  
• 
  кемшіліктерді анықтау мен оларды жоюдың жолдары;
  
• 
  сұрақтарды қоюдың мазмұны мен әдістемесі (сұрақтардың сипаты, қайталаттыратын, проблемалық сұрау әдістемесі, оқушыларды белсенді ету тәсілдері);
  
• 
  сабақ сұрау кезінде жауапты толықтыруға, түзетуге, рецензиялауға оқушылардың қаншалықты қатыстырылатындығы;
  
• 
  оқушылардың ұжымдық, фронтальдық, топтық және жеке жұмыстары қалай ұйымдастырылатындығы;
  
• 
  оқушылардың мұғаліммен және өзара іс-әрекеті қалай ұйымдастырылатындығы.
  

• 
  тақырыпты хабарлау;
  
• 
  қазіргі тақырыптың өткен тақырыптармен байланысын, кейінгі жадығатты меңгерудегі мәнін көрсету;
  
• 
  тақта тиімді қолдынылды ма?
  
• 
  оқушылардың танымдық іс-әрекетін стимулдаудың тәсілдері (көрнекілігі, балаларда бар тәжірибені пайдалану, проблемалық ситуацияны құру т.б.);
  
• 
  оқушылардың дербес жұмысының рөлі мен орны, оқулықты қолдануы т.б.
  

• 
  бекітуге қандай жадығат таңдап алынды?
  
• 
  бекіту қандай әдістермен іске асырылды?
  
• 
  оқу жадығатын саналы меңгеріп жатқандығы туралы қорытынды жасауға бола ма?
  

• 
  үй тапсырмасын түсіндіруге қанша уақыт бөлінді?
  
• 
  сабақтың қандай кезеңінде берілді (сабақтың басында, сұраудан кейін, бекітуден кейін, үзілісте, берілген жоқ);
  
• 
  үй тапсырмасын қалай орындау керектігін оқушылар қаншалықты түсінді?
  

• 
  оқушылармен білімділік, дамытушылық және тәрбиелік функцияларының жүзеге асырылуы;
  
• 
  мұғалімнің оқушылармен қарым-қатынасының стилі;
  
• 
  оқушылардың белсенді әлеуметтік қалыптасуының дәрежесіне жалпы сипаттама (саналы оқу қажеттігін түсінуі, білімді өздігінен меңгеруге талпынысы, алған білімді практикада қолдануы, ұжымшылдығы, жауапкершілігі т.б.).
  

11. Үйге берілген оқу тапсырмасын орындаудың мәні: оқушының дербес ойлауын және іс-әрекетін дамытады. Ол мұғалімнің нұсқауы және оқулық бойынша жұмыс істесе де тапсырманы дербес және жеке орындағандықтан материалды саналы меңгеруге, шығармашалық көрсетуге жағдай жасайды.

• 
  үй тапсырмалары үлкен болмауы керек, бірақ мазмұнды болуы қажет. Олар нақты ережені, ойлау операциясын, практикалық іс-әрекетті меңгеруге, бекітуге, қайталауға бағытталған;
  
• 
  үйге берілетін оқу тапсырмасы сыныптағыға қарағанда қарапайымдырақ және түсініктірек болу қажет, себебі ол жеке дербес жұмыс істеуге мәжбүр. Егер үй тапсырмасы күрделі болып, көп уақыт алса оқушы оны орындамай кетуі мүмкін;
  
• 
  үйге берілетін тапсырмалар оқушыларды қызықтыратындай және өмірмен, олардың іс-тәжірибелерімен байланысты болғаны жөн;
  
• 
  үй тапсырмасының көлемін белгілеуде мұғалім оқушылардың жас ерекшеліктерін және таным қабілеттерін, қызығушылықтарын ескергені жөн;
  
• 
  үйдегі оқу жұмысының табысты болуы, көбінесе сабақта мұғалімнің үй тапсырмасын орындау тәсілін оқушыларға тыңғылықты етіп түсіндіруіне байланысты;
  
• 
  үй тапсырмасын мұғалім тексеріп отыруы тиіс;
  
• 
  мұғалім оқушылардың үй жұмысында ата-аналардың көмегінің формаларын білуге тиісті, себебі олардың әсері он да теріс те болуы мүмкін.
  

1. 
   Оқытуды ұйымдастыру формасы дегеніміз не?
   
2. 
   Оқыту формаларын классификациялаудың негізі неде?
   
3. 
   Оқытуды ұйымдастырудың сыныптық-сабақтық формасының ерекшелігі неде?
   
4. 
   Қазіргі сабаққа қойылатын жалпы талаптар ата.
   
5. 
   Оқытуды ұйымдастыру формалары және оларды классификациялау.
   
6. 
   Оқу жұмысының формасын қандай белгілер сипаттайды?
   
7. 
   Оқытуды ұйымдастыру формалары қандай өлшемдер бойынша анықталады?
   
8. 
   Мектептердің даму тарихында оқыту ұйымдастырудың қандай формалары қалыптасты?
   
9. 
   Оқытуды ұйымдастырудың сыныптық-сабақтық жүйесі қандай ерекшеліктермен сипатталады?
   
10. 
    Сабақ типтерге қандай ерекшеліктері бойынша жіктеледі?
    
11. 
    Сабақтардың негізгі типтерін көрсет.
    
12. 
    Оқыту формалары және олардың құрылымын көрсет.
    
13. 
    Сабаққа қандай талаптар қойылады? Олардың мәні неде?
    
14. 
    Дәстүрлі емес сабақтарға қандай сабақтар жатады?
    
15. 
    Дәстүрлі емес сабақтар талдау кестесі.
    
16. 
    Аралас сабақтардың мәніне және құрылымына анықтама бер.
    
17. 
    Мұғалімнің сабаққа даярлығының негізгі параметрлерін көрсет.
    
18. 
    Қазіргі сабақ құрылымының моделін көрсет.
    
19. 
    Сабақта саналы тәртіпті орнату жолдарын ата.
    
20. 
    Сабақты бақылаудың және оны талдаудың үлгі бағдарламасын көрсет.
    

1.Дидактика средней школы. Под ред. М.Н.Скаткина. М.,1982.

2.Конаржевский Ю.А. Анализ урока. М., Педагогический поиск,2000.

3.Педагогика. Курс лекции. АГУ им.Абая. А.,2003.

4. Подласый И.П. Педагогика начальной школы. М., 2000.

5.Хуторской А.В.Современная дидактика. СПб.,2001.

1. 
   «Оқытуды ұйымдастыру формалары», «Қазіргі сабақ», «Сабақ типтері және құрылымы» тақырыбы бойынша сабаққа баяндама дайында.
   
2. 
   Өз мамандығыңыз бойынша мектепте 2-3 сабаққа қатысып, қолданылған оқытуды ұйымдастыру формасына сипаттама бер.
   
3. 
   Өз мамандығыңыз бойынша лабороториялық-практикалық сабақта бір сабақтың жоспарын құрыңыз және өткізіңіз.
   
4. 
   Педагог-новаторлар туралы ақпарат дайындаңыз.
   
5. 
   Оқытуды ұйымдастыру формалары және даму тарихы жөнінде мини-шығарма жазыңыз.
   
6. 
   Қазіргі уақыттағы алдыңғы қатарлы тәжірибелер туралы реферат жазыңыз.
   
7. 
   Сабақ мақсаттарының жүзеге асырылуы.
   

1. 
   Оқытуды ұйымдастыру формаларының даму тарихы.
   
2. 
   Қазіргі сабақтан тыс оқытуды ұйымдастыру формалары.
   
3. 
   Қазіргі сабақ және оның модификациялары.
   
4. 
   Мұғалімнің сабаққа дайындығы.
   
5. 
   Үй жұмысының функциялары.
   
6. 
   Интеграцияланған сабақ.
   

1. Оқушылардың білім, білік, дағдыларын тексеру, бағалау және қадағалау туралы түсінік.

2. Қадағалаудағы ұстанымдар және білімді тексеру кезеңдері.

3.Оқығандықты тестілеу.

1. Қадағалау оқушылардың білімін, іскерлігін анықтау, өлшеу және бағалау дегенді білдіреді.

Тексеру – бұл білімді, іскерлікті анықтау және өлшеу. Тексеру – қадағалаудың негізгі компоненті, оның негізгі дидактикалық функциясы мұғалім мен оқушылардың арасында кері байланысты қамтамасыз ету, оқу материалын меңгергендігі дәрежесі туралы объективті ақпаратты педагогтың алуы, біліміндегі кемшілікті және білмеушілікті дер кезінде анықтау болып табылады.

Қадағалауда бағалау /процесс ретінде және баға қоюы /нәтиже ретінде/ баршылық. Бағаның функциясы оқығандық деңгейді анықтаумен шектелмейді. Баға – оқуға ынталандырудың, оң мотивацияның, тұлғаға әсер етудің мұғалім қолындағы құрал. Объективті бағалаудың әсерімен оқушыда сәйкесті өзін-өзі бағалау, өз жетістіктеріне сын қатынас пайда болады. Оқытушылық қадағалаудың негізгі функциясы – қадағалаушылық-түзетушілік, бірақ ол сонымен бірге оқытушылық, дамытушылық, тәрбиелеушілік, ұмтылдырушы функцияларды да атқарады.

Дербес жұмыс сыныптық болуы мүмкін /функциясы – тексерушілік/ және үйде орындалатын /бекітетін, жалпылайтын, қадағалаушылық-түзетушілік функциясы/.

Дербес жұмысты дұрыс және тез орындаудың шарттары: тапсырманы орындаудың алгоритмін жасау, тапсырманы қоюдың педагогикалық талапқа сай тәсілдері т.б.

Дербес жұмыстың бір түрі – оқушыларды жаңа материалмен оқулық бойынша таныстыру. Оқымастан бұрын мұғалім оқушыларға жұмыстың мақсатын, материалдың атын, жауап табуға тиісті тексерушілік сұрақтарды береді. Осылар бойынша оқушы белгісізді бөледі, бастыға назар аударады, іс-әрекеттің бірізділігін анықтайды, оларды қадағалайды.

2. Қадағалаудың ұстанымдары:

Объективтілігі: диагностикалық тестілердің, тапсырмалардың, сұрақтардың мазмұнының ғылыми негізделгендігі, педагогтың бүкіл оқушыларға әділетті, педагогикалық талапқа сай қатынасы, бағалаудың дұрыс өлшемдерін пайдалануы.

Жүйелілігі – диагностикалық қадағалауды дидактикалық процестің бүкіл кезеңінде қолданып отыруы.

Көрнекілігі /жариялылығы/ - оқушыларды бірдей өлшемдермен ашық тексеруден өткізу, бағаларды жариялап, қойылу себептерін айтып отыру.

Білімді тексерудің кезеңдері:

1. Оқушылардың білімінің деңгейін алдын ала анықтау. Бұл жаңа оқу жылының басында, ортасында, жаңа бөлімді бастағанда жүргізіледі.

2. Ағымды тексеру. Оның функциясы – оқытушылық.

3. Қайта тексеру ағымды сияқты тақырыптық болуға тиісті.

4. Мерзімдік тексеру бүкіл бөлім немесе курстың мәнді тақырыбы бойынша жүргізіледі. Мерзімдік тексерудің функциясы – жүйелеу және жалпылау.

5. Қорытынды тексеру тоқсанның аяғында және оқу жылы аяқталғанда жүргізіледі.

Кешендік тексеру арнайы тексерудің түрі болады. Ол арқылы алған білімді практикалық міндеттерді қолдана білу іскерліктерін, дағдыларын тексереді.

Мұғалім оқушылардың білімін объективті және шындыққа сай бағалауға саналы түрде ұмтылуға тиіс. Оқушылар баға қоюдың өлшемдерін, не үшін, қалай қойылып жатқанын білуге тиісті. Ол үшін мұғалім ата-аналармен, оқушылармен арнайы әңгімелер өткізеді.

3. Оқығандықтың тестісі – оқыту мазмұнының белгілі бір бөліктерінің меңгергендік деңгейін анықтауға бағытталған тапсырмалардың жиынтығы.

Тестіні құруға қойылатын талаптар:

• 
  аз уақытқа есептеліну /тестіні орындауға көп уақыт кетпеуі керек/;
  
• 
  бірмәнділігі /тестілік тапсырманы әрбіреуі өзінше түсінбеуі тиіс емес/;
  
• 
  дұрыстығы /көп мәнді жауап беретін жағдай болмау керек/;
  
• 
  қысқалылығы /қысқаша жауап беруді талап ету/;
  
• 
  ақпараттығы /бағалауды қамтамасыз етуі/;
  
• 
  қолайлылығы /тез нәтижесін анықтауға болатындығы/;
  
• 
  стандарттығы /кеңінен қолдануға келетіндігі/.
  

1. Ақыл-ой дамуының, жалпы ақыл-ой қабілетінің тестілері.

2. Іс-әрекеттің әр түрлі аясында арнайы қабілеттің тестісі.

3. Оқығандықтың, үлгірімнің, академиялық жетістіктің тестілері.

4. Тұлғаның жекелеген белгілерін /еске сақтау, ойлау, мінез т.б./ анықтаудың тестілері.

5. Тәрбиеленгендік деңгейдің /жалпыадамзаттық, адамгершілік, әлеуметтік т.б./ тестілері.

Оқығандықтың диагностикалық тестілердің маңызды өлшемдері: әрекеттігі (валидность), көрсеткішті болуы, сенімділігі /дұрыстығы/, сараланғандығы /айырмашылығының көрінуі/.

Тестінің әрекеттігі оқып жатқан білім, іскерлікті толық және жан-жақты тексеруде көрініс табады.

Тестінің әрекеттілігінің шарттары:

• 
  меңгерген білім аумағынды сұрақтарды анық және түсінікті қою;
  
• 
  статистикалық әдістердің дұрыс таңдалуы. 0,7-0,9 саны оқығандықтың тестінің жоғары әрекеттілігін көрсетеді. 0,45-0,55 корреляция коэффициентінде тестінің әрекеттілігі қанағаттанарлық деп есептелінеді, ал бұдан да төменгі мәндерде қанағатсыз болып саналады.
  
• 
  тестінің сенімділігі тестідегі тапсырмалардың көп болғанында жоғары болады.
  
• 
  Тестінің пәрменділігі. Тең жағдайда уақыт бірлігінде жауаптардың көп санын қамтамасыз ететін тестіні пәрменді тесті деп атайды.
  

1. 
   Оқушылар қателігін негіздей алмайтын жауаптарды тестіге енгізуге болмайды.
   
2. 
   Дұрыс емес жауаптар ұқсас /типичных/ қателердің негізінде жасалып, дұрыс сияқты болуға тиісті.
   
3. 
   Дұрыс жауаптар барлық жауаптардың арасында кездейсоқтық жағдайда орналасуы қажет.
   
4. 
   Сұрақтар оқулықта жазылғандағыға дәлме-дәл болмауы тиісті.
   
5. 
   Бір сұрақтың жауаптары екінші сұрақтың жауаптарын шешуге көмектеспейтіндей болуы керек.
   
6. 
   Сұрақтар әдейі бұрыс жолға түсіретіндей құрылмауы қажет.