Есеп 7.
Идеал газдың абсолюттiк температурасы 2 есе кемiгенде, оның молекулаларының жылулық қозғалысының орташа квадраттық жылдамдығы қалай өзгередi?
Шешуi.
Температуралары T1 және T2 кезде, газ молекулаларының жылулық қозғалысының кинетикалық энергиясының формуласын жазамыз: ;
; екiншi теңдеудi бiрiншiге мүшелеп бөлiп, алатынымыз:
.
Есеп 8.
Қалыпты атмосфералық жағдайда қандайда бiр газ тәрiздес заттың 10°C температурада тығыздығы 2,5 кг/м3. Осы заттың молярлық массасын табу керек.
Шешуi.
болғандықтан, идеал газ күйiнiң теңдеуiн былай жазуға болады: бұдан .
Есеп 9.
Көлемi V1= 6 л газ изотермиялық сығылған. Бұл кезде қысым Δp = 4кПа-ға өстi. Бастапқы қысымы p1 қандай болған?
Шешуi.
Бойль-Мариот заңы бойынша: және p2=p1 + Δp болғандықтан, оны бiрiншi теңдiкке қойсақ , одан шығатыны
Түсiнiктеме сөздiк
Молекулалық-кинетикалық теория негiздерi
Авогадро тұрақтысы – массасы 0,012кг 12C көмiртегiндегi атом саны, және ол NA арқылы белгiленедi: NA≈6·1023моль-1.
Бiр моль – массасы 0,012кг 12C көмiртегiнде қанша атом болса, сонша молекуладан (атомнан) тұратын зат мөлшерi.
Газ заңдары – газдың үшiншi параметрi тұрақты болған кездегi екi параметрi арасындағы мөлшерлiк байланыс (тәуелдiлiк).
Дене құрылымының молекулалық кинетикалық теориясы – барлық денелер жеке бейберекет қозғалыстағы бөлшектерден тұрады деген көзқарас негiзiнде макроскоптық денелердiң қасиеттерi мен жылу процестерiне түсiнiк беретiн iлiм.
Жылулық тепе-теңдiк – жүйенiң барлық макроскоптық параметрлерiнiң қай уақытта да ұзақ өзгерiссiз қалуы.
Зат мөлшерi – заттың молекулалар санына тең шама.
Заттың молярлық массасы М – бiр моль мөлшерiнде алынған зат массасы. Ол бiр молекула массасының m0 Авогадро санына NA көбейтiндiсiне тең: M= m0·NAкг/моль.
Молекулалар өлшемi – бiр молекуланың алатын V0 көлемi зат V көлемiнiң, ондағы молекулалар N санына қатынасына тең шама: , мұнда ρ=m/V– заттың тығыздығы.
Заттың салыстырмалы молекулалық массасы MR – заттың бiр молекула m0 массасының көмiртегi атомы m0C массасының 1/12 бөлiгiне қатынасы:
Идеал газ – молекулаларының өзара әсерлесуi ескерусiз аз шама. Молекулалардың өзара әсерлесуi олардың соқтығысуы кезiнде серпiмдi ұрылуы түрiнде байқалады.
Изобаралық процесс – қысым тұрақты болған кезде термодинамикалық жүйе күйiнiң өзгеру процесi.
Изопроцестер – параметрлерiнiң бiрiнiң шамасы өзгерiссiз өтетiн процестер.
Изотермиялық процесс – температура тұрақты болған кезде термодинамикалық жүйе күйiнiң өзгеру процесi.
Изохоралық процесс – көлем тұрақты болған кезде термодинамикалық жүйе күйiнiң өзгеру процесi.
Қысым – бiрлiк ауданға нормаль бойымен әсер ететiн күш.
Макроскоптық параметрлер – дененiң молекулалық-кинетикалық құрылымы ескерiлмегенде макроскоптық дене күйiн сипаттайтын шамалар.
Орташа квадраттық жылдамдық – газ температурасы белгiлi болса, онда оның молекуласының қозғалысының орташа түзу сызықты жылдамдығын: теңдеуiмен орташа кинетикалық энергия анықтамасынан теңдiгiмен теңестiрiп, одан алынған квадраттық түбiр:
Температура – идеал газ молекуласының орташа кинетикалық энергиясының өлшемi.
Температураның абсолюттi нөлi (Т=0) – молекулалық қозғалыстардың тоқтаған кезi (E=0).
Температураның абсолюттi шкаласы – температураның санақ басы абсолюттi нөлден бастап саналады және оның бөлiктерi Цельсий шкаласының градусының бөлiктерiне тең.
Термометр – температураны өлшейтiн прибор.
Т = t+273 – абсолюттi T температура мен Цельсий шкаласы бойынша t температураның арасындағы байланыс теңдiгi.
Цельсийдiң градустер шкаласы – санақ басына (0 деңгейiне) мұздың еру температурасын алып, екiншi тұрақты нүктесi (мәнi) ретiнде (100 деңгейiне) қалыпты атмосфералық қысымда судың қайнау температурасын алып, ол екi аралықты теңдей 100 бөлiкке бөлiнген термометр.
Достарыңызбен бөлісу: |