О некоторых проблемах дискурсивного анализа
В статье речь идет о некоторых проблемах теории дискурса, в том числе: о разграничении понятий «текст» и
«дискурс», о лингвистической природе термина «дискурс», о сущности дискурсивного анализа и др., что
связано с многоплановостью данного феномена и сложностью делимитации предметной сферы собственно
дискурсивного анализа. В статье имеет место краткий экскурс в историю формирования дискурсивного ана-
лиза, и соответственно рассматриваются тенденции в семиотических исследованиях зарубежной лингвистики
и русистики. Как известно, тенденция к фактическому приравниванию комплексных языковых структур к
словесному знаку, выражающая отношение к языку только как к знаковой системе (традиционная конвен-
ционалистская позиция), со стороны лингвистов-дискурсологов подвергается критике. Очевидно, что моде-
лирование процессов построения (порождения, синтеза) дискурса и моделирование процессов понимания
(анализа) дискурса – нетождественные процессы.
Ключевые слова: дискурсивный анализ, типология дискурса, прагматический аспект, коммуникативная
деятельность, языковая личность.
М. Ш. Мұсатаева
Дискурстық талдаудың кейбір мəселелері
Бұл мақалада дискурс теориясының кейбір тұстары, атап айтқанда, «мəтін» мен «дискурс» ұғымдарының
арақатынасын ажырату, «дискурс» пен «дискурстық талдау» терминдерінің лингвистикалық табиғаты, дис-
курстық талдаудың пəндер тоғысындағы күрделі делимитациясы мəселелері қамтылады. Сондай-ақ мақалада
дискурсивті талдаудың тарихына қысқаша шолу жасалып, шетелдік лингвистика жəне русистикадағы
семиотикалық зерттеулердің үрдістері қарастырылады. Кешенді тілдік құрылымдардың тілдегі таңбалық
жүйеге ғана (дəстүрлі конвенционалистік ұстаным) теңестірілетіндігі, лингвист-дискурсологтардың тарапы-
нан сынға ұшырағандығы белгілі. Ал дискурстың құрылу (нəтиже, синтез) жəне оны ұғыну үдерістерінің
модельденуі адекватты үдерістерді қамтитындығы даусыз.
Түйін сөздер: дискурстық талдау, дискурс типологиясы, прагматикалық аспект, тілдің коммуникативтік
қызметі, тілдік тұлға.
M. Sh. Mussatayeva
Достарыңызбен бөлісу: |