АБАЙ ШЫҒАРМАЛАРЫН ОҚЫТУДЫҢ ТИІМДІ ЖОЛДАРЫ

30 
мектеп бағдарламасында қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-сыныптың қазақ 
әдебиеті пәнінде Абайдың өлеңдері, қарасөздері, поэмаларына сағаттар берілген. 
Осының ішінде 7 өлең, 4 қарасөз, бір поэмасы берілген.Оларға арнайы оқу 
мақсаттары қойылған. 
Абай 
шығармалары 
Түрі 
Оқу мақсаттары 
Абайдың өмірі 
мен 
шығармашылығы. 
«Сегіз аяқ» 
Өлең/3 
сағат 
10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-
композициялық құрылысын талдау арқылы 
идеялық мазмұнын терең түсіну; 
10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген
мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу;
«Өлең - сөздің 
патшасы, сөз 
сарасы» өлеңі 
Өлең/2 
сағат 
10.1.5.1 шығармадағы ұлттық 
құндылықтардың әлемдік тақырыптармен 
үндестігін ашу 
10.2.5.1 әлем және қазақ әдебиетіндегі 
құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой 
қорыту 
«Көңілім қайтты 
достан да, 
дұшпаннан да» 
Өлең/2 
сағат 
10.3.2.1 көркем шығармадағы көтерілген 
мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан 
баға беру 
10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар 
мен айшықтау амалдарының қызметін талдау; 
«Сабырсыз, 
арсыз, еріншек» 
Өлең/1 
сағат 
10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар 
мен айшықтау амалдарының қызметін талдау; 
«Қалың елім, 
қазағым, қайран 
жұртым» 
Өлең/2 
сағат 
10.1.5.1 шығармадағы ұлттық 
құндылықтардың әлемдік тақырыптармен 
үндестігін ашу 
10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан 
мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, 
әдеби сын жазу. 
«Болыс болдым, 
мінеки»
Өлең/1 
сағат 
10.3.1.1 шығарманы мазмұндас 
туындылардың үлгілерімен салыстырып, 
тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; 
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын 
уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 
«Лай суға май 
бітпес қой 
өткенге» 
Өлең/2 
сағат 
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын 
уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; 
Он жетінші 
қарасөзі 
Қарасөз/2 
сағат 
10.1.4.1. көркем шығармалардан алған 
үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті 
мәселелермен байланыстыру; 
Отыз екінші 
қарасөзі 
Қарасөз/1 
сағат 
10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер 
жүйесін жинақтау мен даралау 

31 
Он тоғызыншы 
қарасөзі 
Қарасөз/2 
сағат 
10.1.5.1 шығармадағы ұлттық 
құндылықтардың әлемдік тақырыптармен 
үндестігін ашу 
Отыз үшінші 
қарасөзі 
Қарасөз/1 
сағат 
10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір 
шындығымен байланысын айқындау; 
«Ескендір»
Поэма/6 
сағат 
10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір 
шындығымен байланысын айқындау; 
10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер 
жүйесін жинақтау мен даралау 
10.3.3.1 шығарманың идеясын 
жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан 
талдап, әдеби эссе жазу 
Жоғарыда аталған шығармалардағы талданатын негізгі мәселелер: 
1. Сөз өнері, ақындық, тіл мәселесі 
2. Адам мінезі 
3. Дос пен дұшпан айырмасы 
4. Ел басқару, атқамінерлердің бейнесін сынға алу 
5. Парақорлық, оның зардабы 
6. Жағымсыз, жат мінездерді сынау 
7. Әлеуметтік теңсіздік, ел ішіндегі келеңсіздік 
8. Жан мен тән тәрбиесі 
9. Өмір мен өлім арақатынасы 
10. Өмір мәні, мағынасы т.б. 
Абайдың осы шығармаларын оқыту арқылы оқушылардың бойындағы 
мынадай құзыреттілік пен құндылықтарды дамытуға жол ашуға болады: 
1. Тұлғалық құзыреттілік 
2. Шығармашылық құзыреттілік 
3. Танымдық құзыреттілік 
4. Ой-сана құзыреттілігі 
Құндылықтар:
1. Отбасы құндылығы; 
2. Білім, ғылым құндылығы; 
3. Сөз өнері, әдебиетке деген құндылық; 
4. Жалпы адамзатты сүюге деген құндылық; 
5. Жақсылыққа үндеу құндылығы 
«Сегіз аяқ», «Қалың елім, қазағым, қайран жүртым» өлеңін оқытқанда оқу 
мақсатын аша отырып, оқушыларға құндылықтарға бағдарланған тапсырмалар 
беруге болады. 

жүктеу/скачать 5.2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: