«научное наследие заки ахметова и национальные ценности», в честь 95-летнего юбилея Заки Ахметова

3 
ҚАЗІРГІ ҰЛТТЫҚ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІ:
ДӘСТҮРЛЕР, ҚҰНДЫЛЫҚТАР ЖӘНЕ ИННОВАЦИЯЛАР 
 
СОВРЕМЕННАЯ НАЦИОНАЛЬНАЯ СИСТЕМА ОБРАЗОВАНИЯ:
ТРАДИЦИЙ, ЦЕННОСТИ И ИННОВАЦИИ 
ӘОЖ 659.1.01 
ЗАМАНАУИ ЖАРНАМАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ЖАРНАМА 
НАУҚАНЫНДА ҚОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
Құламанова К.Ж. 
Ғылыми жетекші: Алишери А.Б. 
М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті, Тараз қ, Қазақстан 
e-mail: klmn_v@mail.ru, alisheri_aelita@mail.ru 
Қазіргі уақытта жарнаманың негізгі түрлерінен басқа, мысалы: баспасөзде, 
теледидарда, радиода, сыртқы жарнамада заманауи жарнамалық құралдар әр түрлі 
қызмет салаларында жиі қолданылады, оларды толығырақ қарастырайық. 
Индор жарнама (немесе indoor жарнама) - бұл біздің еліміздегі жарнама 
нарығының ең жаңа бағыттарының бірі-үй ішінде орналасқан жарнама, әдетте сауда 
орталықтарында, дүкендерде, супермаркеттерде қолданылады. Алайда, қазір Indoor 
жарнамасы кеңірек қолданыла бастады, ол кинотеатрларда, ойын-сауық 
орталықтарында, әуежайларда, автобустарда, бизнес орталықтарында және т.б. 
indoor жарнамасының тасымалдаушылары плазмалық панельдер, экрандар және 
LCD мониторлары болып табылады. 
Өнімді орналастыру (product placement) – бұл жарнамалық әдіс, ол сюжетке, 
фильмге, теледидарлық бағдарламаға, компьютерлік ойынға, музыкалық бейнеге 
немесе кітапқа нақты коммерциялық өнімнің аналогы бар өнім, бренд, кескін кіреді. 
Мұндай жасырын жарнама жарнамаланған өнімнің өзін, оның логотипін көрсетеді 
немесе оның мақсаты, сапасы, пайдалану тәсілі туралы айтады. 
Интернет-жарнама-Интернет 
желісінде 
орналастырылатын 
жарнама; 
бұқаралық клиентке бағытталған және сендіру сипаты бар Интернет желісінде 
тауарларды, қызметтерді немесе кәсіпорынды ұсыну. 
SMS жарнамасы-Бұл ұялы телефонға жіберілген қысқа SMS мәтіндік 
хабарламасы арқылы тұтынушыға жарнаманы жеткізетін жарнама құралы. SMS 
жарнамасы-бұл Интернеттің кең таралуын және ұялы байланыс нарығының жоғары 
өсуін пайдаланатын электрондық коммерция мен мобильді коммерцияның жаңа 
әдістерінің үйлесі [1]. 
Қоршаған орта-жарнама (ағылш. ambient advertising немесе ambient media, 
ағылш. ambient-қоршаған орта) - жарнамалық хабарламалардың дәстүрлі 
тасымалдаушыларының орнына баспа БАҚ-тағы осындай алаңдарды, теле-және 
радиоарналардың немесе билбордтардың эфирдегі уақытын, қоршаған орта 
элементтерін: орындықтарды, есіктерді, үйлердің қабырғаларын, кеңсе керек-
жарақтарын және т.б. пайдаланатын жарнамадағы бағыт. 

4 
Қазіргі әлемді жарнамасыз елестету қиын. Жарнама бізді барлық жерде – 
теледидарда немесе радиода, көлікте, Интернет желісінде немесе жай көшеде 
қудалайды. Одан жасыру мүмкін емес сияқты. 
Жарнама-бұл әлеуетті тұтынушылардың өніміне (өніміне, қызметіне немесе 
фирмасына) тиісті назар аудару мақсатында алдын-ала төленген ақпаратты 
таратуды көздейтін маркетингтік өзара әрекеттесудің бір түрі. 
Жарнама компаниясының жетістігі тұтынушыларды тартуға және тауарларды 
және/немесе қызметтерді сатуды арттыруға ықпал етеді. Бірақ тұтынушыларды 
әрекетке шақыру үшін дұрыс жарнаманы таңдау керек. Қазіргі уақытта 
жарнаманың барлық түрлерінің саны өте көп. Қолайлы нұсқа мақсатты аудиторияға 
және төменде сипатталған кейбір басқа факторларға байланысты. 
Жарнама түрлерінің екі классификациясын ажыратуға болады: 
-мақсат бойынша; 
-ақпаратты беру тәсілі бойынша. Олардың ерекшеліктерін қарастырыңыз. 
Баспа жарнамасы. Жергілікті баспа жарнамасына баспа жарнамасының келесі 
түрлері жатады: брошюралар, парақшалар, парақшалар, үлестірме материалдар, 
жарнамалар. Жарнаманың бұл түрі жеткізудің әртүрлі тәсілдеріне ие: 
промоутерлер, 
дүкендердегі 
сөрелер, 
аялдама 
кешендеріндегі 
немесе 
кіреберістердегі жарнамалар, пошта жәшіктеріндегі парақшалар. 
Кәдесый жарнамасы бренд логотиптерін тікелей өнімдерге: кружкаларға, 
футболкаларға, қаламдарға қолдануды білдіреді. Жарнаманың бұл түрін қолданған 
кезде жарнамалық ақпарат пайдалы және ұзақ уақыт қолдануға арналған, сонымен 
қатар кәдесый иесінің айналасындағы адамдардың көзіне түсетін нәрсе 
ұсынылады[2]. 
Сату орындарындағы жарнама мақсатты аудиториямен өзара әрекеттесудің 
агрессивті форматы болып табылады, өйткені ол таңдау кезінде тұтынушыны басып 
озады, оның шешіміне әсер етеді. Сату орындарындағы жарнама-бұл бөлшек сауда 
дүкендерінде немесе қызмет көрсету орындарында орналастырылған барлық 
жарнамалар. 
Жарнамалық іс-шаралар-бұл жарнаманың тағы бір түрі: жарнамалық 
акциялар, сатылымдар, көрмелер, бонустар мен жеңілдіктерді жинақтау, ұтыс 
ойындары. Жарнамалық іс-шаралар мыналарға бағытталған: тұтынушыларды 
хабардар ету, өнімді еске түсіру және белгілі бір тауардың немесе қызметтің 
пайдасына таңдау жасауға сендіру. 
Қорытындылай келе, жарнамалық компанияның табысының кілті 
жарнаманың әртүрлі түрлерінің дұрыс үйлесімі екенін атап өткім келеді. 
Медиа жарнама бұқаралық ақпарат құралдарына жатады. Медиа жарнаманың 
түрлері қолданыстағы бұқаралық ақпарат құралдарына байланысты және құны, 
мақсатты аудиторияға қол жетімділігі, ақпарат беру тәсілі және күтілетін әсері 
бойынша бір-бірінен ерекшеленеді. 
Телевизиялық жарнама кең ауқымға ие. Ақпаратты үлкен аудиторияға 
жеткізу қажет болған жағдайда қолданылады. Теледидардағы жарнаманың 
артықшылықтарына мыналар жатады: дыбыс пен бейненің, қозғалыс пен түстердің 
үйлесімі. Ол "бизнесте" өнімді керемет көрсетеді. Теледидарлық жарнама 
бұқаралық нарық үшін ең тиімді, бірақ қымбат форматтардың бірі болып саналады. 

5 
Теледидар жарнамасының коммерциялық эфир уақыты 20, 40, 60 сек бірліктерде 
сатылады. Эфир уақытының құны пайда болу жиілігіне, таратылатын бағдарламаға, 
хабар тарату уақытына, хабар тарату түріне (аймақтық немесе федералды) және 
Қамтылған арналар санына байланысты [2]. 
Радио жарнамалары да жеткілікті кең, бірақ дыбыстық ақпарат өз 
шектеулерін қояды. Соңғы тұтынушылар кейде естігендерін есте сақтау қиынға 
соғады (бірақ көрмеген). Механикалық есте сақтау үшін жарнамалық 
хабарламаларды үнемі қайталау қажет, бұл шығындарды едәуір арттырады. 
Интернет-жарнаманың бірқатар артықшылықтары бар. Бұл әлемдік 
аудиторияға салыстырмалы түрде арзан бағамен жетуге көмектеседі. Бүгінгі таңда 
сатып алушылар сатып алудан бұрын Интернетті егжей-тегжейлі сипаттамалар мен 
шолуларды іздейді [3]. 
Баспа сөздегі жарнама мақсатты аудиторияны мерзімді басылымдар арқылы 
хабардар етуді білдіреді. Журналдардағы жарнама мақсатты нарыққа тез және оңай 
қол жеткізуге мүмкіндік береді. Журналдардың көмегімен сіз журналдың 
тақырыбымен тығыз байланысты жарнамаға қызығушылық танытатын өте 
таңдаулы аудиторияға әсер ете аласыз. Оқырмандар (әлеуетті клиенттер) 
журналдарды ұзақ уақыт сақтайды, бұл жарнамаларға бірнеше рет назар аударуға 
мүмкіндік береді. Газеттегі жарнама журналға қарағанда одан да қолжетімді. Бұл 
көптеген оқырмандарға өнімді немесе қызметті жарнамалауға мүмкіндік береді. 
Газеттерді рубрикаларға бөлу мақсатты аудиторияға жүгінуге ықпал етеді [4]. 

жүктеу/скачать 5.2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: