Не педагогика факультеті
Дауыс аппаратын тексеру әдістері
жүктеу/скачать 2.07 Mb. Pdf көрінісі
|
| Дауыс аппаратын тексеру әдістері
Дауысты зерттеуінде дауыс аппаратын, біріншіден дауыс қатпарларының функциясын тексерудің маңызы зор. Тексерудің бірнеше медициналық әдісі бар. Көмейдің күйі туралы алғашқы мәліметтерді тікелей емес ларингоскопия (айнаның - ларингоскоп көмегімен тексеру) арқылы алуға болады. Ларингоскопия анатомиялық өзгерістер мен асқыну ауыруларын анықтауға мүмкіндік береді. Дауыс қатпарларының функциялары жайында толық деректерді ларингостробоскопия арқылы алады. Арнайы құрал-электронды стробоскоп көмегімен дауыс қатпарларының тербеліс сипатын байқауға болады. Рентгенография және томография көмейдің бір мезгілдегі жұмысын көрсетіп береді. Көбіне ісіктерді анықтауда пайдаланылады. Электромиография көмейдің ішкі және сыртқы бұлшық еттерінің функциясы жайында мәліметтер береді. Тексеру кезінде ине тәрізді электродты бұлшық етке кіргізеді. Бұндай тәсіл күнделікті тәжірибеде аз қолданылады. Соңғы жылдары дауыс аппаратын тексеруде жаңа әдіс — глоттография көп қолданыста жүр. Глоттографты француз физиологы Ф. Фабр (1957) ойлап шығарған. Бұл әдіс табиғи фонация кезінде науқаста жағымсыз сезім тудырмай дауыс қатпарларының тербелісін бақылауға мүмкіндік береді. Ф. Фабр әдісін физиологтар, дәрігерлер, вокал педагогтары, лингвисттер, логопедтер пайдаланады. Глоттография дауысты түзету, қалпына келтіру жұмысы және оның аяқталған кезеңінде объективті түрде дауыс аппаратының динамикалық өзгерістерін бағалайды. Түзету жұмысын бастамастан бұрын логопедтің қолында оториноларинголог пен фониатордың қорытындысы болуы тиіс, сонымен бірге дауыс бұзылуының басталуы және ағыны жайында анықтап біліп алуы керек. Науқастың анамнезін жете жинап, дауыс бұзылысына алғашқы түскен шағымдар уақыты, себептерін анықтау қажет. Бұзылыс жайында қосымша мәліметтерді науқастың жұмыс жағдайын, жұмыс және демалыс тәртібін анықтау арқылы алуға болады. Сөйлеу тілі күрделі психофизиологиялық процесс болғандықтан, орталық және шеткі нерв жүйелерінің қалпы туралы білген өте маңызды. Әңгімелесу барысында науқастың өз ақауына қандай көз қараста екені белгілі болады. Логопед дауыстың үнінің сапасына көңіл бөледі: дауыс күшінің төмендеуі, қарлығуы, үні, мойынның сыртқы бұлшық еттерінің күш салуы, рефлекторлы жөтелдің пайда болуы, тыныс алуы. Тәжірибелі логопед дауыстаудың сипатына қарай бұзылыстың этиологиясы мен механизмін анықтай алады. жүктеу/скачать 2.07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|