О каугабай p65

356
наћыл болып ћџйылып тљсе ћалатынынан, к#п маћал
бiлетiнiнен, наѕыз от ауызды, ораћ тiлдi шешендiгiнен,
Шашубайдыѓ, Маѕжанныѓ, Мџћаѕалидыѓ, басћа да
к#птеген ћазаћ аћындарыныѓ #леѓдерiн жатћа бiлгенiнен;
ЅАЖАПТЫЅЫ – ћол жайып берген ќрбiр батасыныѓ сол
заматында ћабыл болып, iсi жљрмей ћиналѕан азаматтардыѓ
жолын ашып, бiр шаранаѕа зар болып жљрген он-сан отбасы
иелерiнiѓ кешiкпей џлды, ћызды болуына септесуiнен, абыз
аталарын тљсiнде к#рген #нер, ќдебиет #кiлдерiнiѓ, ћарапайым
шаруа адамдарыныѓ љлкен жетiстiктерге ћол жеткiзуiнен, ћай
#ѓiрге (ќсiресе, ћуаѓшылыћ жайлаѕан) барса да, соѓынан
нџрлы жаѓбыр iлесе жљретiнiнен;
АЗАМАТТЫЅЫ – Шќкќрiмнiѓ џлы Ахат «халыћ
жауыныѓ» баласы ретiнде тљртпек к#рiп жљргенде, сол кездегi
идеологияныѓ ћањарынан да ыћпай, Семейдегi мџражайѕа
ћызметке орналастыруынан, ќдебиет, #нер ћайраткерлерiн
џдайы назарында џстап, жанашыр-ћамћор бола жљретiнiнен,
не к#рсе де к#ппен бiрге к#ру џстанымынан –
ћарапайымдылыѕынан бiр айнымай #ткенiнен;
АДАЛ, АЋТЫЅЫ – бiр жолы елге келген Иран шахы Ризе
Пехлевиден ата-бабалары љркiншiлiк жылдары елден кетiп,
Иранѕа тџраћтап ћалѕан ћазаћ ћауымына жаѕдай жасауын
#тiнуiнен, билiк тiзгiнi ћолында бола тџрса да, тар љйдi ћанаѕат
тџтуынан, Брежнев «ћатты тапсырѕан» соѓ ѕана екi ћабатты
жаѓа љй салдырып, онда да жалѕыз #зi емес, Орталыћ
Комитеттiѓ оншаћты лауазымды ћызметкерлерi отбасымен
бiрге тџруынан, еѓ ќрiсi #зiнiѓ атып алѕан аѓ, ћџстарыныѓ етiн
«ел жесiн» деп, Алматыдаѕы «Саят» атты арнайы дљкенге
#ткiзiп жiберетiнiнен, ћызмет бабын асыра
пайдаланушылармен, ќстемсiгендермен, жарамсаћтармен,
уќдешiл басшысымаћтармен, #тiрiк пен #секке љйiрлермен
ћосын бiр тiкпеуiнен «мен мџндалап-аћ» тџрѕандай!
Рас, кезiнде ќлдебiреулердiѓ: «Ћонаевтыѓ тљбi шикi. Ол
ћазаћ емес» дегенi де болѕан-ды. Мiне, мџндай жаѕдайда
Димекеѓ сабырмен ѕана: «Менiѓ ћазаћ екендiгiме
кљманданса, маѕан келсiн, мен #зiмнiѓ ысты екенiмдi жетi
атама дейiн таратып тљсiндiрiп берейiн» деген ѕой!
Шынында да #зiнен бастап Џлы жљз Ысты-Бќйдiбекке дейiн
шежiре тiзбесiн жатћа да айтћан. Димекеѓнiѓ наѕашылары
– ежелден «хан сайлаѕан» ћаѓлылар болатын.
Мiне, осындай жоѕары интелект иесi, дана, кемеѓгерге
халыћтыѓ ћџрметi де ересен-дi. Ќлi де солай. Орта буын

357
#кiлдерi тоћсаныншы жылдары Д. Ћонаевћа ашыћтан-ашыћ
ћара кљйе жаѕып, жалѕан аћпарат таратушылар к#п болѕанын
џмыта ћойѕан жоћ. Одаћтыћ бiр басылым Џлы абызымыздыѓ
бiр аѓшылыѕы кезiнде #зi атып алѕан ћџрбандыѕын - ћабан
шошћаны аяѕымен басып тџрѕан суретiн де жариялап жiбердi.
Осындай тосын фактiлердi к#бейткiсi келдi ме, таѕы бiр
басылым бiр iсi тљскенiне бола Ћонаевтыѓ суретi басылѕан аћ
матаны мыжѕылауын #тiнгенде, ѕалым-жазушы С. Ћышћашев:
«Атып тастасаѓдар да, мџны аяѕыма таптамаймын!» деген ѕой!
Мiнекей, ћара халыћтыѓ ханына деген ћџрметi ћандай! Мџндай
мысалды к#птеп келтiруге де болады. Сол тџста Џлы џстазды
наћаћтан-наћаћ таѕылѕан айыптан арашалап, ћиянаттан
ћџтћару iсiне облыстыћ «Аћ жол» газетiнiѓ алѕашћылар
ћатарында атсалысћанын да атап #ткенiмiз ж#н.
Аталѕан кiтаптан к#рнектi мемлекет жќне ћоѕам
ћайраткерi Д. А. Ћонаевтыѓ Америкаѕа, Францияѕа,
Англияѕа, Љндiстанѕа, Кореяѕа, Алжирге, Египетке, Иранѕа,
таѕы басћа елдерге ресми сапарларыныѓ таѕылымдарымен
де кеѓiрек оћып танысуѕа болады. Димекеѓнiѓ кезiнде #зi
араласћан к#рнектi мемлекет ћайраткерлерi, аћын-
жазушылар, ќртiстер, ќншiлер, ћарапайым шаруа
адамдары ж#нiндегi м#лтек сыр, маѓызды маѕлџмат та мол.
Осымен байланысты џлы кемеѓгерiмiздiѓ адами болмысы
бiршама ашылуына септесетiн таѕы бiр кiтаптыѓ («Ћазаћстан
– Отаным, атамекенiм») кќсiпкер Берден Байћошћарџлыныѓ
демеушiлiк етуiмен жарыћћа шыћћанын атап #тсек деймiз.
Кiтаптыѓ ћџрастырушысы – журналист Абай Болатбеков.
Онда негiзiнен Димекеѓнiѓ «;ттi дќурен осылай», «Аћићаттан
аттауѕа болмайды» атты кiтаптарынан, «Ћазаћ ќдебиетi»
газетiне берген сџћбатынан iрiктелiнiп алынѕан наћыл с#з
(афоризм), џлы тџлѕаныѓ мiнез-ћџлћына, адами ћаксиеттерiне
жќне к#п жылдар бойы атћарѕан жемiстi ћызметтерiне
байланысты ел басшылары мен ћарапайым еѓбек
адамдарыныѓ ой-пiкiрлерi, алѕыстары топтастырылып
берiлiптi. Екi кiтаптыѓ да к#терген жљгi ауыр, дiттегенi – бiр-
аћ нќрсе: Ћонаевтыѓ былайѕы жџртћа жџмбаћтау болмысын
ћадери-ћалдерiнше ашып к#рсету болѕан секiлдi. Ћалай
болѕанда да «Таѓѕажайып Ћонаев» #зiнiѓ осы миссиясын
жемiстi орындай да алыыпты. Осы кiтапта айтылатындай, Џлы
Абыздыѓ љйi ауласына #ткен ѕасырдыѓ сексенiншi
жылдарында Еуропаныѓ бiр мемлекетiнен биiктiгi 60 метрге
дейiн #сетiн, кемi 600 жыл жасайтын шамшат аѕашын ќкелiп

358
отырѕызып, «жерсiндiруi» жайдан -жай емес-ау. Ол осы бiр
аѕашпен #зiнiѓ болмыс-бiтiмi, рухы арасында ќлдебiр џћсастыћ
барын ќулиелiкпен болжай бiлген шыѕар. Ћазаћ барда,
соѓында орман жџрты барда Ћонаев рухы шамшат
аѕашындай кљн санап #сiп, желегiн кеѓге жая да бермек.

жүктеу/скачать 0.78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: