Қоғамдық ғылымдар жүйесінде этнология және оның орны
жүктеу/скачать 146.94 Kb.
|
| 39.Солтүстік Африка халықтарының этногенезі, этникалық тарихы
Африканың ерте заманнан келе жатқан бай мәдени дәстүрін білмейінше осы күнгі Африканы түсіну қиын. Африка халықтарының тарихы әлі де болса толық зерттелмеген тен жаба деректерде азды көпті Солтүстік Шығыс Африканың тарихы біршама жазылған. Солтүстік Африканың Тунис, Алжир, Марокконың Эфопияның және тропикалық Африканың тарихы өте аз зерттелген. Бұл елдердің тарихын толықтыратын көптеген археологиялық этниканың лигвистикалық деректер де бар. Африка Оңтүстігін Азия сияқты алғашқы адамдардың пайда болған жерінің бірі. Бұл құрлықтан адам сияқты жере бастаған бірақ әлі де болса адам қалпына келіп жетпеген австролипеттен зинджатротардың сүйектері табылған. Синотроптардың сүйегіне ұқсас қаңқалар да көп жерден табылған. Алғашқы кезден бастап-ақ Африканың негізгі нәсідері осы құрлықта пайда болған Жерорта теңізі нәсіліне кіретін абориген дер ерет замандардан бері Солтүстік Африканың Сахараның көпшілік бөліктерінде мешендеген болса қазіргі Африка халықтарының антропологиялық жағынан археологияның зертеулердің нәтижесінде ерте дәуір адамдарының сүйектері көп жерлерден табылған Ява аралының нетекантроптың Солтүстік Африкадағы Марокко жерінен неоидерталь адамдарының сүейектері табылған. Ал палеоліт дәуірінде тіршілік еткен адамдарының сүейек қалдықтары Африканың көп жерлерінен кездескен Солтүстік Африкада Каспий дәуіріне жататын адам сүйегі табылса, ал 1929 жылы Жерорта теңізі жағалауындағы ноистантинпальден 30 адамның бас сүйегі және бүтін қаңқалардың орташа биіктігі 174 см. Сондай-ақ Чад көңілінің төңірегінде Судан жерінен де осындай палеолит адамдарының сүйектері табылған. Сүйектер еуропоид пе,н негроїд нәсілдерінің антропоогиялық қасиеттері бар адамдардың сүйектері болып шыққан. Африка халықтарының өзара антропологиялық ерекшелікеріне қарай отырып, оларды бес нәсілге бөлуге болады: жерорта теңіздік, негроидтық, эфипоиялық, пигмейлік, қытсандық Африканың солтүстігін жағалауын мекендеген халықтарды Жерорта теңізі нәсіліне жатқызады. Олар антропологияның белгілері бойынша еуропойтық өте жақын шашатары қара, көздері қүңгңрт қара қоңыр бойлары 165-170 см. Кейбір антопологиялықтар бүкіл жердің халқын араб және бербер нәсілі деп екіге бөлген. Бұлар өздерінің пікірлерін ҮІІІ ғасырдағы арабтардың Маг риб елдері. Алжир Тунис Марокконы жаулап алумен байланыстырған. Сөйтіп жергілікті берберлер келуші араб тар екеуі екі нәсіл деп түсінген. Тарихи деректерге қарағанда бұл пікірдің ғылыми жағынан дұрыс емес екенін байқау қиын емес, себебі солтүстік Африканы жаулап алушы арабтардың саны 200 мыңнан аспаған ал жергілікті берберлер 10 милионға жақын болған. Сөйтіп келеген араб тар жергілікті халықтың 4 проценті ғана құраған Аздаған араб тар берберлер арабтардың қол астында тіршілік етіп, олардың тілін мәдениетін қабылдаған және қай жағынан да араласқан. Бірақ берберлердің нәсілге айтарлықтай өзгерістерге ұшыраған. Атлас Лився және Мысыр елдерінің халықтары еуропалық немесе Жерорта теңіз Башман нәсіліне жатады. Бұл халықтар солтүстік Африкадағы Сахара, Марокко, Алжир, Тунис жерлерін мекендеген. Африка халықтарын тілдеріне қалай топтауға болады. Олардың тіліндегі ең ірілері бесеу: семит хамит сім’я Судан тілі банту сім’я қытсан мальгаш тілі Семит- хамит семьясындағы тіл де сөйлейтін халықтар солтүстік шығыс Африка Сахараны Шығыс Суданды Эфиопияны Самали жарты аралдарын мекендейді. Семит хамит семьясындағы тілі: Семиттін, нумиттік және берберлерін деп үш бөлікке бөлуге болады. Солтүстік Африканың негізгі халықтарының Діні ислам Діні болып самалады. Бірақ мунда ислам Дінине араб басқыншыларына дейінгі әдет-ғұрыптар мен салттар тығыз араласып кеткен. жүктеу/скачать 146.94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|